Мутәхәссисләр хитай вә уйғур елидики әйдиз бимарлири дуч келиватқан кәмситиш мәсилиси һәққидә тохталди

• Мухбиримиз меһрибанниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

Хитай вә уйғур елидә, әйдиз вируси вә юқумлуқ җигәр кесили яллуғи вируси билән юқумланғучилар пәқәт кишиләр арисидила әмәс,ишқа елиш орунлири тәрипидинму зор кәмситишләргә дуч кәлмәктә.Ундақта, бу хил һаләтни өзгәртиш үчүн, қандақ қилиш керәк?

Хитай сиясий қанун университети елан қилған әң йеңи тәкшүрүш доклатида, һазир хитайда HIV вируси билән юқумланғучиларниң зор дәриҗидә кәмситишләргә дуч келиватқанлиқи алаһидә оттуриға қоюлған. Мәзкур доклатта % 52 кишиләрниң HIV вируси билән юқумланғучилар билән биллә ишләшни халимайдиғанлиқи вә % 55 иш орунлириниң HIV вируси билән юқумланғучиларни ишқа елишни лайиқ көрмәйдиғанлиқи ашкариланған.

Әйдиз паалийәтчиси вән йәнхәй әпәнди билән сөһбәт

Радиомизниң игилишичә, уйғур елидиму, HIV вә б типлик җигәр кесили яллуғи вируси билән юқумланғучилар кишиләр тәрипидин вә шундақла ишқа орунлаштуруш орунлири тәрипидин зор кәмситишләргә дуч кәлмәктә.Бир қисим кишиләр бу хил әһвалниң шәкиллинишини тәрәққий қиливатқан дөләтләрдики бир хил нормал әһвал дәп қариса, йәнә бәзиләр әгәр хитайда, бу һәқтики қоғдаш характерлик қанун түзүмләр йетәрлик болған болса, әһвал бу қәдәр еғир болмас иди " дәп көрсәтмәктә. Радиомизниң зияритини қобул қилған даңлиқ әйдиз паалийәтчиси вән йәнхәй әпәнди бу һәқтә тохтулуп өтти.

Вән йәнхәй әпәнди, "әлвәттә, һазир хитай җәмийитидә, көп сандики кишиләр әйдиз вә б типлик җигәр яллуғи қатарлиқ кесәлликләргә болған чүшәнчиси наһайити кәмчил, шуңа улар бу хил кесәлликләрни наһайити қорқунучлуқ дәп қарайду. Лекин әң һалқилиқ мәсилә кишиләрниң бу хил кесәлликләргә болған позитсийиси әмәс, бәлки һөкүмәтниң кәмситиш мәсилисигә тақабил туруш һәққидики қоғдаш характерлик қанунлириниң йоқ дийәрлик боливатқанлиқидин."

" Шуңа һазир кәмситиш мәсилисигә аит дилолар йүз бәргинидә, нурғунлиған кишиләр қанун арқилиқ өзини қоғдаш мумкинчилики болмиған. Буниңдин башқа к һазир хитай җәмийитидики нурғунлиған саһәләрдә, кәмситиш характерлиқ бәлгилимиләр бекитилгән. Болупму б типлик җигәр яллуғи вируси билән юқумланғучилар, бу хил бәлгилимиләр түпәйлидин техиму кәң даиридә кәмситишләргә учримақта. Әйдиз мәсилисигә кәлсәк, нурғунлиған кишиләрдә қорқуш писхики бар. "

"Җәмийәттә техи әйдиз вирусниң бар- йоқлуғини ениқлаш һәққидә муқим тәкшүрүш түзүми йолға қоюлмиған. Б типлик җигәр яллуғи кесилигә гириптар болғучиларни адәттики саламәтлик тәкшүрүштинла, байқиғили болиду. Шуңа улар мәйли оқушқа беришта болсун яки хизмәткә орунлишишта болсун, очуқ ашкарә башқилар тәрипидин кәмситилидиған әһвалларға дуч кәлмәктә," деди.

Радиомизниң зияритини қобул қилған әйдиз паалийәтчиси вән йәнхәй әпәнди сөһбәт җәрянида йәнә, әйдиз вә б типлик җигәр яллуғи кесилиниң әмәлийәттә кишиләр ойлиғандәк у дәриҗидә қорқунушлуқ әмәс икәнлигини тәкитләп, мәзкур кесәлликниң пәқәтла җинсий мунасивәт вә қан арқилиқ юқидиғанлиқини, адәттики күндилик турмуш вә хизмәттә, һәргизму өз ара юқмайдиғанлиқини билдүрди.

" Көплигән кишиләрниң әйдиздин бу қәдәр үркиши, уларниң мәзкур кесәлгә болған хата чүшәнчисидин келип чиққан. Уларниң әйдиз вә б типлик җигәр яллуғи кесәлликигә болған уқуми йоқ дийәрлик. Уларниң көз қаришида, әгәр әйдиз бимарлири яки б типлик җигәр кесилигә гириптар болғучилар билән биллә яшиса, өзигә шу типтики кесәлликләр юқуп қалиду - дәп қарайду."

" Әмәлийәттә, һәргизму ундақ әмәс. Бу хил кесәлликләр пәқәт алаһидә шараит астида башқиларға юқиду, йәни пәқәт җинси мунасивәт яки қан арқилиқла юқиду. Шуңа әгәр җинсий мунасивәттә, һәмдә дохтурхана яки чиш бөлүмлиридә окул қоюшта, бихәтәрлик мәсилисигә алаһидә диққәт қилинса, бу хил кисәлликләрдин өзини қоғдап қилиш пүтүнләй мумкин. Күндилик хизмәт вә турмушта, һәргизму өз ара юқмайду"

Медитсина тәтқиқатчиси муһәммәт имин әпәнди билән сөһбәт

Радиомизниң зияритини қобул қилған әйдиз мәсилиси һәққидә узун йил тәтқиқат елип бериватқан медитсина тәтқиқатчиси муһәммәт имин әпәндиму бир қисим кишиләрниң әйдиз бимарлиридин бу қәдәр өзини елип қачидиғанлиқини тоғра чүшүнүшкә болиду - дәп тәкитләш билән бир вақитта, өзиниң бу һәқтики көз -қарашлирини мундақ баян қилди.

Радиомизниң зияритини қобул қилған әйдиз паалийәтчиси вән йәнхәй әпәнди " әйдиз бимарлирини кәмситишниң алдини елишта, пәқәт кишиләргә бу һәқтә йетәрлик тәрбийә берип, уларни бу һәқтики уқумлардин хәвәрдар қилдурупла қалмай, әң муһими һөкүмәт әйдиз бимарлири үчүн яхши бир яшаш шараити яритип бериши керәк. Әгәр бимарлар һөкүмәт тәрипидин йетәрлик ғәмхорлуққа еришәлисә, җәмийәттики кишиләрниң уларға болған башқичә көз -қарашлириму бир қәдәр яхшилинишқа қарап маңиду" дәп билдүрди.

юқирида, қандақ қилғанда әйдиз вә б типлик җигәр кесили вируси билән юқумланғанлар дуч келиватқан кәмситиш мәсилисиниһәл қилғили болиду - дегән мәзмунда әйдиз паалийәтчиси вән йәнхәй билән медитсина тәтқиқатчиси муһәммәт имин әпәнди билән өткүзгән сөһбитимизниң қисқичә мәзмуни үстидә тохтилип өттуқ. (Меһрибан)