Бейҗиң сақчилири қанлиқ тоқунушта қечип кәткән уйғурни издимәктә

• Мухбиримиз җүмәниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

Бейҗиңға әрз қилишқа кәлгән уйғур әрзийәтчиләр маҗалуға елип келингәндин кийин 31- май сақчилар билән уйғурлар арисида қанлиқ тоқунуш йүз бәргән иди.

Түнүгүн, 31- май маҗалуда сақлап ятқан бир әрздар, вәқәдин хәвәрдар бир ички моңғуллуқ әрздарниң ейтип бәргәнлирини баян қилип, уйғурларниң сақчилар билән тоқунушқанлиқини, тоқунушта уйғурларниң яриланғанлиқини вә баш- көзи пүтүн қан болуп кәткән бир уйғурниң тамдин артилип қечип кәткәнликини билдүрүп: " чүштин кийин саәт үчләр әтраплирида уларни қутқузуш орнидин қайтуруп кәлгәндин кейин, сақчилар милтиқ вә хәнҗәрләрни ишлитилип худди 4- июн вәқәсини бастурғандәк чепип өлтүрди. Шинҗаңлиқларму қол яндурди" дегән.

"У адәм әзәлдин ялған ейтмайду"

У йәнә һелиқи ички моңғулдин кәлгән әрздарниң қорқуп кетип аллиқачан биләт елип юртиға кетиш алдида турғанлиқини билдүргән һәмдә бу моңғул әрздарниң әзәлдин ялған ейтмайдиғанлиқини бу вәқәниң пүтүнләй раст икәнликиниму қошумчә қилған иди.

Әмма, алий сот мәһкимиси җайлашқан бейҗиң шәһәрлик шәрқий шәһәр райони сақчиханисидики хадимлар бундақ вәқә юз бәрмигәнликини билдүргән болсиму, иккилинип туруп " бу мәсилигә җаваб бериш биәп" дәп телефонни қоювәткән иди.

Бүгүн һелиқи ички моңғуллуқ әрздарниң растинла яриланған бир уйғурниң аммиви телефонда вәқә йүз бәргәнликини ейтип бериватқанлиқини көргәнликини дәлиллигән ляв ниңлиқ бир әрздар мундақ деди: "уму шинҗаңлиқ икән. У сиңлисиға телефун қилип вәқә чиққанлиқини өзиниң қечип чиққанлиқини ейтқан."

У йәнә "шинҗаңлиқлар биз хәнзуларға охшимайду. Бәк җедәл хор. Шуңа улар қол яндурди. Икки тәрәп соқушуп кәткәндин кейин сақчилар оқ чиқарди"‏- деди.

Уйғурлар "сақчиларниң милтиқидин қорқуп қалмиди, кейин икки тәрәп тутушуп кәтти"

Вәқә җәрянини ички моңғуллуқ әрздарниң ағзидин бивастә аңлиған гав фамилилик бир әрздарниң билдүрүшичә, әслидә уйғурлар алий сот мәһкимисиниң күтивелиш залида ишик ‏- деризиләрни чаққанлиқи үчүн, сақчилар уларни җазалаш мәқсидидә маҗалуға елип кәлгәникән. У мундақ дәйду "уларни маҗалуға елип кәлгәндин кейин, сақчилар уларни урди вә милтиқ тәңләп қорқутти. Әмма шинҗаңлиқларда пичақ болғачқа, сақчиларниң милтиқидин қорқуп қалмиди. Кейин икки тәрәп тутушуп кәтти."

Бүгүн биз ичкириләп игилигән мәлуматларға қариғанда һазир сақчилар вәқә юз бәргән районни қаттиқ қамал қилған.

Бу гав фамилилик әрздарниң тәһлил қилишичә, маҗалуға елип келингән әрздарлар адәттә кәч саәт бәшләр әтрапида қойивитилидиған болуп, у, уйғурларниң саәт бәштә бу җайға елип келинишидики сәвәбниң чоқум уларни җазалаш икәнликини көрситип: "маҗалу бәк чәт бир йәр, әтрапида егиз бинаму йоқ. Немә қиливатқиниңизни һечким биләлмәйду.

ятақханида ашхана вә тәрәтханилар бар. Уларни ятақханиға орунлаштурмай немишқа маҗалуға елип бариду? сәвәб уларни бастуруш. Улар адәттә әрздарларни саәт бәштә қуйиветәтти. Немишқа шинҗаңлиқларни саәт бәштә елип келиду? " ‏- деди.

"Баш - көзи ярилинип, тамдин сәкрәп қечип кәткән" бир уйғурни, хитайлар издәватиду

Һелиқи баш, көзи ярилинип тамдин сәкрәп қечип кәткән уйғур аллиқачан өзини далдиға алған болуп, мәлум болушичә, һазир бейҗиң тәрәп нурғун сақчи аҗритип уни һәр тәрәптин издәватқан икән.

Бу һәқтә ляв ниңдин кәлгән бир әрздар мундақ дәйду: чүштин кейин иди. Биз әрзийәт машинисида туруп ашу тәрәптә нурғун сақчиларниң һәрикәткә өткәнликини көрдуқ. Әрзийәт мәһәллиси тәрәптә нурғун сақчи машиниси бар икән. Улар һазир уйғурларни тәрәп-тәрәптин тутқун қиливатиду вә һелиқи қечип кәткән уйғурни издәватиду."

Әрздарлар сани 200 дин ошуқ икән

Алдинқи күни вәқәдин хәвәрдар бир әрздар бу бир түркүм уйғур әрздарларниң уйғур елиниң ғулҗа вадисидин кәлгәнликини билдүргән иди. Әмма, бүгүнки мәлуматларға қариғанда буларниң бәзи бир қисминиң ақсудин икәнлики мәлум болди.

Биз бу һәқтә техиму ичкириләп мәлумат елиш үчүн ақсу әрзийәт идарисиға телефун қилдуқ. Мәлум болушичә, һазир ақсу һөкүмәт тәрәп бейҗиңдики уйғур әрздарларни яндуруп келиш үчүн бейҗиңға хизмәт гурупписи әвәткән икән.

Ақсу әрзийәт идарисидики бир хадим мундақ дәйду: " аңлисақ ақсу тәрәп уларни яндуруп келишкә хизмәт гуруппси әвәтипту."

Бәзи бирәсмий мәлуматларға қариғанда, бу даваға қатнашқан уйғурларниң сани 200дин артуқ болуп һазир 100 дәк уйғур җяңшидин бейҗиңға кәлгән. Бу уйғурлар арилишип қалған бу "сирлиқ" сода "қанунсиз" дәп елан қилинип уларниң һесабати тоңлитилған. Мәлум болушичә тоңлитилған пул 60 милйон йүәнгә йетидикән.

Һазирчә бу вәқәниң һәқиқий маһийити вә җәряни техи толуқ ашкара болмиди. Биз бу һәқтә техиму ичкириләп мәлумат беришкә тиришимиз.(Җүмә)