Uyghur déhqanliri arisida heq - hoquqini qoghdash éngi kücheymekte


2007.11.29

DixanNalisiQizlar-150.jpg
YouTube Tor bétidin élin'ghan süret. Source: Youtube.com / Author: Mr. Morley R

Yaponiyilik muxbir morléy robértson ependining YouTube tor bétide élan qilin'ghan Uyghur déhqanlirining shikayitide, déhqanlarning, déhqanchiliq mehsulatlirini sétish ‏- sétiwélish ishlirini öz ixtiyari bilen élip baralmaydighanliqi, déhqanchiliq mehsulatlirini choqum hökümet körsitip bergen shirketlerge sétishqa mejburliniwatqanliqi pash qilin'ghan idi. Bu ehwalni, ikki kün awwal, xitay proféssor yu'en xungbing, yawropa parlaméntigha yollighan ispat xétidimu otturigha qoyghan bolup, u xitay berpa qilghan erkin bazar igilikining xitay kommunist hoquqdarlar guruhining erkin baziri ikenlikini, bu bazar séstimisining hoquqdarlar we köngül yéqinliri üchünla menpe'et yetküzüwatqanliqini pash qildi.

Uyghur déhqanlirining heqqini bulap - talawatqan shirketler hökümetke baj tölimeydu

Uyghur déhqanlirining shikayitini radi'omizdin anglighan, hazir kanadada yashawatqan Uyghurlardin gülshen abduqadir xanim, Uyghur déhqanlirigha mehsulatlirini sétip bérish üchün belgilep bérilgen shirket xojayinlirining, shinjyang Uyghur aptonom rayonluq partkom sékritari wang léchu'enning uruq ‏- tughqanliri we yurtdashliri ikenlikini inkas qildi. Gülshen xanim ghuljida axbarat saheside 14 yil muxbir we tehrir bolup xizmet ishligen.

Gülshen xanim wang léchüenning qaniti astida, Uyghur déhqanlirining heqqini bulap-talawatqan bu shirketlerning hökümetke héchqandaq baj tölimeywatqanliqini bildürdi. Gülshen xanim yene, emdila chiqish yoli tapqan bir qisim Uyghur déhqanlirining wang léchu'enning yurtdashlirining qurbanigha aylinip kétiwatqinigha a'it bir misal keltürdi.

"Hökümet bilen xelq arisidiki sürkilish küchiyiwatidu"

Béyjingdiki adwokatlardin mu shawping yéqinda, xitay hakimiyiti astida yashawatqan déhqanlarning, dunyadiki uchur- téxnika tereqqiyatining tesiri bilen qanuniy éngining éship bériwatqanliqini buning bilen özliri yoluqqan heqsizliqlarni bayqash qabiliyiti we uni pash qilish jasaritining yétilip bériwatqanliqini bildürüp mundaq dégen idi:"xelq ichide kishilerning qanun éngining ösüp bérishi, ularning öz heq- hoquqini qoghdash énginimu kücheytiwetti. Buning netijiside, hökümet bilen xelq arisidiki sürkilish küchiyiwatidu, xelqtin beziler, teshwiqat yoli bilen, beziler zorawanliq yoli bilen naraziliqini ipadilewatidu. Teshwiqat yolini tallighanlar dölet axbaratliri qarshi pikirge orun bermigini üchün, intérnét yaki chet'el muxbirliri wastisi bilen naraziliqini bildürüwatidu."

"Hashar mesilisi tunji qétim emeliy pakit bilen pash qilindi"

YouTube Tor bétide élan qilin'ghan Uyghur déhqanlirining inkasi, mu shawping tilghan alghan heq-hoquq izdesh jasaritidiki yüksilish weziyitining Uyghur déhqanliri arisidimu shekilliniwatqanliqini körsetmekte. Mana bu weziyettin memnun bolghan amérika Uyghur birleshmisining bash katibi alim séyitof, yillardin béri, xitay inkar qilip kéliwatqan hashar mesilisining tunji qétim emeliy pakit bilen teminlen'genlikini bildürüp mundaq dédi.

Gülshen abduqadir xanimning pikriche, mesililerni pash qilish we uni munasiwetlik orunlargha yetküzüsh Uyghur déhqanlirining mesilini bir terep qilish yolliridin peqet biri, emma hemmisi emes. ( Shöhret hoshur)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.