Shangxeylik erz qilghuchi ölgendin kéyin, weziyet téximu jiddiyleshmekte


2007.01.11

Radi'omizning igilishiche, 2 ‏- yanwar küni shangxeylik dewager düen xüymin saqchilar teripidin urup öltürülgendin buyanqi 9 kündin béri, meyli düen xüyminni tonughan yaki tonumighanlar bolsun, nurghunlighan shangxeylik dawagerler uning öyige kélip matem bildürmekte. Shuning bilen bir waqitta, düen xüyminning öyi aldigha yighilghan saqchilar sanimu hessilep köpiyishke bashlighan. Saqchilar matem tutushqa kelgenlerni qattiq nazaret qilipla qalmay, hetta ularni urup, qolliridiki gülchembireklerni yerlerge étip, ularni saqchi mashinisigha bésip tutup ketmekte.

Matem tutushmu tosqunluqqa uchrighan

Charshenbe küni, düen xüyminning singlisi düen chunfangning radi'omizgha melum qilishiche, 5 ‏- yanwar küni saqchilar matemge kelgenlerning teziye bildürüsh üchün ekiliwatqan gülchembirekliridin 39 ni tartiwélip buzuwetken. Hetta öy ichide tiziqliq turghan gül we gül chembirek, teziye bildürüsh xetlirinimu yighishturup élip ketken.

Radi'omizning igilishiche, charshenbe küni ettigendin bashlapla, nurghunlighan saqchilar shangxey sheherlik xelq hökümiti aldigha yighilghan shikayet qilghuchilarni qattiq nazaret qilishqa bashlighan. Chüsh mezgilide, dewagerler 4 tin ‏ 5 tin bolup, xelq hökümitige yéqin bolghan düen xüyminning öyige qarap teziye bildürüshke mangghan. Düen xüyminning ishik aldigha yighilghan ademning köpligini körgen yerlik hökümet, saqchi ewetish arqiliq, resmiy herket élip bérishqa bashlighan. Mesilen, saqchilar bir tereptin xelq hökümiti aldidiki teziye bildürüshke mangmaqchi bolghan kishilerning aldini tosup, yene bir tereptin düen xüyminning öyi aldigha kélip neq meydandin nurghunlighan kishilerni tutup ketken.

Hazirdarlar saqchilarning nazaritide

Düen xüyminning öyidikilerning melum qilishiche, ishik aldigha yighilghan saqchilarning sani 300 din artuq bolup, ular az dégende 200 din köp ademni tutup ketken. Düen xüyminning singlisi düen xüyfangning charshenbe küni kechte radi'omizgha melum qilishiche, 300din artuq saqchi arisida, saqchi formisi kiygen quralliq saqchilardin bashqa puqrache kiyiniwalghan saqchilarmu nurghun iken, ular düen xüyminning öyi etrapidila emes, belki yéqin aridiki bina ‏- öylernimu axturup, dawagerlerni izdep yürgen iken:

"Bügün chüshte yétip kelgen saqchilarning özila 300 gha yetti. Ularning köp sandikisi saqchi formisi kiyiwalghan hem qoralliq idi. Yene bir qisimliri puqrache kiyiniwalghan saqchilar bolup, ular bekmu qopal, bekmu wehshi. Men öy ichide idim. Tuyuqsiz sirttiki kishilerning waqirighan awazlirini anglidim. Dérizidin qarisam, ishik aldida akamgha matem tutuwatqanlar nurghun idi. Saqchilar u bashtin, bu bashqiche bir ‏- birlep tekshürüp, erz qilghuchilarni tutup, mashinigha bésip ekitiwatatti. Bir qisim dewagerler saqchilardin özini daldigha élip, öyge kirip möküwalmaqchi boldi. Ularning déyishiche, saqchilar peqet bizning öyimizning etrapidila emes, belki bu rayondiki herbir binalarning ichige kirip, adem tutup yürgen iken. Köpligen kishiler saqchilar teripidin qolgha élinip, xu'ang pujang rayonidiki bir mektepke apirip qamap qoyulghan. Kishilerning éytishiche, saqchilar 200din artuq ademni tutup ketken".

Charshenbe küni saqchilar teripidin tutup kétilip, kech sa'et 8 de aran qoyup bérilgen shin yungméyning radi'omizgha melum qilishiche, saqchilar uni düen xüyminning öyidin tamaq yewatqan chéghida tutup ketken. Uning bilen bille tutulghan yene 3 adem bolup, saqchilar ularni mektepke apirip qamap qoyghan. Saqchilar shin yüngméyni ayrim soraq qilghan hemde uning dégenlirini xatirilep, uni qol qoyushqa mejburlighan. Shin yungméy imza qoyushqa unimay ularning telipini ret qilghinida, saqchilar xatire deptirige özi qol qoyghan. Saqchilar yene shén yungméyni shu'ar towlashqa yétekchilik qilghan dep eyibligen.

Düen xüyminning singlisi den chünfangning éytishiche: matem bildürüp kéliwatqan dawagerlerning köp sandikiliri düenning öyini bilmeydighanlar iken. Ular düen xüyminning saqchilar teripidin urup öltürülgenlikini anglap, saqchilargha qattiq naraziliq bildürgen hemde düen a'ilisige chongqur hésdashliq bildürüp, özlikidin hal sarap kelgenler iken. (Méhriban)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.