Gollandiyidiki Uyghurlar türkler bilen bille pa'aliyet ötküzdi

Sürette, gollandiye uyghurlarni qollash hemkarliq we uyghur tijaret jemiyitining bashliqi gheyret ependi yawropa parlaménti wekilliri bashlighi Rene van der linder ependi bilen birge.

Qilghan. Uyghurlar özlirining milliy kiyim - kéchekliri we naxsha - muzikiliri bilen birlikte Uyghur dawasini tonotqan.

Gollandiyidiki Uyghurlarni himaye qilish jem'iyiti bashliqi gheyret ependi bu pa'aliyet heqqide melumat bizge melumat berdi.
   
Bu pa'aliyette gérmaniyidin mexsus Uyghurlargha yardemde bolush üchün kelgen türk yashlirimu bar bolup ular qollirida ay - yultuzluq kök bayraqlar we béshida Uyghur doppisi bilen gérmaniyidiki Uyghur teshkilatlirigha wakaliten kelgen iken.
   
Biz bu pa'aliyetke frankforttin kélip qatnashqan uniwérsitét oqughuchisi ender bilenmu téléfon ziyariti élip barduq. Ender özi gérmaniyide tughulup chong bolghan türk yash bolup, u özining Uyghurlargha wekillik qilip bu pa'aliyetke qatnishishining sewebi heqqide toxtilip ötti: " barghanliki yerde kök bayraqni tonutushni meqset qiliwatimiz. Bizning meqsitimiz dunyaning qayeride bir türk xelqi zulum chékiwatqan bolsa, ularning chikiwatqan zulumini tonutush, emma bizning Uyghurlargha, ularning medeniyitige alahide bir qiziqishimiz bar. Bérlinda dawamliq pa'aliyetler bolup turidu. Biz uyerde dawamliq türkiyining bayriqi bilen bille sherqiy türkistan bayriqini teng kötürüp chiqimiz. Bu yerde aldi bilen öz xelqimizge bu dawani tonutushqa jama'et pikri yaritish üchün tirishiwatimiz. Biz Uyghur medeniyiti bilen tonushush jeryanida Uyghurlarni özimizge tolimu yéqin hés qilduq. Bu yerde biz Uyghur akilar bilenmu tonutushtuq, ularni tolimu yaxshi körimiz."

U özining Uyghurlar we bu dawagha bolghan tonushining qachan, qandaq bashlan'ghanliqi heqqide toxtilip mundaq dédi : "    men 15 yash waqtimda Uyghur dawasi bilen tonushqan idim. Bilgen waqtimda könglüm intayin yérim bolghan, nimishqa mushundaq bir zulumni biz türk turup, ularning qérindishi turup bilmeymiz dep. Biz gérmaniyide tughulup chong bolghan yashlar. Epsuski, gérmaniyide nurghun türk yashliri özlirining kimliklirini untup qéliwatidu. Emma bizge oxshash yashlarmu bar. Biz aldi bilen bu yerde bir kimlik izdinishige duchar bolduq. Biz gérmanmu, türkmu, musulmanmu yaki bashqa nersimu? biz zadi néme? özimizge mana mushundaq su'allarni qoyush arqiliq axiri türklerning tarixigha qarap yol alduq. Mana bu jeryanda biz tariximizning peqetla türkiye bilen cheklinip qalmaydighanliqini türkiyining medeniytining, islam tariximizning sherqiy türkistandiki Uyghurlardin kelgenlikini, yiltizimizning sherqiy türkistanda ikenlikini bilduq. Özlükimizning gherbte emes sherqtiki ata tupraqlarda ikenlikini tonup yettuq. Biz buni bilip yetkendin kéyin Uyghur da'awasigha öz dawarimizdek qarap uni qollap kéliwatimiz. Bizge oxshash bashqa yashlarghimu buni tonutushqa we öz kimlikini ésige sélishqa tirishiwatimiz."
   
Uyghurlarning pa'aliyetlirige aktip qatniship kéliwatqan gérmaniye frankfort uniwérsitétining oqughuchisi zeki shahin'gülmu bizning ziyaritimizni qobul qilip mundaq dédi: "    men sherqiy türkistan birliki jem'iyitining ezasi. Küresh ataxan ependi bizning bashliqimiz bolidu. Gollandiyidiki qurultayda qatnishish arqiliq sherqiy türkistandiki insan heqliri depsendilirini anglitishqa, uni kishilerning semige sélishqa tirishtuq. Men özem shexsen bundin 2 yérim yil awal sherqiy türkistan'gha sayahet bilen barghan idim. U yerde 21 - esirde Uyghurlar uchrawatqan zulumni öz közüm bilen körüp intayin ghezeplen'gen idim. Bu dewrde ochuq - ashkara halda élip bériliwatqan zulumgha nimishqa dunya qarap turidu. Men shundin béri Uyghurlar üchün azraq bolsimu ish qilip bérish, özemning wijdani burchini ada qilish üchün bolsimu bu dawagha aktip qatniship kéliwatimen."   

Biz zeki shahin'gülning Uyghur diyaridiki körgen - bilgenliri we uning alghan tesiratliri heqqide kéyinki programmimizda silerge etrapliq melumat bérimiz.