Xitayda ikki chong yighin échiliwatqanda jem'iyette néme boliwatidu?

2-Mart küni, tyen'enmén meydanida bir ayal saqchilar teripidin soraq qilin'ghandin kéyin mashinigha sélip élip kétilgen. AFP

"Amérika awazi" ning xewer qilishiche, memliketlik siyasiy kéngeshning chong yighini échilish bilen teng kéngeshning re'isi ja chinglin, mu'awin re'isi lu xawseyler keyni - keynidin doklat bérishke bashlighan. Ja chinglin "döletning 11 ‏- besh yilliq pilani" heqqide we kélerki 10 yil ichide "inaq jem'iyet" ni qandaq qurush toghrisida sözligen.

Teywen mesilisi

Yighinda sözliniwatqan uzun doklatlarda yene "memliketlik siyasiy kéngesh dawamliq türde 'teywenni tinchliq bilen birlikke keltürüsh', 'bir dölette ikki xil tüzüm yolgha qoyush' yö'ülishini ijra qilidu, teywenning musteqilliq yoligha méngishigha hergiz yol qoymaydu" dep tekitlen'gen.

Xewerde bayan qilinishiche, bu yighinda eng köp étibargha éliniwatqan mesile déhqanlar bilen sheherliklerning turmushidiki chong perq mesilisi, shundaqla yene hawa bilen suning bulghinish mesilisi. Yighin ehlidin bezi kishiler su bulghiniwerse, uni ichkili bolmaydu, ishletkilimu bolmaydu؛ hawa bulghiniwerse adem nepes alalmaydu. Bu mesile derhal tedbir qollanmisa bolmaydighan mesile, dep pikir bayan qilghan.

"Shinjang" wekilliri qosh tilliq oqutushni telep qilidu

"Tengritagh tor béti" ning 2 ‏- mart künidiki xewiride bayan qilinishiche, kommunistik partiye merkizi komitéti siyasiy byurosining ezasi wang léchu'en özining "shinjangda sotsi'alizm we inaq jem'iyet" quridighan "ali siyasiy mes'uliyetchanliqi we burchi" ni adash qilish üchün, Uyghur aptonom rayonining ikki chong yighin'gha baridighan wekillirini bashlap béyjinggha kelgen. Wekillerdin abdulla abbas bu qétim béjinggha "qosh tilliq ma'aripni dawamliq yolgha qoyush" heqqidiki keskin teklipini élip mangghan. Ularni ürümchide nur bekri dégen kishiler ayrodromgha chiqip uzutup qoyghan.

Xitay armiyisi urushqa teyyarliq körüshi kérek

B b s ning xitayda chiqidighan "azadliq armiye géziti" 'diki uchurlargha we munasiwetlik tor betliride körsitilgen foto sür'etlerge asasen teyyarlighan xewiride bayan qilinishiche, yighin bashlan'ghandin kéyin gu'angju, chéngdu, shényang we béyjing urush rayonliri birlikte quruqluqqa chiqish, hawadin jiddiy hujum qozghash, herxil qisimlar öz -ara maslishishni mezmun qilghan herbiy meshq ötküzgen.

Shangxeydiki 10 nechche uchur wastisi teywen prézidénti chén shuybyenning "döletni birlikke keltürüshni bikar qilish qarari" gha qattiq zerbe bérish üchün jiddiy urushqa teyyarliq körüsh heqqidiki mulahizilerni élan qilghan. Uningda éytilishiche, merkizi herbiy komitétning re'isi xu jintaw we mu'awin re'isi shü seyxular "teywen hazir musteqilliq yoligha qarap xeterlik bir qedem basti" dep körsitip, xitay armiyisi ali siyasiy mes'uliyetchanliqi we burchini ada qilish üchün urushqa teyyarliq körüshi kérek dep tekitligen.

Erzdarlarni tosush üchün nurghun saqchi ajritilghan

Erkin asiya radi'osining 2 ‏- mart küni béyjingda neq meydandin alghan xewirige asaslan'ghanda, xitay hökümiti jama'et xewpsizliki xadimliridin 620 ming kishini ikki chong yighinni qoghdashqa seperwer qilghan, buning ichide pewqul'adde saqchi qisimliridin ajratqan adem sani 12 ming. Béyjinggha erz qilghili kelgen bir ependige saqchilar 100 yu'en pul tenglep, uni yighin mezgilide sirtqa chiqmasliq üchün wede bérishke qistighan.

Béyjingge erz qilghili kélip melum bir méhmanxanida turiwatqan bir xanim pikir bayan qilip 'xelq wekili dégenning héchqandaq roli yoq. Ulargha dert éytish hajetsiz, biwaste xu jintaw, wén jabawlargha derd éytish kérek. Ularmu yighin'gha kélidu, ularni xelq sariyining aldida tosiwélip, biwaste dert éytish kérek, qalghini bikar " dégen.

Béyjingda olturushluq siyasiy mulahizichi lyu shawbo ependi pikir bayan qilip "bundaq ikki chong yighinni achqan bilen achmighanning héchqandaq perqi yoq. Bundaq yighinni échish xelq baj tapshurghan pulni israp qilghanliqtin bashqa nerse emes. Xelq baj tapshurghan pulni hökümetning qandaq ishletkenlikini xelq qurultiyi ezeldin tartip sürüshtürüp baqqanmu emes. Emeliyette hökümet mushu ikki yighin mezgilide saqchilarni seperwer qilishqa ishletken pul xelq baj tapshurghan pul. Bu,‏ xelqning pulini xejlep xelqni basturushtin ibaret" dégen.

Déhqanlar mesilisini tekshüriwatqan adwokat gaw jichéngning éytip bérishiche, u bügün sirtqa chiqqanda uni qoghlap parakende qilghan 16 aptomobilning ichide 11ining wiwiskisi yoq. Beziliri uning yénigha nahayiti tiz sür'et bilen kélip qattiq tormuz qilish shekli bilen tehdit salghan. Beziliri sijil yandap mangsa, beziliri sijil keynige kiriwalghan. (Weli)