Dunya nopusi yette milyardqa yétip güllep awat bolghanliqini tebrikleymiz!

Amérika nopus tetqiqatchisi stiwén moshér tünügün washin'gtondiki bir axbarat yighinida, dunya nopusi yette milyardqa yetkenlikini qizghin tebriklidi we xitayning nopus siyasitini qattiq eyiblidi.
Muxbirimiz weli
2011.11.01
pilanliq-tughut-shanghai-305.jpg Shangxey kochisida ikki balini yétilep kétiwatqan kishi. 2009-Yili 31-iyul.
AFP

Amérikining wérjinya shtati nopus tetqiqat orni tünügün washin'gton axbarat kilobida, pütün dunya nopusi 7 milyardqa yetkenlikini qizghin tebriklidi. Amérika awazining bayan qilishiche, yighinda nopus tetqiqatchisi stiwén moshér nopus mesilisi dégen témida nutuq sözlidi. U nutqida, pütün dunya nopusining 1960‏-yilidikidin ikki hesse éship, hazir yette milyardqa yetkenliki dunyaning güllep awat bolghanliqi dep xitab qildi we dunya tarixida, insaniyet bügünkidek bundaq köpiyip, güllep awat bolghan emes dep körsetti.

Amérika nopus tetqiqatchisi stiwén moshér nutqida “Éshincha nopus” dégen sepsetini tenqid qildi. Uning éytishiche, nopusning éship kétishi ziyanliq dep qaraydighan nezeriye insaniyetke qarshi turidighan nezeriye. Eger “Éshincha nopus” dégen sepsete toghra bolsa, dunyada nopus köpiyip ketken hazirqi waqitta insanlarning ömri qisqirap ketken bolatti, insaniyet ishlepchiqarghan yémek miqdari azlap ketken bolatti, saqliqni saqlash ishliri ünümsiz bolup ketken bolatti. Emeliyette, nopus köpeygenséri yuqiriqi körsetküchler munasip halda yuqiri örlep mangdi. Yuqiriqi körsetküchler kamlap ketken jaylardiki mesile nopus mesilisi emes, belki siyasiy mesile.

Amérika nopus tetqiqatchisi stiwén moshérning qarishiche, insaniyet dewrining uzun muddet tereqqiy qilishi insan balilirining aziyishigha emes, belki köpiyishige baghliq. Dunyada nopus köpeymey aziyip ketse, andin dunya köp mesilige duch kélidu. Hazirqi yette milyard nopusning, meyli u aq tenlik, qara tenlik, sériq tenlik yaki qizil tenlik bolsun, héchqaysi dunyagha yük emes, belki u dunyaning bayliqi, bu bayliqni medhiyilesh kérek.

Xitayning shinxu'a agéntliqi tünügün maqale élan qilip, en'gliyilik malsasning nopus nezeriyisidiki bayliq menbeliri we muhitning bulghinishi heqqide insanlarni agahlandurghan sözlirini köptürüp quwwetlidi. Xitayning pilanliq tughut komitétining bashliqi li bayanat élan qilip, éshincha nopus iqtisadiy tereqqiyatqa nisbeten chong riqabet dep jakarlidi. Bu künde, 1979‏-yili xitayning gu'angdung, guyju yézilirida nopus tetqiq qilghanda, xitay hökümitining qarshiliqigha uchrighan amérika nopus tetqiqatchisi stiwén moshér, dunya nopusining yette milyardqa yetkenlikini qizghin tebriklesh bilen bir waqitta, xitayni tenqid qilip, xitaydiki mesile nopus mesilisi emes, belki siyasiy mesile. Eger xitay hökümiti tughut cheklesh siyasitini yolgha qoymighan bolsa, dunya nopusi buningdin besh yil burun yette milyardqa yetken bolatti. Xitayning bu siyasiti 400 milyon emgekchini tughulushtin burun yoqatti dep körsetti.

Amérika nopus tetqiqatchisi stiwén moshér tünügün dunya nopusi yette milyardqa yetkenlikini alqishlap, xitayning tughutni cheklesh siyasitini tenqid qilghanda, roytrs agéntliqi hindistan nopusi heqqide bir xewer élan qildi. Uningda bayan qilinishiche, hindistan nopusi yene yigirme yilda xitaydin éship kétidu. Yene 2025‏-yiligha yetkende hindistan dunya boyiche nopusi eng yash döletke aylinidu, hindistan nopusi ottura hésab bilen 29 yash bolidu, hindistan bundaq yash nopusluq dölet halitini 2050‏-yilighiche saqlap qalalaydu.

Hindistan sana'et birleshmisining bashliqi bannajining éytishiche, hindistanning iqtisadi hazir her yili 8%din yuqiri örlewatidu. Hindistanda hazir yétishiwatqan sana'et sépidiki téxnika xadimlardin bashqa, aptomobil rémontchiliri, hetta yaghachchilarni öz ichige alghan xilmu-xil hünerwenler hindistanning tereqqiyat éhtiyajini toluq qamdiyalaydu. Iqtisadshunaslarning éytishiche, dunyada bashqa döletler nopus qérip kétish mesilisige duch kelgende, hindistan özining nopus ewzellikidin toluq paydilan'ghan, nopusni eqil bilen qorallandurushqa bashlighan, mana hindistan emdi nopusni tereqqiy qildurghanning paydisini körüshke bashlidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.