Shirak xitaydiki ziyaritini dawamlashturmaqta


2004.10.12

Fransiye prézdénti jek shirak seyshenbe küni xongkonggha yitip bérip, xitaygha qilghan ziyaritini dawamlashturdi. U düshenbe küni shangxeyde fransiye karxaniliri üchün téximu köp soda pursiti yaritip bergen. U shundaqla yene xitayning sabiq rehbiri jiyang zémin bilen körüshken idi.

Jek shirak ötken shenbe küni 250 kishilik wekiller ömikini bashlap, xitaygha qaratqan besh künlük sepirini bashlighan. U bu sepiride xitay bilen bolghan soda alaqini kücheytishni közligen bolup, uning bilen kelgen wekillerning köpinchisi fransiyining soda sahesidiki rehberliri idi.

Fransiye axbarat agéntliqining xewirige qarighanda, fransiye soda sahesidikiler düshenbe künigiche xitay shirketliri bilen qimmiti 1 milyard dollardin ashidighan soda kilishimi tüzgen. Xitay fransiyidin 700 ming tonna ashliq we alte dane yoluchilar ayrupilani sétiwilishni öz ichige alghan bir yürüsh toxtamlarni tüzgen.

Xewerge qarighanda, jek shirak düshenbe küni yene, shangxey tungji uniwérsitétida söz qilip, tünji qétim ochuq ashkara halda kishilik hoqoq mesilisini tilgha aldi. Buning aldida jek shirak xitayning kishilik hoqoqigha munasiwetlik mesililerde intayin ihtiyatchan bolghan. U hetta ötken yekshenbe küni firansiye 2 - téléwiziyisining ziyaritini qubul qilghanda, xitayni tenqitleshtin bash tartip, xitayni kishilik hoqoq xatirisini yaxshilashqa dewet qilishta ochuq ashkara tenqitning ekisnche rol oynaydighanliqini bildürgen idi.

Xitay fransiye we yawrupa bilen bolghan alaqini kücheytishni xalaydu

Analizchilarning körsitishiche, xitaymu nöwette fransiye we yawrupa bilen bolghan alaqisini kücheytishni intayin ümid qilmaqta. Parizhda turushluq xitay emgekchiler hoqoqini küzitish zhornili tehriri sey zunggoning mulahize qilishiche, fransiye xitayning bazirigha ihtiyajliq bolsa, xitay asasliqi fransiyining siyasiy jehettiki qollishigha muhtaj iken.

ـ Emiliyette fransiye xitay munasiwitide, fransiye asasliqi iqtisadiy menpe'etni közleydu. Xitay bazirini téximu igelleshni, ékisportni köpeytishni we öz dölitige xizmet pursiti yaritishni, shundaqladölet igilikidiki taqilishqa yüzliniwatqan chong tipliq karxanilarni qutuldurushni oylaydu. Emma xitaygha nispeten fransiyidin kilidighan iqtisadiy menpe'et anche chong emes. Chünki xitay fransiyidin sétiwalidighan nersilerge bashqa döletlerdinmu érisheleydu. Biraq xitay fransiyining siyasiy jehettiki qollishigha intayin muhtaj, xitay fransiye arqiliq yawrupa birlikining xelq'ara siyasiy mesililerdiki qollishigha érishishni ümid qilidu.

Qoral cheklimisining bikar qilinish ihtimalliqi chong emes

Shirak xitayni ziyaret qiliwatqan mezgilde, izchil türde yawrupa birlikining xitaygha qaratqan qoral ékisport qilish cheklimisini bikar qilish lazimliqini tekitlep keldi. Buning aldida, bezi melumatlarda yawrupa birlikining xitaygha yürgüzgen qoral cheklimisining kiler yili yazghiche bikar qilinishi momkinliki bildürülgen idi. Biraq, bir qisim analizchilar shirakning bu tirishchanliqini peqet xitaygha yaxshichaq bolush üchün qolliniwatqan bir taktika dep qarimaqta. Shundaqla uning qisqa waqit ichide yawrupa birlikini xitaygha yürgüzgen qoral cheklimisini bikar qilishqa qayil qilalishigha guman bilen qarimaqta.

Parizhdiki fransiye pen tetqiqat merkizining yuqiri derijilik tetqiqatchisi pi'ér kebisténning bildürishiche, bu yil yawrupa birliki kéngeygendin kiyin, xitaygha yürgüzgen qoral cheklimisining bikar qilinish ihtimalliqi zor derijide töwenlep ketken. Shuning üchün fransiyining buni bikar qilishni tekitlishi emiliyette intayin bixeter bir taktika bolup, fransiye yawrupa birlikining bu mesilide fransiyige egeshmeydighanliqini ochuq bilidiken.

Xongkong shinbaw gézitining sabiq bash tehriri , nöwette en'giliyide turushluq chiyushiyangjungmu bu ehwallarni mulahize qilip mundaq didi:

ـ En'giliye, daniye, shiwitsiye, polsha, win'giriye qatarliq döletler fransiyining hemmila pikrige qoshuliwermeydu. Hazir mushu qoral cheklimisini bikar qilish mesiliside bolamdu we shundaqla bashqa mesililerde bolamdu, shunisi ayan boldiki , yawrupa birlikidiki döletlerning siyasiy mesililerde bir pikirge kilishi asan'gha chüshmeydu.

Roytirs axbarat agéntliqining seyshenbe küni bergen xewirige qarighanda, yawrupa birlikidige eza döletliri tashqi ishlar ministirlikining düshenbe küni ötküzülgen yighinida, her qaysi döletler xitaygha qaratqan qoral cheklimisini bikar qilish mesiliside téxi bir pikirge kilelmigen.

Fransiye prézdénti jek shirak düshenbe küni shangxey tungji uniwérsitétida sözligen nutuqida yene, fransiye bilen xitayning xelqarada amérikining tesirini tengpunglashturush mejburiyiti barliqini alahide tekitligen. Biraq yuqiriqi analizchilarning hemmisi, gerche fransiye bilen xitayning amérikining tesir küchini cheklep, xelq'ara sehnide köp qutupluq dunya weziyiti shekillendürüsh xa'ishi oxshash bolsimu, xelq'ara pirinsipal mesililerde fransiyining yenila amérika bilen bolghan ortaqliqining köp ikenlikini körsütüp, xitay - fransiye hemkarliqining kelgüsining unchilik parlaq emeslikini ilgiri sürdi. (Arzu)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.