Xitaydiki musulmanlar istimalidiki haram yimeklikler

Nöwette turmush sewiyisining yuqiri kötürülishige egiship, Uyghurlarmu bazargha séliniwatqan teyyar yimekliklerge yüzlenmekte. Elwette Uyghur musulmanliri bazardiki yimekliklerning ozuqluq qimmiti, süpet ölchemlirige étibar bergendin bashqa "musulmanche", "halal" dégendek belgilirige alahide étibar bilen qaraydu. Emma, siz bazardin sétiwéliwatqan shundaqla baliliringiz yaxshi körüp istimal qiliwatqan ashu renggareng, serxil yimekliklerni heqiqiy halal yimeklik dep qaramsiz ? buninggha belkim "musulmanlar istimalidiki haram yimeklikler" namliq maqalidin belgilik jawabqa érishishingiz mumkin.

Haram yimeklikler bazargha toldi

Maqalining aptori, tyenjin shehiridiki nurunji isimlik bir musulman. U özining béyjing, tyenjin, Uyghur éli hemde yünnen qatarliq jaylarda bazargha sélin'ghan musulman yimeklikliri üstidin élip barghan tekshürüsh emeliy ehwallirini yekünlep mezkur maqalini musulmanlarning diqqitige sun'ghan.

Aptor maqalisida, musulmanlarning kündilik yimeklikige alahide étibar bérishi kéreklikini eskertip: "qadir allah qur'ani kerimde agahlandurup, allah silerge özi ölüp qalghan haywanni, qanni, choshqini hemde allahning nami zikri qilinmay boghuzlan'ghan haywanni yéyishni haram qildi" déyilgen. Nöwette " kishilerning éngida "musulmanche" yaki "halal" dégen xéti bar bolsila boldi deydighan qarash mewjut. Emeliyette, musulmanlar yashawatqan rayonlarda bulghinish mesilisi nahayiti éghir, pütün musulmanlar halal bolmighan yimekliklerge yüzlenmekte. Her qandaq musulmanning imanini saqlap qilishining bir sherti halal, pak yimekliklerni istimal qilish, türlük yimeklikler halal - haramliqi ayrilmay turupla bazarlirimizgha tolup ketti. Uni ayrip istimal qilish, musulmanlar qattiq diqqet qilishqa tégishlik mesile" dep özining bir nechche yilliq tekshürüsh asasida érishken pakitlirini musulman ammining paydilinishi üchün sun'ghan.

Söngek yilimi yimeklik yashashta keng ishlitilidiken

Aptor otturigha qoyghan birinchi chong mesile, xitayda ishlepchiqirilip bazargha séliniwatqan yimekliklerge qoshulghan söngek yélimi mesilisi bolup, aptorning bir qanche yimeklik ishlepchiqirish zawutlirigha bérip tekshürüshige qarighanda, söngek yélimi (xitayche atalghusi gujaw) her xil haywanatlarning, köpinchisi choshqining söngek hem térisidin pishshiqlap ishlepchiqirilghan bir xil yépishqaqliqi küchlük bolghan yélim bolup, kempüt, séghiz, shakilat, süt parashoki, sütlük marojni, murabba qatarliq yimekliklerni yasashta choqum qoshuludighan asasliq terkip iken. Söngek yélimining süzüldürüsh, yépishturush iqtidari yuqiri, tennerqi töwen bolghachqa, xaltiliq nawat, méwe qétishmiliri, késilgen teyyar chöp, pintoza qatarliqlargha melum nisbette qoshuludighan bolghachqa, u meyli qanchilik nisbette qoshulsun yuqiriqi istimal boyumlirining hemmisini haram qilidiken.

Uning üstige xitaydiki bir milyard üch yüz milyon noposning 95٪ i xitay bolghach, yimeklik ishlepchiqiridighan her qaysi zawut, karxanilarning bashqurghuchisidin ta ishchilirighiche asasen xitaylar bolghachqa, yimeklikler sehiye hem taziliq ölchimige layiq bolushinila közde tutidiken.

Aptor shunga eskertip, biz yimeklik élanidiki ösümlük méyi, déngiz mehsulatliri mayliridin pishshiqlap ishlendi dégendek sözlerge aldinip qalmasliqimiz kérek, chünki uningdin yasalghan pishshiqlap ishlesh matériyallirining tennerqi söngek yélimidin 10 hesse qimmet bolghachqa, xitayda adettiki zawutlar undaq xam eshyani ishletmeydu deydu.

Jyangyoning terkibide…

Aptor yene, Uyghurlarmu kündilik tamaqlirida qorumilargha arilashturidighan jangyuning terkiwi heqqide toxtalghan bolup, uning xunendiki asasliq jangyu ishlepchiqish zawutliridin ige bolushiche, jangyo asasliqi ademning chéchi bilen haywanlarning yungini asas qilip yasilidiken. Uning üstige ishlepchiqirishtin tartip qachilinishqiche taziliqqa qet'iy étibar bérilmeydiken.

Tongguz méyini keng da'iride ishlitilidiken

Aptor musulmanlarni agahlandurghan yene bir mesile, choshqa méyining yimekliklerde keng türde ishlitilishi bolup, aptorning tekshürüsh élip barghan zawutlardin igilishiche, barliq zawutlar ishlepchiqiriwatqan süt parashoki, sün'iy qaymaq, tort méyi hemde her xil tétitqularning hemmisige choshqa méyi ishlitilidiken.

Zawuttikilerning chüshendürüshiche yimekliklerning sirtqi yüzige choshqa méyini sürkiwetse yimeklikni yéngi hem uzun muddet saqlighili bolidiken, asan érip ketmeydiken. Shunga u, yimekliktin bashqa yene, lew surugh yüz may dégendek girim boyumlirighimu keng türde ishlitilidiken.

Nöwette bu mesile xitaydiki tungganlar arisida zor inkas qozghighandin kéyin, lenjuda jama'et xewpsizlik tarmaqliri birliship, bazardiki haram yimekliklerni tekshürüwatqan bolsimu, téxi Uyghur éli qatarliq jaylarda bundaq bir tekshürüsh élip bérilmighan. Atalmish halal

Maqalida ispatlar bilen körsitilgen yene bir chong mesile, kala, qoy, toxolarning boghuzlinish mesilisi bolup, xitayning shendung, xénen, xébéy qatarliq ölkiliride tungganlarning qushxanilirida haywanlarni sheri'etke xilap halda öltürüsh ewj alghan. Aptor zawutlarni halal gösh bilen teminlewatqan shendong luwenshu'en nahiyisidiki tunggan yézisini tekshürgende bu jaydiki qassaplar göshning éghirliqini saqlap qélish üchün kala, qoylarni méngisige bégiz tiqip yaki burnidin su kirgüzüp wehshilerche öltürgendin kéyin halal dégen belgini bésip férmidin chiqiridiken.

Aptor maqalisida mana shundaq ispatlarni neqil keltürüsh arqiliq " jem'iyitimizdiki türlük tawarlargha chaplan'ghan " musulmanche" dégen xetke héchkim qana'etlik jawab bérelmeydu. Bundaq yimeklikler a'ililerge singip kirip, sebiy balilarning pak qelbini bulghaydu, allah qur'ani kerimde mundaq deydu: "i insanlar! zémindiki halal, pak nersilerdin yenglar, siler mömin bolsanglar allahdin qorqunglar" dep agahlandurghan.

Néme üchün?

Aptor axirida " hörmetlik musulmanlar, biz chong ikkilemlik bala- qazagha duch kelduq, némishqa bizning étiqadimiz sus? imanimiz ze'ip? ibaditimiz qelbimizni titritelmeydu? néme sewebtin qelbimiz qétip ketti? seweb birla, u bolsimu haram bizning turmushimizgha singip ketken. Shuni iltimas qilmaqchimizki, eger islam dinigha étiqad qilghuchi musulman bolsingiz aldingizdiki haramgha nisbeten yüksek hoshyar bolung, haramning musulmanlar turmushigha singip kirishige ruxset yoq, biz tamaq dastixanlirimizni yene bir qétim qéqiwiteyli, nepsaniyitimizning hewisige egeshmeyli, güdek balilirimizning pak qelbi bulghanmisun! ulargha sap imaniy muhit, imaniy dastixan kérek! dep musulmanlarni haram yimekliklerdin agah bolushqa chaqirghan.

Hörmetlik ixlasmen, eger musulman bolsingiz, yuqiriqi maqalining kündilik yimeklik tallishingizda bir körsetküch bolushini ümid qilimiz, aptor éytqandek sizge imaniy muhit hem imaniy dastixan tileymiz. (Gülchéhre)