Piste ‏badamdin hasharchigha pistichilik nep barmu ?

2007-03-13

u0313-pmg.mp3

Badam we uning méghizi. Yeken nahiyisidiki her qaysi yézilardiki déhqanlar "piste badam bazisi" berpa qilish üchün heqsiz ishlimekte.

Qeshqer hökümet tor bétide -9 mart küni élan qilin'ghan "yekendiki déhqanlar boz yer échip,orman bina qilish dolqunini yuqiri kötürdi" namliq xewerde , -3 ayning -6 künidin bashlap yekenning 29 yéza kentliridin bolup 100mingdin artuq déhqanning , yaqa'ériq kentide piste badam bazisi qurulushi üchün opche emgekke qatnnishiwatqanliqi körsitilgen.

Opche emgek= hasha

Xewerdin melum bolushiche , yeken nahiyilik hökümet yekende 100ming mo kélidighan,xitay buyiche eng chong piste‏ badam ishlepchiqirish bazisigha aylandurushni pilanlighan bolup, 100mingdin oshuq Uyghur déhqan nöwette,yaqa'ériq yézisini piste badam bazisigha aylandurulmaqchi bolghan 8450 mo yéngi boz yer échishtin bashqa , 68 kélométir uzunluqta tash yol yasash yene 68 kilométir uzunluqta orman belwéghi yasash hemde 2400 métir östeng we 50000 din artuq tarmaq ériq östenglerni chépish qatarliq emgek wezipilirini orunlimaqta iken.

Ilgiri xewer bérip kelginimizdek, Uyghur élide bolupmu qeshqerde hashar emgiki yenila mewjut, shu seweblik biz yekende bashlan'ghan bu yüz ming kishilik keng kölemlik emgekning xaraktéri hemde ehmiyiti heqqide tepsiliy melumat élish üchün yeken yéziliridiki munasiwetlik orun hemde déhqanlardin ehwal igilinimizde, yaqa'ériq kenti tewesidiki sayliqta yuqiri dolqun kötürgen bu keng kölemlik emgekning yenila mejburiy hasha ikenliki ashkarilandi. Yeken nahiyilik hökümettin téléfon ziyaritimizni qobul qilghan bir katip gerche ziyaritimizni éhtiyatchanliq bilen qobul qilghan bolsimu , yenila bu yaqa'ériq kentidiki piste badam bazisida bashlan'ghan boz yer échishqa qatnishiwatqan déhqanlargha heq bermeydighanliqini bildürdi:

"Bu hashagha chiqidighan a'ile emes...."?

Yaqa ériq yéziliq hökümetning bir kadirning öyige ulan'ghan télifonimizni alghan kadirning ayali , yoldishining emgek boluwatqan jaygha ketkenlikini éytip , bu qétimliq hasha heqqide bilidighanlirini éytti.

Piste badamdin déhqan'gha pistichilik payda barmu?

Biz yekende yüz mingdin artuq déhqanning keng kölemlik hashagha tutulghanliqini bilgendin kéyin , déhqanlardin bu heqte ehwal igileshke tirishtuq , yekenning melum yézisidin ziyaritimizni qobul qilghan ismini ashkarilashni xalimighan bir déhqan kishi , hökümetning déhqanlarni yaqa ériqning saylirida hashagha ishleshke mejburiy élip ketkenlikini éytip berdi.

Yeken qeshqerning eng chong nahiyilirining biri bolup, déhqanchiliq hemde baghwenchilikni asas qilghan 29 yézisi bar .Xitayning sitatistikisi buyiche nahiyining omumiy nopusi 667 mingdin ashidu.

Badam yeken nahiyisining bir ming üch yüz yildin artuq tarixqa ige yerlik mehsulati . Yekendin yilda 700 tonnidin köp badam chiqidu. Xitay hökümiti yekenni -1998 yili xitay buyiche eng chong shundaqla birdin ‏- bir badam ishlepchiqirish bazisi dep élan qilghan idi. Yekenning teb'iy jughrapiyilik shara'iti tupraq hem su terkibliri piste badam ishlepchiqirishqimu mas kélidighan ewzel shara'itqa ige bolghachqa , yerlik da'iriler-2006 yili yene bu jayda 100ming moluq piste badam ishlepchiqirish bazisi qurushni pilanlighan iken. Hökümetning pilani buyiche piste badam bazisi qurulup bolghandin kéyin piste badam pishshiqlap ishlesh türliri buyiche sodiger chaqiridiken.

Gerche hökümet bu türge 300milyon yüen meblegh salghan bolsimu, emma nöwette xitayning piste badam bazisi qurush pilanining ishqa éshishi üchün yerlik Uyghur déhqanlar bikargha mejburiy hashagha ishlimekte. (Gülchéhre)