Uyghur élidiki intérnét tor betliri téximu qattiq kontrol qilinmaqta


2007.01.26

Xitay kompartiye sékrétari xu jintawning intérnét tor bétini bashqurush heqqide qilghan sözi xelq'arada xéli ghulghula qozghighan bolup, analizchilar "xu jintawning bu qétimqi yolyoruqidin kéyin, xitay hökümitining herqaysi ölkilerde, bolupmu Uyghur élide intérnétke bolghan kontrolluqi téximu küchiyip kétishi mumkin" dep perz qilmaqta.

Roytérs agéntliqining charshenbe küni bergen xewiride xu jintawning intérnét heqqide qilghan sözige baha bérip, "xitay hökümitining bir -din bir meqsiti puqralarning intérnét tor bétini ishlitishtiki erkinlikini kontrol qilish" dep körsitilgen.

Amérikidiki xitay köpligen xitay ziyaliliri xitay hökümitining intérnétke bolghan kontrolluqining ezeldin nahayiti ching bolup kelgenlikini, xu jintaw bu qétimqi sözidin kéyin, puqralarning bu jehettiki erkinliki téximu zor tosalghulargha duch kélidighanliqini otturigha qoymaqta, ular yene "xitay hökümiti bundin kéyin az sanliq milletler rayonidiki, bolupmu tibet we Uyghur élidiki intérnét tor betlirini téximu ilghar téxnik we usullar arqiliq kontrol qilishi mumkin, shundaqla bu heqte aldi bilen chet'el tor betlirini asasi nishan qilishi mumkin" dep bildürdi.

Küzetküchilerning bildürishiche, yéqinqi yillardin buyan, Uyghur élidiki intérnét tor betliri heqiqeten intayin qattiq kontrol qilinip kelmekte iken. Mesilen hazir Uyghur élidiki her qandaq bir tor betke kirmekchi bolsa, bash betning özidila "tor bétimizning tüzümige boysunung, söz heriketlirighizge diqqet qiling, bir ‏-ikki éghiz gepni xata qilip qoyup, qanuniy jazagha tartilip qalmang" qatarliq agahlandurushlar yézilghan.

Munasiwetlik xewerlerdin melum bolishiche, yéqinqi yillardin buyan, xitay hökümiti meyli xitay ölkiliride bolsun, yaki Uyghur élini öz ichige alghan az sanliq milletler rayonida bolsun, nurghun tor betlerni taqiwetken. Kanadada turushluq dunya Uyghur qurultiyining mu'awin re'isi muhemmet toxti ependi Uyghur élidiki tor betlerning xitay ölkiliridikidinmu qattiq kontrol qilinmaqta, Uyghur xelqi erkin pikir bayan qilish jehette xitay puqralirigha qarighanda, téximu bek bichare halette qalghan dep bildürdi.

Bu munasiwet bilen Uyghur ziyaliysi muhemmet toxti ependi radi'omizning ziyaritini qobul qilip, xitay hökümitining Uyghur élidiki tor betlerni neqeder qattiq kontrol qiliwatqanliqini otturigha qoydi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.