Yershari xaraktérlik doklatta xitayning dawalash sahesidiki chiriklik mesilisi otturigha qoyuldi

• Muxbirimiz méhribanning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Xelq'ara chiriklikke qarshi turush közitish teshkilati yéqinda élan qilghan " 2006 - yilliq yershari xaraktérlik doklati" da, herqaysi döletlerning méditsina sistémisidiki chiriklik tüpeylidin kélip chiqiwatqan mesililerni otturigha qoyush bilen bir waqitta, xitayning méditsina sahasidiki chiriklik mesilisining intayin éghir ikenlikini hemde bu xil ehwalning, puqralarning doxturgha körinelmeslikige sewebchi boluwatqanliqini otturigha qoyghan.

Chiriklik tüpeyli kishiler dawalinish pursetliridin ayrilmaqta

Mezkur doklatta körsitilishiche, dunyadiki köpligen döletlerde, bir qisim parixor hökümet emeldarliri türlük amallar arqiliq döletning tibbi sahege ajratqan meblighini xiyanet qilishqa urunidiken. Ularning bu xil chiriklik heriketliri dawalinish we qutquzushqa eng mohtaj boluwatqan namrat xelqning hayatigha zor tehdit élip kelgen. Nurghunlighan kishiler, tibbi sahediki chiriklik mesilisi tüpeylidin, dawalinish hoquqidin ayrilip qalghan hetta esli behriman bolushqa tégishlik bolghan dawalinish we saqliqni saqlash pursetlirigimu érishelmigen.

Mezkur doklatta yene, her yili dunya tibbi we sehiye sahesige ajritilidighan pulning 3 tirilyon amérika dolliridin ashidighanliqi lékin bu pulning az dégende 5% i chiriklik tüpeylidin yoq boluwatqanliqi körsitilgen.

Xelq'ara chiriklikke qarshi turush közitish teshkilati élan qilghan yilliq doklatta körsitilishiche, chiriklik heriketliri köpligen döletlerde saxta dorilarning köpiyishi, késel mikrobining tarqilishi we shundaqla minglighan kishilerning waqtida dawalinalmay hayatidin ayrilip qélishi qatarliq mesililerning kélip chiqishigha sewebchi bolghan. Méditsina sahesidiki chiriklik tüpeylidin kélip chiqqan ziyan herqandaq ziyandin éship chüshken.

Xelq'ara chiriklikke qarshi turush közitish teshkilatining xitay we jenubiy asiya ishliri mes'uli lyaw ren asiya rayonining méditsina sahesidiki chiriklik ehwali heqqide toxtilip," mezkur rayondiki dawalash we sehiye sahesidiki chiriklikning da'irisi intayin keng bolup, uning jem'iyetke élip kéliwatqan ziyini intayin zor " dep körsetken.

Radi'omizning ziyaritini qobul qilghan xelq'ara chiriklikke qarshi turush közitish teshkilatining xitay we jenubiy asiya ishliri mes'uli lyawren sözide yene, méditsina sahesidiki chiriklikning bolupmu hindistan we jenubiy asiya rayonida téximu bek ewj élip kétiwatqanliqini shundaqla mezkur jaylarda eydiz késilining yamrap kétishi bilen bir waqitta, eydiz késilini dawalaydighan dora bahasiningmu asman pelek örlep kétiwatqanliqini melum qildi.

Xitayda ehwal éghir

Xelq'ara chiriklikke qarshi turush közitish teshkilatining 2006 ‏- yilliq doklatidiki xitaygha a'it qismida " xitaydiki puqralarning doxturgha körünüshke éshinalmasliqi del méditsina sahesidiki chirikliktin kélip chiqqan" dep tekitlen'gen. Mezkur doklatta yene " xitay hökümiti teripidin bérilgen sanliq statistikilargha asaslan'ghanda, dawalinish chiqimi, yémek ‏- ichmek we ma'arip chiqimidin qalsa 3 ‏- orunda turidighan chong bir yükke aylan'ghan. Mesilen 2004 - yili béyjing rayonidiki 10 chong doxturxana arisida élip bérilghan tekshürüshte, mezkur doxturxanilarning tüzümge xilapliq qilip, bimarlardin artuq yighqan pulining sani 12 milyon somgha yetken" dep körsitilgen.

Xelq'ara chiriklikke qarshi turush közitish teshkilatining xitay we jenubiy asiya ishliri mes'uli lyawren " xitay hökümitining ötken 20 yildin buyan méditsina saheside élip barghan islahati pütünley meghlup boldi. Chünki islahat élip bérish jeryanida, meblegh pütünley manapol qilinip, doxturxanilar pul tépish ornigha aylandi " dep bildürdi.

Dunya sehiye teshkilati yéqinda dunyadiki 191 dölettiki dawalash mesilisi heqqide mexsus tekshürüsh élip barghan. Xitay bolsa 188 - orunda bolup, dunyaning eng arqida qalghan. Chünki sehiye chiqimining 80% - 90% pirsentini hökümet kötürüdighan tereqqiy qilghan döletlerge sélishturghanda, xitay hökümitining sehiye sahesige salghan meblighi peqet 17% ni igiligen.