Bir dölette ikki xil tüzüm heqqide qozghalghan bes-munazire

• Muxbirimiz welining bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitayning dölet re'isi xu jintaw 7 ‏- ayning 1 ‏- küni, xongkongning xitaygha qayturulghanliqining 10 yilliqini tebriklesh murasimida kommunist partiyining 'bir dölette ikki xil tüzüm' dégen siyasitining netijilirini sözlidi. U sözide 'ikki xil tüzüm'ning aldinqi sherti 'bir dölet ikenlikini tekitlidi we 'bir dölette ikki xil tüzüm' dégen siyasetning xongkongda alliqachan bir emeliyetke aylan'ghanliqini, bu emeliyet xitay hökümitini qimmetlik tejribiler bilen teminligenlikini, bu arqiliq xitay hökümitining xongkongda bu tüzümni yolgha qoyush iradisi ashqanliqini medhiyilidi. Buningdin kéyin, xongkongluqlar we teywenlikler arisida 'bir dölette ikki xil tüzüm' dégen siyasetning emeliyiti heqqide bes-munazire qozghaldi.

Xu jintaw xongkongda yürgüzgen 'bir dölette ikki xil tüzüm' dégen siyasetning emeliyiti qarshi namayishni körüshke jür'et qilalmidi

Radi'omizning xongkongdiki muxbirlirining bayan qilishiche, xu jintaw xongkongda tebriklesh pa'aliyiti élip barghan küni, etigen sa'et 8 din bashlapla xongkong ahalilirining jinzijing meydani terepke ötüshi cheklen'gen . Teywendin kelgen sayahetchilerdin bir nechche yüz kishi 'falun'gong' dep gumanlinip chégridin kirgüzülmigen. Tebriklesh pa'aliyitige peqet xongkong emeldarliridin birnechche yüz kishila qatnashqan.

B b s ning xewer qilishiche, bu küni xongkongda 68 ming kishilik namayish bolghan. Namayishqa xongkongning sabiq memuriy mehkime bashliqi chénfang enséng, teywen uchur wastiliri guruhining bashliqi li jizhying, xongkongdiki bash katolik dindari chén rijün, xitay hökümiti jasus dep qamap qoyghan chéng shangning xotuni qatarliq sezgür erbablarmu qatnashqan.

Hetta xongkongda hökümet meblighighe tayinidighan uchur wasitilirimu qatnashqan. 'Bir dölette ikki tüzüm ' dégen siyasetning emeliyitini körüp béqishni 10 yildin buyan kütüp turuwatqan 75 yashliq chén ependimu bosughisidin atlap chiqip namayishqa qatnashqan. Bu kündiki heywetlik namayishta 'bir dölet ikki xil tüzümni basti' , 'edep, exlaq, nomus yoqaldi' , 'ajizlarni bozek qilish ewj aldi', 'omum saylam yolgha qoyulsun', 'xongkong alahide rayon asasiy qanunida: 'xongkongning bashliqini her bir adem birdin bilet tashlap saylap chiqidu, dep belgigen, buninggha néme üchün yol qoymaydu ' dep yézilghan shu'ar -lozunkilar bar . Epsuski, xu jintaw bu namayishni‏ - kommunist partiye xongkongda yürgüzgen 'bir dölette ikki xil tüzüm' dégen siyasetning emeliyitige qarshi namayishni körüshke jür'et qilalmidi.

'Jenubtiki hepte axiri' géziti kommunist hökümiti chekligen siziqtin chiqip ketti

Xitay hökümiti 10 yildin buyan chong quruqluqta , xongkongda yolgha qoyulghan 'bir dölette ikki xil tüzüm' dégen siyasetning 'netijiliri'nila teshwiq qilip kéliwatatti. Hökümet adette xongkongning radi'o-téléwziye qanallirini shénjén, gu'angjularda xelqqe körsetmeytti. Ichki ölkilerdin kélidighan sayahetchilerningmu heqiqiy xongkongni körüp qélishidin qattiq ensireytti. Emma 'jenubtiki hepte axiri' béyjing hökümiti chekligen siziqtin chiqip ketti.

Xongkongluqlar yenila buningdin 10 yil burunqi démokratiyige adetlen'gen xongkongluq ikenlikini, xongkongda xitay hökümiti bilen siyasiy köz qarishi oxshash bolmighan erbablar hökümetke pisent qilmay, 4 ‏- iyon weqesi heqqidiki pa'aliyitini toxtatmighanliqini, falun'gongchilar barghanséri qet'iylishiwatqanliqini, ular xongkong ahalilirining téximu köp i'anisige érishiwatqanliqini, pikir erkinlikini chekleydighan gep chiqsa, ular 'ikki xil tüzüm' dégen béyjing bilen oxshimaydu dégen gep, qaysi qanun'gha asasen chekleysen? dep derhal ökti chiqidighanliqini tepsiliy bayan qildi.

Mezkur gézitte bayan qilinishiche, emeliyette hazir xongkongning chong quruqluqqa bériwatqan tesiri, ülgilik roli xitay hökümitining xongkongda peyda qiliwatqan tesiridinmu küchlük bolmaqta.

Igilik hoquqi bolmisa erkinlikke, démokratiyige érishelmeydu

Xu jintawning xongkongda qilghan sözidin kéyin, intérnétte bir dölette ikki xil tüzün dégen siyaset heqqide bes -munazire qozghaldi.

Teywenning jangmén shehiridiki chén ependi obzorida 'men prézidént chén shuybyenning "igilik hoquq bolmisa, démokratiye bolmaydu" dégen sözini quwetleymen, igilik hoquq yoq xelqning gep qilish hoquqi bolmaydu, peqet kommunist emeldarliriningla gep qilish hoquqi bolidu. Kommunist partiyining 'bir dölette ikki xil tüzüm' dégen siyasiti teywen'ge mas kelmeydu' dep yazghan.

Teywenning xuyju shehiridiki yang ependining obzorida 'bir dölette ikki xil tüzüm dégen siyasetning emeliyitini xongkongda körduq. Xongkong xelqining saylam hoquqi cheklendi. Xongkongni xongkongluq özi idare qilish emes, belki, béyjingliq xongkongni idare qilishtin ibaret boldi, mana bu emeliyet' dep yazghan.

Idiye, til cheklense milletke balayi- apiti kélidu

Yéngi esr zhurnilida élan qilin'ghan 'til cheklense, milletke balayi -apet kélidu ' serlewhilik obzorda, xitayda néme üchün pen-ilim we démokratiye yoqluqi؛ néme üchün insaniyetke bext élip kelgen eng ésil mentiqe xitayda emes, qedimki rimda ijad qilin'ghanliqi؛ néme üchün tebi'iy pen inqilabi we sana'et inqilabi xitayda emes, belki en'gliyide peyda bolghanliqi؛ néme üchün pikir erkinliki xitayda emes, belki yawrupada aldi bilen emelge ashqanliqi heqqide mulahize qilin'ghan.

Bu obzorda , bir nechche ming yilliq medeniyiti bar déyiliwatqan xitayda dawamlishiwatqan zeherlik amillarning ‏-‏-‏- konigha choqunush, emeldargha choqunush, shexsining hakimmutleqliqige we mustebitlikige tayinishtin ibaret ikenliki körsitilgen. Buni yoq qilish üchün pikir erkinlikini chekleshke qarshi turush lazimliqi tekitlen'gen.

Mezkur obzorda bayan qilinishiche, idiye ademning rohi, til jem'iyetning rohi. Idiye boghulsa ademning rohi azaplinidu, til cheklense jem'iyette zulum dawam qilidu. Adem azap üchün yaritilmighan. Insaniyettiki eng uluq nerse erkinlikni özi qolgha keltürüsh. (Weli)