Uyghurlar pakistandiki se'udi erebistan elchixanisi aldida namayish ötküzdi

• Muxbirimiz erkinning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Se'udi erebistan wizisini kütüp yatqan pakistandiki bir qanche yüz Uyghur hejichi, düshenbe küni se'udi erebistanning islam'abadtiki elchixanisi aldida jim olturuwélip, se'udi da'irilirining Uyghur hejichilerge wiza bérishni ret qilghanliqigha qur'an ayetlirini oqup naraziliq bildürdi.

Weqeni öz közi bilen körgüchiler, se'udi erebistan elchixanisi aldida olturuwalghan Uyghur hejichilerning 2000 gha yétidighanliqini bildürmekte. Uyghur hejichiler bir qanche aydin béri pakistanning rawalpindi shehiride bu yilqi hej pa'aliyitige ülgürüsh üchün se'udi erebistan wizisini kütüp yatqan bolsimu, lékin se'udi hökümiti hazirghiche hejichilerge ijabiy jawap bermigen idi. Bu weqe düshenbe küni xelq'ara metbu'atlarning diqqitini qozghidi.

"Biz peqet hejge barmaqchi"

Roytérs axbarat agéntliqi bu se'udi erebistan elchixanisining aldidiki namayishni "béshigha doppa kiygen, uzun yekteklik köp qisimi yashan'ghan kishiler islam'abadtiki se'udi erebistan elchixanisigha kiridighan derexlik kochining éghizidsa olturuwaldi. Beziler kochida bedeshqan qurup ünlük awazda qur'an oqumaqta idi," dep xewer qilghan.

Pakistanda yashaydighan weqedin xewerdar bir Uyghur muhajir, hejichilerning 2- 3 kündin béri se'udi erebistan elchixanisi aldida yétiwatqanliqini bildürdi. Roytérs axbarat agéntliqining eskertishiche, erebistan elchixanisi aldida ayallar erkeklerning arqa sépidin orun alghan we bezi ayallar chim we sémont yolgha yotqan - kerpe sélip olturghan. 80 Yashlardiki memet dawut isimlik bir hejichi roytérs axbarat agéntliqigha "bizning siyasi muddi'arimiz yoq, biz peqet hejge barmaqchi, "deydu.

Se'udi erebistan elchixanisi bir qanche aydin béri ulargha wiza bérishni ret qilip kelmekte. Memet dawut, "wiza telep qiliwatqinimizgha bir aydin ashqan bolsimu, lékin ular bizge wiza bermidi, " dep tekitligen.

Se'udining amérikidiki elchixanisi: hökümitimiz bu weqege köngül boliwatidu

Merkizi washin'gtondiki amérika Uyghur jem'iyitining re'isi, Uyghur kishilik hoquqi yitekchisi rabiye qadir xanim, bu weqe munasiwti bilen se'udi erebistanning amérikidiki bash elchixanisi, munasiwetlik döletler we xelq'ara organlargha xet yézip, se'udi da'irilirini Uyghur musapirlirigha hej qilish pursiti yaritip bérishke ündigen. U, se'udi erebistan elchixanisining "hökümitimiz bu weqege köngül bölliwatidu" dep jawap qayturghanliqini bildürdi.

Pakistandiki xitay elchixanisi yéqinda merkizi washin'gtondiki amérika Uyghur jem'iyitige tuyuqsiz faks yollap, xitay hökümitining bu mesilidiki siyasiti we jonggo - se'udi erebistan arisidiki kélishim boyiche jonggo puqralirining hej wizisini béyjingdiki se'udi erebistan elchixanisidin élishigha toghra kélidighanliqini tekitligen. Xitay elchixanisining xétide "qaytip ketküchilerning aptobus pulini kötürimiz, ayrupilan béliti barlarning yérim pulini töleymiz, " déyilgen bolsimu, lékin hejichilerning herikitini "pakistan qanunlirigha xilap, junggoning obroyini chüshürgenlik, " dep eyibligen. Uyghur kishilik hoquqi herikitining rehbiri rabiye qadir xanim bolsa xitay da'irilirining bu siyasitini diniy erkinlikke xilap, dep körsetti.

Xitay da'iriliri hejichilerni qayturup kétishke tirishmaqta

Se'udi erebistanning pakistandiki elchixanisi Uyghur hejichilerge xitay hökümiti maqul bolsa, wiza béridighanliqini bildürgen bolsimu, lékin xitay elchixanisi buning ikki dölet arisidiki kélishimge uyghun kelmeydighanliqini eskertip, hejichilerni yurtigha qaytip kétishke ündimekte.

Roytérs axbarat agéntliqining xewer qilishiche, pakistandiki xitay elchixanisining bir bayanatchisi xitay hökümitining se'udi erebistan bilen bu yil 5 - ayda 3 - dölettin hejge barmaqchi bolghan xitay puqralirigha wiza bermeslik toghrisida kélishim imzalighanliqini bildürgen. Elchixana bayanatchisi, " biz ulargha qaytip kétip béyjingdin wiza élishni éyttuq. Ularning yérimi qaytip ketti, "deydu.

Pakistanda yashaydighan yuqiriqi Uyghur muhajirning eskertishiche, pakistandiki Uyghur hejichilerning 25% hej qilalmay yurtigha qaytishqa mejbur bolghan. U, xitay hökümet xadimlirining Uyghur aptonom rayonidin kélip qélip qalghan hejichilerni qayturup kétishke tirishiwatqanliqini bildürdi.

Se'udi erebistan da'iriliri 1980 - yillarning otturiliridin béri pakistan arqiliq hejge mangghan Uyghurlargha wiza bérishni ret qilmay kelmekte idi. 11 - Sintebir weqesidin kéyin se'udi erebistan xitay bilen bolghan munaswitini kücheytishke bashlidi. Se'udi erebistan padishahi abdulla, buningdin bir qanche ay ilgiri xitayni ziyaret qilip, béyjing hökümiti bilen bir qatar soda - iqtisadi we bixeterlik kélishimler imzalighan. (Erkin)