"Eydiz ashxanilarda "din sarasimge chüshüshning hajiti barmu?
2007.06.29
Uyghur éli nöwette xitaydiki eydiz eng téz tariliwatqan shundaqla nopusqa nisbeten eydizler sanimu bir qeder köp hésablinidighan rayon bolup qaldi. Shu seweblik Uyghur élide eydizdin mudapi'elinish heqqidiki teshwiqatlar élip bériliwatqan bolsimu, emma Uyghur élide tarqalghan melum saxta uchurning Uyghurlarda keltürüp chiqarghan wehimisi arqiliq, Uyghurlardiki eydizge bolghan tonushning kemliki hem xataliqi, HIV wirusidin yuqumlinishtin saqlinish éngining töwenliki shundaqla jem'iyettiki eydiz bimarliri yaki eydiz wirusi yuqumdarlirini kemsitish xahishining yenila éghirliqi ashkarilandi, mutexessisler eydizge bolghan bu xil xata tonushlarning eydiz weziyitini yenimu keskinleshtüridighanliqini otturigha qoymaqta.
Uyghur jemiyitini sarasimige salghan gumanliq uchur
Yéqindin buyan bezi intérnét Uyghurche tor betliride" eydiz ashxanilarda" gha oxshash témida taralghan uchur eng köp mulahize qozghighan téma bolup qaldi. Mezkür uchurda éytilishiche, eydiz wirusi yuqturuwalghan töt neper qiz yéqinda ghulja shehiridiki melum Uyghurche téz tamaqxanisigha kirip jem'iyettin öch élish meqsidide, barmaqlirini qanatqandin kéyin shirege qoyulghan laza qutisi, achchiqsu qutisi we chish kolighuchlargha qan témitqanmish, ularning gumanliq herikiti pash bolup saqchi da'iriliri ularni eydiz wirusini bashqilargha qesten yuqturush jinayiti bilen eyiblep qolgha alghan, dégendek mezmunlar yézilghan bolup, mezkür uchur tor betler arqiliq téz arida tarqilip tordashlardila emes belki, Uyghur jem'iyitide belgilik wehime hemde endishe peyda qilghan.
Bu heqte tor betlerde élan qiliniwatqan mulahize yaki inkasida köprek salmaqni igileydighini, mezkür weqedin kéyin eydizning yamrap kétishidin wehime hés qilish, atalmish weqe sadir qilghuchilardin nepretlinish, ashxanilargha kirishtin agahlandurush, eydiz bimarliridin nepretlinish, haqaretlesh, kemsitish, eydizning yuqush yolliridin gumanlinish, sarasimige chüshüsh, ikkilinish, weqedin gumanlinish, ishenmeslik,eydizning tarqilishini kontrol qilishta hökümet siyasitidin narazi bolushqa oxshash qarashlar.
Eydiz wirusi téz hem keng tarqiliwatqan Uyghur élidiki mana bu xil wehime hemde hoduqush, Uyghur jem'iyitide eydizge bolghan chüshenchining mukemmel emesliki, eydizdin mudapi'elinish éngining töwenliki, muhimi eydiz bimarlirigha bolghan kemsitishning éghirliqi, ulargha köngül bölüsh, yardem qilishning ornigha, jem'iyetning eydizning ziyankeshlikige uchrighuchilargha yenimu zor rohiy bésimlarni,ziyankeshliklerni keltürüp chiqiriwatqanliqi ipadilendi.
Chünki HIV wirusining adem bedinidin ayrilghandin kéyin oxshash témpiratoridimu uzun'ghiche hayat turalmaydighanliqi uning bashqilargha yuqushi üchün qan tomurgha, hormun'gha yaki yara éghizliri arqiliq qan aylinish séstimisigha éqip kirishidin ibaret shertlerni hazirlishi kérekliki xéli burunla eydiz mutexessis alimliri teripidin ispatlinip xulasilan'ghan. Bu eydizning eng eqelli sawatliri hésablinidu.
Ili saqchi da'iriliri: bu ighwa
Shundaqtimu biz Uyghur jem'iyitini sarasimige salghan bu töt namelum eydiz bimarining jem'iyettin öch élish weqesini éniqlap, hoduqqan kishilerni xatirjem qilish meqsidide oblastliq jama'et xewpsizlik idarisi bilen alaqilashtuq, mezkür weqe yüz bergen téz tamaqxana jaylashqan kocha saqchixanisi qatarliq jaylardiki saqchilar bundaq bir weqening yüz bermigenlikini, buning bir ighwa ikenlikini bildürdi.
Biz yene ghulja sheherlik jama'et xewpsizlik idarisi bashliqi dilshat bilen alaqilashtuq.
Uyghurlarning eydizge bolghan tonushi
Ziyaritimizni qobul qilghan Uyghur ammisining ichide bu kishining eydizge bolghan chüshenchiliri belkim Uyghurlarning eydizge tutqan mu'amilisini melum tereplerdin ipadilep berse kérek.
Eydizge qarshi turush üchün awal uni chüshinish kérek
Eydiz mutexessisliri "eydiz wirusi insaniyetning ortaq düshmini, düshmenni yéngish üchün uni éniq körüp, toghra tonush kérek shundila uningdin wehime hés qilmaymiz " deydu. Undaqta Uyghurlarda eydizdin peyda bolghan bu xil wehiminimu toghra tonimasliqning netijisi dep éytishqa bolamdu ? bu heqte amérikida yashawatqan eydiz mutexessisliridin memet imin ependining köz qarashlirini alduq.
Mutexessisler birdek, eydizge qarshi turushta awal uni toghra chüshinish, yuqumlinishning aldini élish sawatlirini igilesh, zeherlik chékimliktin, qalaymiqan jinsiy munasiwettin hezer eylesh, muhimi eydizlerni kemsitmeslik, eydizlerning bolsa özige hemde jem'iyetke mes'uliyetchanliq, ümidwarliq bilen mu'amile qilishi kéreklikini tewsiye qilidu.(Gülchéhre)
Munasiwetlik maqalilar
- Zeher tashlighuchi: "iradilik bolsingiz zeherlik chékimlikni choqum tashliyalaysiz..."
- Gherb metbu'atliri xitayni yémeklikler bixeterliki sistémisini yaxshilashqa mejburlimaqta
- Mutexessisler xitay we Uyghur élidiki eydiz bimarliri duch kéliwatqan kemsitish mesilisi heqqide toxtaldi
- Eydiz bimarliri xitay we Uyghur élide zor kemstishlerge duch kelmekte
- Dangliq eydiz pa'aliyetchisi gaw yawjyé radi'omizgha kélip ziyaritimizni qobul qildi
- Eydiz pa'aliyetchisi gaw yawjéning mukapat tapshurwilishigha ruxset qilindi
- Dunya eydiz küni munasiwiti bilen doktor muhemmet imin ependini ziyaret
- Xitay hökümiti eydizning xitay we Uyghur élide künséri yamrawatqanliqigha iqrar bolmaqta
- Xitayda eydiz bimarlirining köpiyish nisbiti 30 % tin ashti
- Uyghur aptonom rayonida eydiz késilining tarqilish shekli "afriqilashmaqta"
- Uyghur élide eydiz wirusi adettiki kishiler arisidimu keng tarqilishqa bashlidi
- Uyghur élida eydizning aldini élishtiki eng muhim mesile néme?