Bush we xu jintaw nyo yorkta keng témilarda söhbet ötküzidu

• Muxbirimiz arzuning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Her yili séntebirde nyo yorkta ötküzülidighan b d t ning bashliqlar yighini her qaysi dölet rehberliri öz-ara diplomatlirini qanat yayduridighan bir sehne.

Bu yil 9 - ayning 14 - künidin 16 - künigiche ötküzülidighan b d t bashliqlar yighinigha qatnishish üchün, xitay dölet re'isi xu jintawmu seyshenbe küni miksikidiki ziyaritini axirlashturup, amérikigha yitip keldi. Jorj bush we xu jintaw seyshenbe küni chüshtin kiyin uchrishidu.

Metbu'atlar ikki dölet rehberlirining bu uchrishishigha alahide diqqet - étibarini bermekte. Amérika chikago munbéri gézitining bu heqte élan qilghan xewirige qarighanda, ötkenki bir nechche aydin béri ikki dölet soda, énérgiye, teywen, xitay pulining tégishish qimmiti we herbiy küch qatarliq mesililerde kélishelmeywatqan bolup, bush we xu jintawning söhbiti del mushundaq iqtisadiy we istratégiyilik toqunush boliwatqan murekkep bir arqa körünüshte ötküzülidiken.

Shimaliy koriye we soda mesilisi muhim téma

Amérikining asiya-tinch okyan ishlirigha mes'ul sabiq yardemchi tashqi ishlar ministiri randal shireywér yéqinda washin'gtonda ötküzülgen amérika- xitay munasiwetliri heqqidiki bir muhakime yighinida, ikki terep söhbitini aldin mölcherligen. U bush we xu jintaw söhbitining asasliqi üch türge bölünishi mumkinlikini otturigha qoyghan.

Wezipisidin ayrilishtin burun xu jintawning amérika ziyaritini orunlashturush ishlirigha qatnashqan randal shireywérning qarishiche, shimaliy koriyini yadrosizlandurush mesilisi we soda mesilisi söhbetning asasliq témisi bolidiken.

Uning bildürishiche, shimaliy koriyini yadrosizlandurush yolidiki tötinchi qarar alte terep söhbitining bashlinishi bilen, amérika- yaponiye we xitay- jenubiy koriye barghansiri ikki lagirgha aylanmaqta iken. Soda mesilisi boyiche, amérikining xitay bilen bolghan soda tetür balanisi ötken yili 162 milyard dollardin ashqan. Xitay hökümitining bu yil yazda qollan'ghan yü'enning qimmitini tengshesh tedbirliri, ikki terep soda balanisini tengpunglashturushqa yenila yitersiz iken.

Shireywér yene, ikki dölet rehberlirining muzakire qilidighan ikkinchi türdiki témilirining teywen weziyiti, énérgiye mesilisi, kishilik hoquq we diniy mesililer bolushi mumkinlikini bildürdi.

Xitay teywen mesiliside, amérikining teywen'ge wetenperwer markiliq bashqurulidighan bomba we su asti paraxutlirini öz ichige alghan qorallarni sétip bérish pilanidin endishe qilmaqta, amérika bolsa, xitayning herbiy küchini téz tereqqiy qildurup, rayonning herbiy tengpungliqini buzishidin agahlanmaqta.

Kishilik hoquq mesiliside, amérika xitayning kishilik hoquq xatirisini eyiblep kelgen bolup, prézidént bush bu qétimqi uchrushushta xu jintawgha choqum puqralarning kishilik hoquqini yaxshilash mesilisini otturigha qoyidiken. Shireyéf, ikki dölet rehberliri bu mesililerge intayin köngül bölsimu, biraq yéqin kelgüside birer bösüsh bulushi natayin ikenlikini körsetti.

Shireyéf yene ikki terep söhbitidiki üchünchi xil témining muhit we sehiye qatarliq mesililer bolidighanliqini tilgha aldi.

Öz-ara ishenchning kemchilliki eng chong xewp

U ikki dölet rehberliri düch kéliwatqan eng chong riqabetning öz-ara ishench ornitish ikenlikini alahide tekitlidi. U mundaq dédi:

"Eger mendin amérika - xitay munasiwitidiki eng tüpki mesilining néme ikenlikini sorisa, u halda men, uni teywen mesilisi yaki iqtisadiy riqabet we yaki énérgiye talishishi démeyttim. Men, biz düch kéliwatqan eng chong tehdid amérika we xitayning tedriji halda bir- birige qarshi, öz - ara ishenmeydighan haletke chüshüp qélishi dégen bolattim. Men ikki dölet bashliqlirining buni tosush üchün tedbir élishini xalaymen".

Chikago munbéri gézitining maqalisidiki mulahizide éytilishiche, dölet ichide her xil muqimsiz amillargha düch kéliwatqan xujintaw bu qétim bush bilen uchrashqanda, jorj bushqa köp wedilerni bermesliki we bekmu yol qoyup ketmesliki mumkin iken. Shundaqla amérika dölet mejlisi we hökümitidiki xitaygha qarshi küchlerning bésimi astida, prézidént bushmu halqiliq mesililerde xitay bilen muresseleshmesliki mumkin .

Maqalide körsitilishiche, ikki dölet rehbiri düch kéliwatqan eng chong riqabet, qandaq qilip xitayning bash kötürishini ikki dölet munasiwitige paydiliq amilgha aylandurush iken.

Xu jintaw esli pilanida ötken hepte washin'gtonni ziyaret qilip, prézidént jorj bush bilen aq sarayda uchrashmaqchi idi. Emma xujitawning washin'gton ziyariti waqtinche bikar qilin'ghan. (Arzu)