"Xelqning wekilliri" yighin achsila, hökümet saqchiliri xelqni basturamdu?

2-Mart küni, tyen'enmén meydanida bir ayal saqchilar teripidin soraq qilin'ghandin kéyin mashinigha sélip élip kétilgen. AFP

B b s ning xewer qilishiche, memliketlik siyasiy kéngeshning chong yighini jüme küni béyjing shehiride aldi bilen bashlan'ghan. Senshi ölkilik siyasiy kéngeshning re'isi lyu ependining sözi bilen éytqanda, bu yighinda 'sotsiyalistik yéngi yéza qurush' dep atalghan dölet siyasiti muzakire qilinidiken.

Teywen mesilisi bu qétimqi ikki chong yighinning bir muhim noqtisi

Xewerde bayan qilinishiche, hazir xitayda chiriklik nahayiti éghir bolghachqa, baylar bilen namratlarning otturisidiki perq, mesilen: yéza ahalilirining yilliq otturiche kirimi 400 amérika dolliri etrapida bolsimu, emma sheher ahalilirining otturiche yilliq kirimi 1000 amérika dolliridin yuqiri bolushtek bundaq nahayiti chong perq mewjut bolup turuwatqanliqi üchün, yézilarda ghezeplik qarshiliqlar keng kölemde ewj almaqta. Buning üchün hökümet bu qétimqi ikki chong yighinda déhqanlarning yerlirini qoghdash, mejburiy séliqlardin xali qilish , ma'arip, dawalinish sahelirini yaxshilash jehetlerde qollinidighan tedbirlerni muzakire qilidiken.

Xewerde bayan qilinishiche yene, xitayda bultur mushundaq ikki chong yighinda 'döletni parchilashqa qarshi turush qanuni' dégen bir qanun maqullan'ghan idi. Bu yil béyjingda yene ikki chong yighin échilish aldida turghanda, teywen prézidénti chén shuybyen 'döletni birlikke keltürüshni bikar qilish' qararni jakarlap jiddiy munazire qozghidi. Shuning üchün teywenning asasiy qanun islahati élip bérishini we musteqilliq élan qilishini tosash ‏- xitayning hazir qilidighan jiddiy ishi bolup qaldi. Bumu bu qétimqi ikki chong yighinning bir muhim noxtisi.

Yighinni "qoghdash" qa 10 mingdin artuq saqchi seperwer qilin'ghan

'Xelq'ara birleshme agéntliqi' (UPI ) ning xewer qilishiche, xitay saqchiliri yéqindin buyan béyjingda, bolupmu tyen'enmén meydanida jiddiy heriket qilishqa bashlighan. Xongkongda chiqidighan 'alma géziti' xitayning jama'et xewpsizlik minisitirliqi bu qétimqi ikki chong yighinni qoghdash üchün 10 mingdin artuq saqchini seperwer qilghanliqini ashkarilighan.

Xewerde éytilishiche, jama'et xewpsizlik minisitirliqi jem'iyet amanliqini saqlash idarisining bashliqi shüxu 'xelqning wekilliri' yighin achsila, hökümet saqchiliri xelqni basturamdu? dégen su'aldin özini qachurush üchün 'bu qétim saqchilarning héchqandaq qaratmiliqi yoq, mexsus yuqirigha erz éytip kelgen kishilerge qaritilghan yaki bashqa melum bir xil ehwalgha qaritilghan emes, peqet jem'iyetning muqimliqini saqlash üchünla' dep chüshenche bergen bolsimu, emma emeliyette xitay saqchiliri burunqidekla béyjinggha derd éytqili kélidighan dölet puqralirini cheklesh, siyasiy köz qarishi hökümet bilen oxshash bolmighan kishilerni basturushni dawamlashturmaqta.

Buningdin bir nechche ay burun, 16 ‏- nöwetlik kommunistik partiye merkizi komitétining 4 ‏- omumy yighini échilish aldida, xitay saqchiliri merkezge derd éytqili kelgen puqralardin 36 ming kishini tutqun qilghan idi. Bu qétimqi ikki chong yighin harpisida, xitay saqchiliri yenila béyjing shehiri ichide namrat chiray körün'genliki adem bolsa tutup shijingsen tenterbiye meydanining yer asti qewitige solashqa bashlighan. Mushu ikki yighin échilish aldida, siyasiy öktichi ziyaliy lyushawbo, jang zuxu'alarning turalghusi nezerbent astigha élin'ghan. Ularning sirtqa chiqip erkin pa'aliyet élip bérishi cheklen'gen. Siyasiy pa'aliyetchi xujya qatarliq kishiler buningdin bir ay burunla iz-déreksiz yoqalghan.

Xitay hökümiti özi chiqarghan belgilimilerge özi xilapliq qilmaqta

'Emgekchiler xewiri' zhurnilining fransiyide turushluq xadimi sey chunggoning b b s muxbirining ziyaritini qobul qilghanda bayan qilishiche, hazir xitayda memliketlik ishchilar uyushmisi jiddiy krizis ichide turmaqta. Xitay hökümiti 'inaq jem'iyet qurush' dégen sho'arni otturigha qoyghanda ishchilargha bergen wedisining héchqaysida turmighan bolsimu, emma memliketlik ishchilar uyushmisi bashtin axir özining qanunida belgilen'gen 'ishchilarning hoquqi we menpe'etini qet'iy qoghdaydu" dégen bash prinsipqa xilapliq qilip, emgekchiler bilen kapitalistlar oturisidiki tuqunushlarning hemmiside hökümetke yaki kapitalistlargha yardemliship xelqning ghezipini basturush rolini oynap kelmekte. Shuning üchün pütün xelq ishchilar uyushmisini ishchilar üchün xizmet qilmaydighan uyushma, xushametchi, chomaqchi dep mesxire qilidu. Bu ependining mulahize qilishiche, xitaydiki ishchilar uyushmilirining buningdin kéyinki biridin-bir chiqish yoli yalghanchiliqtin özini azat qilishtin ibaret. (Weli)