"Shinjang géziti"de éytilishiche, kishilerning méngisini markisizm bilen qorallandurush hazir riqabetke duch kelgen

"Shinjang géziti" ning 7 ‏- ayning 30 ‏- künidiki xewiridin melum bolushiche, memliketlik siyasiy idiyiwi xizmet penliri komitéti dégen organ yéqinda özining yilliq muhakime yighinini ürümchide achqan. Xitay merkizi hökümitining bu orgini yighinda "yéngi shara'itta kishilerning méngisini markisizm bilen qorallandurush riqabetke duch keldi" dep étirap qilghan. Démek xitayda hazir siyasi idiyiwi xizmet aqmaydighan bolup qalghan.

Shinjang téléwiziye stansisining xewiridin melum bolushiche, aptonom rayonluq partkom teshwiqat bölümining sahipxanliqida échilghan bu üch künlük yighinda, hazirqi yéngi weziyette siyasi idiyiwi xizmetning aqmaywatqanliqidin ibaret bundaq bir chong mesilini hel qilishning charisini tépish üchün "xujintawning 1 ‏- iyul nutqi" din jawap izleshke waqit serp qilin'ghan.

Iqtisadiy jinayet sadir qilish nisbiti bulturqidin yuquri örligen

"Amérika awazi"ning xewer qilishiche, xitayning jama'et xewpsizlik ministirliki élan qilghan sanliq melumatlargha qarighanda, xitayda 2006 ‏- yili adem öltürüsh, ot qoyush, zorawanliq heriket dégendek jinayetlerni sadir qilish nisbiti bulturqidin yuquriy bolmisimu, emma xitayda iqtisadiy jinayet sadir qilish nisbiti bulturqidin yuquri örligen. Bu 2006 ‏- yilidiki bir özgürüsh.

Xewerde bayan qilinishiche, xitayda buyil bayqalghan iqtisadiy jinayet 33 ming délo, bu délolargha munasiwetlik pul sani 7 milyard 200 milyon yüen. Xitayda sadir qilin'ghan iqtisadiy délo sani gerche bulturqidin aran 6% örligen bolsimu, emma pul miqtari bulturqidin 90% yuquri örligen. Amérikidiki xamilton uniwérsitétining iqtisadshunas proféssori li chéng ependining bayan qilishiche, xitay hökümitining sanliq melumatlirida, sadir qilin'ghan jinayi ishlar jinayiti bulturqidin yuquri örlimidi déyilginige gerche taza ishen'gili bolmisimu, emma buyil xitayda iqtisadiy jinayet sadir qilinish nisbiti bulturqidin yuquri örligini ras. Gerche xitay hökümiti buyil keyni-keynidin oqturush chüshürüp "échish-tereqqi qildurush" ning da'irisini chekleshke tirishqan bolsimu, emma jem'iyette yüz bergen xelqning hökümetke qarshiliq körsütüsh heriketlirining 3 tin 2 qismi yenila hökümetning mejburi halda yer igellishige, hökümet emeldarlirining chirikleshkenlikige, tebi'y muhitning bulghiniwatqanliqigha naraziliq bildürüp yüz bergen. Mesilining tégi -tekti yenila baylar bilen namratlarning perqi barghansiri chongiyiwatqanliqi bilen munasiwetlik. Buni hel qilishning charisi dölette tüzüm islahati élip bérishtin ibaret.

Siyasiy idiyiwi xizmet arqiliq mesilini hel qilishni oylawatqanliqi bir külkilik ish

Mutexessisler xitayda yüz bériwatqan jinayet sadir qilish mesilisining seweplirini we uni hel qilishning charilirini mulahize qiliwatqanda, xitay hökümiti "pikir" dep atalghan bir höjjet tarqitip, shu arqiliq pütün memliketke siyasiy idiyiwi xizmetni kücheytish heqqide buyruq chüshürgen.

Xitay merkizi hökümitining tor bétide bayan qilinishiche, 8 ‏- ayning 10 ‏- küni élan qilghan "dölet kabinéti we dölet herbiy ishlar komitétining "xelq eskerliri zapisigha qaritilghan xizmet heqqide pikir" dégen höjjette "siyasiy idiyiwi xizmet arqiliq kishilerning méngisini markisizm bilen qorallandurush"ni, "partiye qoralni bashquridighan tüzümde ching turush"ni, her derijilik partkom we herbi komitétlar xelq eskiri dep atilidighan zapas herbi qisimlargha siyasiy idiyiwi xizmetni üzmey élip bérishi lazim" liqini tekitligen. Orgini gérmaniyidiki dunya Uyghur jem'iyitining bayanatchisi dilshat rishit ependining tehlil qilishiche, xitayda "siyasi idiyiwi xizmet" dégen tedbir riqabetke uchrawatqan, yeni aqmaywatqan hazirqi weziyette , xitay hökümitining yenila siyasiy idiyiwi xizmet arqiliq mesilini hel qilishni oylawatqanliqi bir külkilik ish. (Weli)