Uyghur dawasigha töhpe qoshqanlar d u q teripidin mukapatlandi

• Muxbirimiz erkin tarimning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Türkiye kadirlar uyushmisi bashliqi birjan aqyildiz ependi, sherqiy türkistan medeniyet we hemkarliq jemiyiti enqere shöbisi bashliqi hayrullah efendigil ependidin médaliyon tapshurup almaqta. RFA Photo / Erkin Tarim

Türkiyide pa'aliyet élip bériwatqan sherqiy türkistan teshkilatlirining tirishchanliqi we türk ammiwi teshkilatlirining yardimi bilen türkiyidiki pa'aliyetler barghanséri kücheymekte. Bolupmu türkiyining qeyseri shehride pa'aliyet élip bériwatqan sherqiy türkistan medeniyet we hemkarliq jem'iyiti türkiyining paytexti enqerede 2001 - yili shöbisini achqandin béri, Uyghurlarning yéqinqi zaman tarixidiki muhim künlerde xitayning enqerediki elchixanisining aldida namayishlar ötküzülmekte, shundaqla enqerede herxil yighinlar uyushturulup Uyghur mesilisi anglitilmaqta.

Bu pa'aliyetlerge türkiyidiki ammiwi teshkilatlarning mes'ulliri we bezi parlamént ezaliri aktip halda qatniship kelmekte. Bu kishilerge rexmet éytish shundaqla enqerediki shöbe teshkilat échilghanliqining 6 - yilliqi munasiwiti bilen d u q re'isi rabiye qadir xanimning yolyoruqigha bina'en, enqere kadirlar uyushmisining zalida 1 - ayning 30 - küni Uyghur dawasigha töhpe qoshqanlarni mukapatlash murasimi ötküzüldi.

Bu murasimgha türkiyidiki eng chong ammiwi teshkilatlarning mes'ulliri, kona parlamént ezaliri we enqerede yashawatqan Uyghurlardin bolup, 200 etrapida kishi qatnashti. Yighin rabiye qadir xanimning Uyghur mesilisige töhpe qoshqan kishilerni tebriklep ewetken tebrik xétini oqush bilen bashlandi. D u q teptish hey'iti ezasi, sherqiy türkistan medeniyet we hemkarliq jemiyiti enqere shöbisi bashliqi hayrullah efendigil ependi échilish nutqini qildi. Kéyin 2001 - yilidin bügün'giche Uyghur mesilisige töhpe qoshqan 7 kishige médal bérildi. Bular sabiq parlamént ezasi orxan qawunchu, türkiye kadirlar uyushmisi bashliqi birjan aqyildiz ependi, türk ojaqliri jem'iyiti ayallar komitéti bashliqi filiz awshar xanim, türk dunyasi insan heqliri jemiyiti bashliqi abdullah buksur ependi, türkiye kadirlar uyushmiliri birliki mes'uli ehmet aqsu, Uyghur dosti ali métin ependi we erkin asiya radi'osining enqere ishxanisi.

D u q teptish hey'iti ezasi, sherqiy türkistan medeniyet we hemkarliq jemiyiti enqere shöbisi bashliqi hayrullah efendigil ependi échilish nutqini qildi. Kéyin 2001 - yilidin bügün'giche Uyghur mesilisige töhpe qoshqan 7 kishige médal bérildi. RFA Photo / Erkin Tarim

Kéyin hayrullah efendigil ependi yighinda échilish nutqini qildi. U mundaq dédi:"bügünki yighinimizgha jem'iyitimizning bashliqi séyit tümtürk ependi kelmekchi idi. Epsuski qar yéghip qeyseri enqere yoli étilip qalghachqa kélelmidi, hemminglargha salam yollidi. Hemminglargha melum enqerede teshkilatimizning shöbisi échilghandin tartip, siler bizge yardem qildinglar, bizni qollap quwwetlidinglar. Biz siler bilen bügün bu yerde jem bolghanliqimiz üchün özimizni bexitlik hés qilimiz. Biz uzun yillardin béri bezi muhim künlerde xitay elchixanisining aldida namayish qilip kéliwatimiz, her xil pa'aliyetler bilen uniwérsitétlarda we türkiye parlaméntida sherqiy türkistan mesilisini anglitishqa tirishiwatimiz. Bu pa'aliyetlirimizge siler aktipchanliq bilen qatniship bizge yardem qildinglar. Enqerede Uyghurlarning sani az bolsimu, silerning yardiminglar bilen sherqiy türkistan xelqining derdini muweppeqiyetlik bir shekilde anglitip kéliwatimiz. Shunga biz d u q ijra'iye hey'iti we jemiyitimiz silerge bu mukapatni bérishni muwapiq körduq, bu médal pütün sherqiy türkistan xelqining könglidur."

Kéyin médal tarqitish murasimi bashlandi. Birinchi bolup mukapat, sabiq parlamént ezasi orxan qwunchu ependige bérildi. U médalni alghandin kéyin öz tuyghulirini bayan qilip mundaq dédi:"türk dunyasidiki musteqilliqini qolgha keltürelmigen yerlerdin biri sherqiy türkistandur. Emma 20 - 30 yil burun türkiyide nurghun insanlar sowét ittipaqining yimirilip türkiy milletlerning musteqil bolidighanliqini oylapmu baqmighan idi, emma bu heqiqetke aylandi. Menche sherqiy türkistanmu musteqil bolidu, xitayning zulumimu tügeydu. Biz silerni qollap quwwetleshni dawam qilimiz."

Kéyin türkiye kadirlar uyushmisi bashliqi birjan aqyildiz ependige mukapat bérildi. U öz tuyghulirini bayan qilip mundaq dédi:"men sherqiy türkistan heqqidiki pa'aliyetlerning belki bir ikkisige qatnishalmighan bolushum mumkin, uningdin bashqa hemmisige qatnashtim. Men bu pa'aliyetlerde izchil halda bir kün emes bir kün sherqiy türkistan choqum musteqil bolidu dep keldim. Biz sherqiy türkistanning musteqilliqini choqum köreleymiz. Bizning kadirlar uyushmisining izniki kök yeni sherqiy türkistanning bayriqining renggi, qachan sherqiy türkistan musteqil bolsa iznikimizning renggini türk bayriqining renggi bolghan qizilgha özgertimiz."

Türk dunyasi insan heqliri bashliqi abdullah buksur ependi we enqere etimesqut rayonluq hökümetning mu'awin bashliqi ali métin ependige mukapat bérilgendin kéyin, türk ojaqliri ayallar komitéti bashliqi filiz awshar xanimgha médali bérildi. U médalni alghandin kéyin söz qilip mundaq dédi:"bu médalni bergenlikinglar üchün köp rehmet. Yuqiridikilerning sözige qétilimen. Emma shuni qoshup qoymaqchimenki, rabiye qadir xanimni amérikidimu rahet yashighili qoymaywatidu, hetta xitaylar uni öltürüsh üchün qest qiliwatqanliqinimu bilimen, silerning rabiye qadir xanimgha shu gépimni yetküzüp qoyushinglarni ümid qilimen, türkiyide 70 milyon insan bar, buning 35 milyoni ayal. Bu ayallarning eng az 30 milyoni rabiye qadir xanim üchün ishleshke teyyar, biz türk ayalliri bolush süpitimiz bilen uni qollap quwwetleymiz." (Erkin tarim)