Türkiyidiki haywan söyerler jem'iyetliri xitayning enqere we istanbuldiki elchiliklirining aldida namayish ötküzdi

• Ixtiyari muxbirimiz erkin tarimning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Enqerediki xitay elchiliki aldida ötküzülgen namayishta tebi'etni we muhitni qoghdash jem'iyitining mes'uli méliha xanim metbu'at bayanatnamisi oqudi.

Türkiyediki haywan söyerler jem'iyetliri xitayning enqere we istanbuldiki elchiliklirining aldida namayish ötküzdi. 2-Ayning 13-küni ötküzülgen bu namayishqa tebi'et we muhitni qoghdash we yashnitish jem'iyiti , méliha yilmaz wexpi qatarliq 8 jem'iyetning ezaliri we köp sandiki haywan söyerler awaz qoshti. Xitayning istanbul konsulusi aldida ötküzülgen namayishqa dangliq naxshichi léman sam we sergerdan haywanlarni qoghdash jem'iyitining bashliqi süsen erqush ependi qatarliq kishiler qatnashqan we metbu'at bayannamisi oqughan. Enqerediki xitay elchiliki aldida ötküzülgen namayishta tebi'etni we muhitni qoghdash jem'iyitining mes'uli méliha xanim oqidi. Metbu'at bayannamisida mundaq déyilgen:

"Xitay bügün dunyaning eng büyük norki chapan ishlep chiqiridighan we pishshiqlaydighan döliti. Bu dölette ishlep chiqirilghan norkilarning 30%ke yéqini yawayi haywanlardin qalghini bolsa tére zawutlirining qepesliride tutuliwatqan haywanlarning térisidin ishlinidu. Uning üstige xitayda haywanlarning heqliri toghrisida héchbir qanuni madda yoq. Xitayda norki üchün yétishtürülgen yawayi haywanlarning arisida tülke, rakun iti, toshqan qatarliqlardin sirt, müshük we itlarningmu térisini ishlitidighan dölet. Xelq'araliq tére tijaretchiliri we moda layihiligüchiler xitaydin tére élishni tallaydu. Chünki, emgek küchi ezan we haywanlarni qoghdash üchün héchbir qanun yoq. Qiynap, tirik turghuzup tériliri soyulidighan bu haywanlarning térisini almasliq üchün peqet tére chapan almasliq yetmeydu. Achquchtin tartip sapma keshkiche, haywan magizinlirida sétilidighan uyunchuqlarghiche xitay méli yaki xitaydin import qilin'ghan mallarning nurghunida it we müshüklerning tériliri qollinilidu. Norki, meyli qandaq shara'itta ishlep chiqirilsa chiqirilsun bu bir wehshiliktur. Emma xitay döliti, ezan norki ishlep chiqirish üchün bashqa döletler bilen sélishturghili bolmaydighan derijide bir wehshilikke köz yummaqta. Ezan emgek küchi üchün insanliqqa yarashmaydighan shara'itlarda ishlitiliwatqan insanlargha oxshash haywanlarmu wehshi kapitalizimning qurbani bolmaqta . Biz tebi'et we muhitni qoghdash yashitish jem'iyiti bolush süpitimiz bilen, moda lahiyiligüchilerni norki ishlitishtin waz kéchishke, tijaretchilerni dukanlirida norki chapanlarni yaki norki ishlitilgen nersilerni satmasliqqa, istimalchilarni bolsa norki bilen yasalghan nersilerni almasliqqa, pütün axbarat wastilirini bu wehshiylik heqqide kishilerni melumatlandurushqa, xitay hökümitining bolsa norki üchün öltürüliwatqan haywanlar uchrawatqan wehshilikni ayaqlashturush üchün derhal bir qanun chiqirishqa chaqirimiz. Biz xitay hökümiti qachan bu qanunni chiqarghuche namayishlirimizgha we tenqidlirimizge dawam qilimiz".

Metbu'at bayannamisi ayaqlashqandin kéyin, biz méliha xanimgha su'al soriduq. U bizning xitay hökümiti insan heq hoquqlirigha hörmet qilmastin kishilerge ölüm jazasi bériwatidu, insan heq hoquqigha hörmet qilmighan bir millet haywanlarning hoquqigha hörmet qilarmu sizche, dégen su'alimizgha jawap bérip mundaq dédi:

"Biz insan we haywan dep ayrimaymiz. Biz üchün muhim bolghan pütün janliqlarning hayatidur. Bu dunyagha yaritilghan pütün janliqlar biz üchün nahayiti muhim. Biz hemmining heq hoquqini qoghdash üchün bu yerde namayish qilip turuptimiz".

Qolida "xitayni bayqut qilimiz", "2008 - yilliq olimpik tenheriket yighini xitayda ötküzülmisun", "xitaydiki haywanlargha élip bériliwatqan qirghinchiliq toxtitilsun", dégen'ge oxshash lozunkilar we itlirini kötürüshiwalghan namayishchilar xitay elchixanisining aldigha qara gülchembirek qoyghandin kéyin naraziliq chawakliri chaldi. (Erkin tarim)