Xelq'ara kechürüm teshkilati yaxu we gugul qatarliq shirketlerni qattiq eyiblidi


2006.07.21

Xelq'ara kechürüm teshkilati peyshenbe küni mexsus doklat élan qilip,yaxu we gugul qatarliq intérnét shirketlirini qattiq eyiblidi. Doklatta " yaxu,gugul we wéy ru'en qatarliq bu üch xelq'ara shirketler öz wediside turmay,xitay hökümitige yardem qilip,intérnét tor betlirini nazaret qilish we kontrol qilishni toxtatmay kelmekte. Mezkur shirketlerning bundaq qilishi ularning xelq'ara kishilik hoquq nizamnamisigha xilapliq qiliwatqanliqini körsitip béridu " dep yézilghan.

Mezkur doklatta yene,"yaxu,gugul we wéy ru'en qatarliq bu üch shirket oxshimighan usullar arqiliq xitay hökümitining intérnét arqiliq kishilerning erkin pikir bayan qilishini cheklishige yardem bérip kelmekte. Xelqara kishilik hoquq nizamnamisining 19 ‏- maddisida 'hemme ademning öz aldigha pikir bayan qilish we erkin sözlesh hoquqi bar ' dep körsitilgen. Yaxu,gugul we wéy ru'en qatarliq bu üch shirketning bu xil qilmishliri mezkur belgilimini pütünley közge ilmighanliqtur" dep tekitlen'gen.

Shirketlerning uchur erkinliki heqqidiki prinsipta ching turushini ümid qilimiz

Ziyaritimizni qobul qilghan xelq'ara kechürüm teshkilatining bayanatchisi robért xanim bu heqte toxtilip,mundaq dédi:

"Biz hazir bu shirketlerning xitay hökümiti bilen birliship,intérnét tor bétini bu xil halette kontrol qilishidin bekmu endishe qiliwatimiz. Shunga biz bügün kishilerning intérnét tor betliride erkin pikir bayan qilishini qoghdash üchün,xelq'araliq heriket élip bérish qararini chiqarduq. Biz dunyaning her qaysi jayliridiki kishilerning tor betlerde imza qoyush arqiliq,uchur erkinliki heqqidiki prinsipta ching turushini ümid qilimiz".

Yenila siyasiyunlarning zor derijide küch chiqirishigha baghliq

Amérikidiki xitay intérnét tor béti mutexessisi li xungku'en ependi yaxu,gugul qatarliq shirketlerning xitay hökümitining intérnét tor betlirini bundaq kontrol qilishigha yol qoyiwatqanliqini analiz qilip,mundaq dédi:

"Eger birleshken döletler teshkilatining kishilik hoquq bayanati boyiche soda qilishqa toghra kelse,bu shirketlerning xitayda soda qilalishi mumkin emes. Hazir xitayning intérnét tor béti heqqide békitken qanun belgilimiliri barghanséri küchiyip ketti. Bu heqte amérika dölet mejlisimu mexsus doklat élan qilghan. Xitay hökümitining intérnétni kontrol qiliwatqanliqi heqqide bérilgen her xil tenqidi pikirler heqiqeten yolluq. Lékin hazir amérikining bu shirketliri pütünley amalsiz halette qalghan. Ularning déyishiche,shexsi shirketlerning xitaydek bundaq chong bir döletke taqabil turalishi bekmu teske toxtaydiken. Shunga bu mesilining bir terep bolushi yenila siyasiyunlarning zor derijide küch chiqirishigha baghliq".

Xitaydiki intérnét tor bétining qattiq kontrol qiliniwatqanliqi heqqide,xelq'ara kishilik hoquq teshkilati,xelq'ara kechürüm teshkilati we shundaqla xelq'ara muxbirlarni qoghdash teshkilati qatarliqlar köp qétim doklat élan qilip,xitay hökümitini qattiq eyiblep kelmekte. Lékin xitay hökümiti bu heqte öz xataliqini tonush bir yaqta tursun,eksiche türlük bahanilerni körsitip,özige yol échishqa urunmaqta.

Mesilen,xitay tashqi ishlar ministérliqining bayanatchisi chin gang xitay hökümitining intérnét tor betlirini ishlitishte zor cheklimilerni qoyuwatqanliqigha nurghun bahane- seweblerni körsitip," xitaydiki intérnét tor betliri nahayiti normal we saghlam halda tereqqiy qiliwatidu " dep tekitligen.

Amérikida turushluq Uyghur ziyaliysi sidiq haji ependi xitay hökümitining intérnét tor betlirini cheklesh üchün körsitiwatqan bahaniliri we gugul qatarliq chet'el shirketlirining amalsiz halette qalghanliqi heqqide toxtilip, qarashlirini otturigha qoydi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.