Fransiyide 5 ‏- féwral ghulja weqesini xatirlesh pa'aliyiti ötküzüldi

• Ixtiyari muxbirimiz abdusemetning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Bir namayishchi muxbirlarning ziyaritini qobul qilmaqta.

1997-Yili 2-ayning 5-küni Uyghur elining ghulja shehride xitay hökümitining Uyghurlargha yürgüzüwatqan milli zulum siyasitige narazliq bildürüp, özlirining heq-hoquqlirini telep qilish üchün namayish qilghan, köpchiliki yashlardin teshkil tapqan, qolida tömurning suniqimu bolmighan nechche yüzligen Uyghur, xitay zorawan hakimiyiti teripidin qanliq basturulup, dunyani zil-zilige salghan "5-fewral ghulja qirqinchiliqi" weqesi sadir bolghan idi.

Bu yil bu qanliq weqege top toghra 10 boldi. Bu munasiwet bilen dunya Uyghur qurultiyi herqaysi döletlerdiki Uyghur teshkilatliri we Uyghur jama'itige "5-fewral ghulja weqesi" ning 10 yilliqini xatirlesh yüzisidin her xil shekildiki xatirlesh pa'aliyiti we xitaygha qarshi keng-kölemlik namayish teshkillesh heqqide bir tutash chaqirish chiqarghan idi.

Bügün 2-fewral, jüme fransiyidiki Uyghurlar, sanining az bolishigha qarimastin, parizhdiki xitay bash elchixanisining aldida xatirlesh pa'aliyiti uyushturup, "5-fewral ghulja weqesi" ning 10 yilliqini xatirlesh üchün herqaysi döletlerde kéyinki birqanche kün ichide ep bérilidighan pa'aliyetlerning muqeddimisini bashlidi.

Bugünki bu pa'aliyetning asasliq teshkilligüchisi we bashqurghusi bolghan erkin ependi ziyaritimizni qobul qilip, bu pa'aliyetning uyushturlush meqsitini bayan qildi.

Fransiyide Uyghurlarning sani az bolghanliqtin, bugünki bu xatirlesh pa'aliyiti adettiki xitaygha qarshi ötküzülgen narazliq namayishliridin perqliq bir shekilde, yeni asasliqi nutuq sözlesh we muxbirlargha axbarat bérish sheklide ötküzüldi. Tunji bolup erkin ependi sözge chiqip, pa'aliyet qatnashchiliri we bu yerge yiqilghan fransiyiliklerge " 5-fewral ghulja weqesi" ning kélip chiqish sewebi, jeryani we xitay hökümiti teripidin qandaq basturulghanliqini chüshendürüp ötti.

Erkin ependi öz sözide yene, Uyghurlarning nöwettiki kishlik hoquq ehwali üstidimu toxtilip, xitay hökümitining "térrorizmgha qarshi turush" niqabi bilen Uyghurlargha qaritilghan basturushni téximu kücheytiwatqanliqini, bolupmu yéqinqi künlerdin buyan xitay da'irlirining, Uyghurlarning meniwi anisi we Uyghur milli herikitining rehbiri rabiye qadir xanimning nobil tinchliq mukapatigha bu yil yene namzat bolup körsitilishi we axirda bu alemshumul mukapatqa rastinla sazawer bolup qélishining aldini élish üchün rabiye qadir xanimni qarilash meqsitide, xelq'aragha uning heqqide türluk selbi uchurlarni tarqatqanliqini pash qildi.

Bugünki bu pa'aliyetke Uyghurlardin bashqa, démokratchi xitaylar, falun'gung muritliri, türük dostlar, bir qisim fransiyilikler we gézit muxbirlirimu ishtirak qilghan bolup, erkin ependining sozi tügigendin kéyin démokratchi xitaylarning wekili chiqip soz qildi:

"1997-Yili 2-ayning 5-kuni ghulja shehride junggu mustebit hakimiyiti teripidin 500 dek Uyghurning öltürülishidek qanliq weqe yuz bergen idi, bügün biz bu yerge Uyghurlar bilen birge bu weqening 10 yilliq xatirisi munasiwiti bilen yiqilduq. Uyghur xelqi junggoda kommunist hakimiyitining milli zulumigha eng qattiq uchrap kéliwatqan xelq. Uyghurlar. Tibetler , biz démokratchi xitaylar we falun'gungchilarning kommunist hakimiyitige qarshi turushta ortaq teripimiz bar".

Démokratchi xitaylar wekili soz qilip bolghandin kéyin, falun'gung murutliri wekili we bashqa wekiller chiqip soz qildi. Biz ularning ichidiki bezi Uyghurlar we fransuzlarni ziyaret qilip ularning pikir we tuyghulirini bilip béqishqa herket qilduq. Uyghurlardin tunji bolup fransiyige kélip yerleshken exet hajim ziyaritimizni qobul qilip, öz hésiyatini bayan qildi.

Bugünki pa'aliyetke Uyghurlarning fransuz dostlirimu qatnashqan bolup, Uyghurlar bilen téxi yéqindila tonushup dost bolghan bir neper fransuz oqughuchimu ziyaritimizni qobul qilip mundaq dédi:

"Men Uyghurlar bilen, fransiyige oquqili kelgen Uyghur oqughuchilar arqiliq tonushqan, hazir ular bilen yéqin dostlardin bop qalduq, men Uyghurlarni téximu yaxshiraq chüshürüsh we bashqa Uyghurlar bilenmu tonushush üchün bügün bu pa'aliyetke qatnashtim, bundin kéyinmu Uyghurlar uyushturghan herqandaq pa'aliyetke qatnishimen"

Axirda biz yene bugünki bu pa'aliyetning aktip ishtrakchiridin biri bolghan turghun ependini ziyaret qilduq.

"5-Fewral ghulja weqesi" munasiwiti bilen parizhdiki xitay bash elchixanisi aldida ötküzülgen bugünki bu xatirlesh pa'aliyiti shu yer waqti chüshtin kéyin sa'et 15:00 - 16:30 qiche bir yérim sa'et dawam qildi.

Bu heqte, norwégiyidiki ixtiyari muxbirimiz abdusemetning téléfun arqiliq fransiyidiki pa'aliyettin igiligen melumatidin anglang.