Xitay néfit shirkiti pétro qazaqistanni sétiwaldi

• Muxbirimiz erkinning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Dölet igilikidiki xitay néfit shirkitining düshenbe küni ashkarilishiche, qazaqistanda meshghulat élip baridighan kanada igidarchiliqidiki néfit shirkiti pétro qazaqistan, mezkur shirketni jonggo döletlik néfit shirkitige 4 milyard 180 milyon dollargha sétishni qarar qilghan. Bu xitay da'irilirining yéqinqi bir ay ichide jonggo déngiz - okyan néfit shirkining amérika yunikal UNOCAL néfit shirkitini sétiwélish arzusi meghlubiyetke uchrighandin kéyin, xitay iqtisadining néfitke bolghan éhtiyajini qamdash yolida chet'el néfit eslihelirini sétiwélish üchün atqan 2 - qedimi.

Xitaylar néfit sodisida hindistanni yengdi

Jonggo néfit shirkiti pétro qazaqistanni sétiwélish sodisida hindistan néfit kopiratipi bilen riqabetleshti. "Nyu - york waqti géziti" ning xewer qilishiche, hindistan néfit kopiratipi pétroqazaqistan'gha 3 milyard 600 milyon dollar baha qoyghan. Emma xitaylar bu qétimqi sodida hindistan néfit kopiratipini yéngip, pétro qazaqistanni ilkige aldi. Jonggo néfit shirkiti esli pétroqazaqistan'gha 3 milyard 200 milyon dollar baha qoyghan. Emma axiri eslidiki bahagha az kem bir milyard dollar qoshti.

Pétro qazaqistanning ashkarilishiche, jonggo néfit shirkiti pétro qazaqistanning her bir pay chékini55 dollardin sétiwalghan bolup, jüme kün'giche 4 milyard 180 milyon dollarning 21 ٪ ni neq pul bilen öteydiken. Bu soda pétro qazaqistanning diroktorlar kéngishi teripidin maqullandi. Emma diroktorlar kéngishining qarari pétro qazaqistanning pay igiliri teripidin testiqlinishi kérek. Paychiklar yighini bu yil 10 - ayda chaqirilidu. Eger mezkur soda emelge ashsa, bu xitaylarning tunji qétim bir chet'el néfit shirkitini muwapiqiyetlik halda sétiwélishi bolup qalidiken.

Pétro qazaqistanni sétiwélish xitayning istratégiyilik pilani

Mutexessisler xitaylarning pétro qazaqistanni nahayiti yuqiri bahada sétiwalghanliqini eskertip, bu soda xitaylar üchün istratégiyilik bir sélinma, dep körsetmekte.

Amérika milwakiy uniwérsititining xelq'ara munasiwetler kespidiki qilich qanat bu heqtiki su'alimizgha jawab bérip, xitayning ottura asiya we bashqa jaylardiki amérika bilen bolghan munasiwiti bek yéqin bolmighan döletlerde öz tesirini kücheytishke térishiwatqanliqni otturigha qoydi.

Qazaqistan bilen xitay shangxey hemkarliq guruhidiki" istratégiyilik shérikler." Xitay dölet re'isi xu jintaw bu yil 7 - ayda astanani ziyaret qilghanda qazaqistan prézidénti nezerbayéw bilen, ikki döletning " istratégiyilik shériklik" munaswitini kücheytish kélishimi tüzgen.

Xitay dunya boyiche amérikidin kéyinki 2 - chong néfit istimal qilidighan dölet shundaqla jonggo döletlik néfit shirkiti dunya boyiche 10 chong néfit shirkitining biri. Pétro qazaqistanning merkizi kanadada bolsimu emma uning asasi kespiy meshghulati qazaqistanda. Pétro qazaqistanning ashkarilishiche, mezkur shirketning xam néfit zapisi 550 milyon warilgha yétidiken. 2004 - Yilda künliki 150 ming waril néfit ishlepchiqarghan.

Chet'el néfit eslihelirini sétiwélish pilani guman qozghidi

Jonggo döletlik néfit shirkiti qazaqistanda néfit ishlepchiqirish ruxsetnamisige ige bolup, qazaqmunaygaz shirkiti bilen atisu- alataw néfit turuba qurulushini yasimaqta. Bu qurulushqa 700 milyon dollar meblegh sélinidu.

Milwakiy uniwérsititidiki qilichning tekitlishiche, pétro qazaqistanni sétiwélish qazaqistan bilen xitay munasiwitini qoyuqlashturush rolini oynisimu, emma bu yenila amérikining rayondiki siyasiti bilen alaqidarken.

Bu arida xitayning chet'el néfit eslihelirini sétiwélish pilani, siyasi öktichilerning qarshiliqigha shundaqla may bahasi örlep kétish sewebidin néfit shirketlirini qimmet bahada sétiwélish weziyitige duch kelmekte.

Yéqinda xitayning 3 - chong néfit shirkiti jonggo déngiz okyan néfit shirkiti amérikining yunikal néfit shirkitini 18 milyard 500 milyon dollargha sétiwélishni pilanlighan idi. Emma amérika dölet mejlisidiki zatlar, bir xitay shirkitining amérika énérgiye eslihelirini sétiwélish pilani, amérika dölet bixeterlikige tehdit, dep qarshi turdi. Bu ehwalda jonggo déngiz okyan néfit shirkitining yunikalni sétiwélish pilani emelge ashmidi.

Qazaqistanning xitay üchün siyasi jughrapiyiwi ehmiyiti zor

Mutexessislerning körsitishiche, xitaylarning pétro qazaqistanni yuqiri bahada sétiwélishtiki amillarning biri qazaqistanning siyasi jughrapiyisi bilen alaqidarken.

Qazaqistan xitaygha néfit we tebi'iy gaz éksport qilishni, xitaylar qazaqlarning sherqiy türkistan küchlirige qarshi béyjing hökümiti bilen hemkarlishishini ümid qilidu. Xitay dölet re'isi xu jintaw bu yil 7 - ayda qazaqistanni ziyaret qilghanda, astana hökümiti xitay bilen atalmish térrorchilar, bölgünchiler we diniy esebilikke qarshi hemkarlishidighanliqini jakarlighan.

Mutexessislerning tekitlishiche, xitay bilen qazaqistan munasiwitining kélechikini qazaqlarning Uyghurlar mesiliside béyjing hökümiti bilen qaysi derijide maslishishi belgileydiken.(Erkin)