Besh musulmanning sergüzeshtisi (1)

2006 ‏- Yili 6 ‏- ayning 2 ‏-küni 'wolt strit zhurnili' da andru higginning albaniyining tirana shehiride yazghan, gu'entanamodin qoyup bérililgendin kéyin özige muwapiq bir jayda panahlan'ghan "besh musulmanning hékayisi" dégen maqalisi élan qilindi. Maqalida besh Uyghurning hörlükke chiqqandin kéyin saqal -burutini chirayliq yasap, peslge bap kiyim kiyip bille chüshken resimi bésildi. Maqalining qushumche mawzusi 3 qurgha yighinchaqlan'ghan bolup, uningda bu kishiler amérika teripidin térrorchilar bilen munasiwiti yoq dep aqlandi؛ ziyankeshlik qilinishtin saqlinish üchün öz yurtigha qayturulmidi؛ xitay hökümiti téxiche bularni xitaygha qayturup bérishni telep qilmaqta, dégen uchurlar bayan qilin'ghan.

Ababekri qasim: emma biz bundaq erkinlikni kütmigen iduq ...

‏- El-qa'ide bilen chétishliqi bar gumanliq térrorchi' dep qarilip amérikining gu'entanamo bazisida 4 yil tutup turulghandin kéyin, ötken ayda erkinlikke érishken aba bekri qasim hazir abaliniyining tirana shehiride, ‏- dep maqalisini bashlaydu 'wolt strit jurnili' ning yazghuchisi andru higgins, ‏- u özidin bashqa yene töt neper musulman xitay puqrasi bilen bille yérim kéchide put -qoli kishenlen'gen halda, amérikining transport ayropilani bilen 12 sa'et uchup, hazirqi yéngi panayi bolghan albaniyining paytexti tirana shehiridiki bir herbiy lagirgha kelgen idi. Bu lagir exlet döwilinip turidighan pololét kuchisigha jaylashqan. Uning igiz témi bar. Yataqlarning dériziliridin sirtini biwaste körgili bolmaydu. Bu besh Uyghur waqtinche mushu jayda turiwatidu. Adette ular yiraqqa barmaydu. Balqan yérim arilidiki mushu dölette bu besh kishining türkiyche Uyghur tilini chüshinidighan birmu adem yoq. ‏- Allah hazir bizning qanchilik chidashliq béreleydighanliqimizni sinawatsa kérek dep oylaymen, ‏- deydu xitayning gherp teripidiki etrapini chöl -jezire we taghlar qaplap turidighan, uzun tarixtinn buyan musulmanlarning yurti bolup kéliwatqan Uyghur rayonidin kelgen, özi alliqachan 3 baligha ata bolup bolghan 37 yashliq ababekri qasim ependi,‏ - hazir bizning irishkinimiz erkinlik, emma biz bundaq erkinlikni kütmigen iduq, ‏- deydu ababekri qasim bu jayning etrapidiki datliship ketken sim tosaqlarni qoli bilen körsütüp turup. ‏- Amérika da'iriliri ababekri qasim we uning hemralirini gunahsiz dep élan qilishtin ikki yil burun, ularni alidighan birer döletni izlidi. Ularni xitaygha qayturup bérishni xalimidi, ‏- dep bayanini dawamlashturidu andru héggns ependi, ‏- chünki béyjing hökümiti özining gherp teripidiki bu rayonda kommunist hakimiyi'itni tenqit qilidighan we musteqilliq arzuyida bolghan musulmanlarni qattiq jazalaytti. Amérika hökümiti bu kishilerning amérikida turushinimu yaqlimaytti. Shunglashqa amérika da'iriliri bu Uyghurlar üchün 100 din artuq dölet bilen sözliship körgen bolsimu, emma hemmisi ret qildi yaki özini qachurdi. Ularning hemmisi amérikining yükini üstige yükliwélip, xitayni renjitip qoyushtin ensiridi. Peqet kommunistlarning wehshilikini obdan chüshinidighan, nahayiti köp mu'usulman nupusi bar namrat albaniye bu yil 4 ‏- ayda bu Uyghurlarni qobul qildi.

Albaniye: xitay elchixanisining wang-chungi bizni bi'aram qiliwatidu

- Bu besh Uyghurni qobul qilidighan qarar 3 milyon 500 mingdin artuq nupusi bar albaniyining ichki qismida nahayiti chong qarimu-qarshiliq peyda qildi. ‏- Dep maqalisini dawamlashturidu andru héggins, ‏- bu besh Uyghur tiranagha yétip kelgendinn kéyin, xitay hökümiti amérikining bu Uyghurlarni qoyup bergenliki 'saxtipezlik' dep éyiplidi. Yene bir tereptin bu besh Uyghurni dawamliq halda 'gumanliq térrorchilar" dep qarilap, albaniyidin ularni xitaygha ötküzüp bérishni telep qildi. Albaniyining bash minisitir sali bérishaning bayan qilishiche, xitayning albaniyide turushluq bash elchixanisi uni qopalliq bilen éyipligen. ‏- Biz bu besh Uyghurgha jennet bérishni xalaymiz, ‏- deydu sali bérisha ependi, emma epsuslki, xitay elchixanisining wang-chungi bizni bi'aram qiliwatidu. Biz xitay elchixanisining teleplirini ret qilipla kéliwatimiz. ‏- Gu'entanamo bazisida hazir yene tutup quruluwatqan 460 adem bar, ‏- dep maqalisini dawamlashturidu andru héggins, ‏- buning ichide "düshmen jengchiliri' emes dep élan qilinip bolghan kishilermu bar. Emma 116 dek ademni gunasiz, buningdin kéyin amérikigha tehdit peyda qilmaydu dep élan qilghili bolmaydu. Bularning amérika üchün uchur jehettimu birer qimmiti yoq. Gunasiz dep qaralghan, emma hazirghiche guntanamoda tutup turuliwatqan kishilermu bar. Mesilen: üzbék zakirjan hessen shularning biri. U hökümiti bilen siyasi pikri oxshimaydighan erbap . U üzbékstan'gha qayturulushqa qet'i qarshi turidu. Üzbékstanmu, xuddi xitaydek burun amérika bilen bille 'térrorchiliqqa qarshi turush sépi'ge qatnashqan, emma kéyin qolida héchqandaq qoral bolmighan öz puqralirinimu qattiq qoralliq basturdi. Shunglashqa amérika gu'entanamodiki kishlerni qayturushtin burun, qayturulidighan dölettin kapalet almay turup yaki kelgüside amrikigha chataq tapmaydighanliqi ispatlanmighiche ularning resmiyitini bijirmeywatidu. Guntanamoda tutup turuliwatqan se'udi erebistan puqraliridinmu ötken ayda 15 kishi öz döletidin tekrat -tekra r wde élip andin qayturuldi. (Dawami bar) (weli)