Amérika iranning xelq'arada yalghuz qélish éhtimalliqini agahlandurdi
2005.08.11
Iran hökümiti charshenbe küni xelq'ara jama'etning qarshiliqigha qarimastin we ötken yili 11 - ayda en'gliye, fransiye we gérmaniyiler bilen tüzgen kélishimni buzup, isfaxandiki yadro énérgiye zawutining uranni quyuldurush xizmitini eslige keltürgen. Shundaqla b d t ning xelq'ara atom énérgiye idarisi péchetliwetken yadro eslihelerni qayta qozghatqan. Amérika da'iriliri iranning bu herikitige qarita, nöwette xelq'ara jama'etchilikining barghanséri bir pikirge kélip, iranning bu qararini qattiq eyiblewatqanliqini tekitlidi.
Iranning ighwagerlik herikiti
Biz dawamliq yene, bu mesilide yawropa ittipaqidiki 3 dölet we xelq'ara atom énérgiye idarisigha tewe bashqa eza döletler bilen yéqindin hemkarlishimiz. Shundaqla biz yene, iran'gha keskin bir uchur bérimiz. U bolsimu, iran choqum uran qoyuldurush xizmitini derhal toxtitishi kérek hemde xelq'ara atom énérgiye idarisi bilen hemkarliship, yadro programmisigha alaqidar téxiche hel bolmighan bir qatar mesililerni hel qilishi kérek.
Amérika tashqi ishlar ministirliqi iranning yadro programmisini eslige keltürüsh ighwagerlikini ötken heptila bashlighanliqini, hetta yawropa ittipaqining iranning yadro programmisini toxtitishni meqset qilip chiqarghan teklipini ret qilghanliqini bildürdi. Yawropa ittipaqi bu teklipide, eger iran hökümiti yadro programmisini tereqqiy qildurushni toxtatsila, yawropa ittipaqining iran'gha soda we bashqa nurghun sahelerde payda yetküzidighanliqigha wede qilghan idi. Lékin iran buni qobul qilmidi.
Iran bilen yawropa ittipaqi otturisidiki söhbet üzülüp qalghandin kéyin, xelq'ara atom énérgiye idarisi wéyénada jiddiy yighin achti. Nöwette amérika we yawropadiki 3 dölet rehberliri birlikte iranni eyibleydighan we uning bu heptiki qararini derhal özgertishi telep qilin'ghan qarar layihisi tüzüp chiqishqa tirishmaqta.
Amérika: iran emdi özini téximu yalghuz qoyidighan boldi
Amérika tashqi ishlar ministirliqi uyushturghan muxbirlarni kütüwélish yighinida, tashqi ishlar ministirliqining bayanatchisi adam ireli iranning isfaxandiki herikitining, iranning xelq'ara jama'itidin téximu yiraqlashqanliqini körsitip béridighanliqini bildürdi. U mundaq dédi:
"Bu iranning özini téximu yalghuz qalduriwatqanliqini körsitidu. Ular özlirige téximu chongqur ora kolap qoydi. Biz dawamliq yene, bu mesilide yawropa ittipaqidiki 3 dölet we xelq'ara atom énérgiye idarisigha tewe bashqa eza döletler bilen yéqindin hemkarlishimiz. Shundaqla biz yene, iran'gha keskin bir uchur bérimiz. U bolsimu, iran choqum uran qoyuldurush xizmitini derhal toxtitishi kérek hemde xelq'ara atom énérgiye idarisi bilen hemkarliship, yadro programmisigha alaqidar téxiche hel bolmighan bir qatar mesililerni hel qilishi kérek".
35 Dölettin terkip tapqan xelq'ara atom énérgiye idarisi charshenbe künige orunlashturulghan wéyénadiki bir resmiy yighinini emeldin qaldurdi. Adam ireli nöwette atom énérgiye idarisidiki déplomatlarning yépiq söhbet élip bérip, iranni eyibleydighan qarar üstide muzakirilishiwatqanliqini bildürdi. U mundaq dédi:
"Bu idarigha eza döletlerning wekilliri bügünmu resmiy bolmighan söhbet élip bériwatidu. Ular mushu heptining axirghiche yene bir yighilip, iranni eyibleydighan qarar chiqirish mesilini dawamliq muzakire qilidu".
Iranni eyiblesh qarari
Amérika tashqi ishlar ministirliqining bayanatchisi adam ireli yene, amérikining mezkur xelq'ara atom énérgiye idarisini iran heqqide qattiq teleppuzda qarar layihisi chiqirishqa ündeydighanliqini, emma uningda iranning qararini özgertishige axirqi chek qoyulamdu- yoq, buningdin xewersiz ikenlikini bildürdi.
Gerche, iran özlirining yadro programmisining peqet yadro éléktir istansisigha oxshash tinch yoldiki sahelerge ishlitilidighanliqini bildürgen bolsimu, emma xelq'ara jama'iti bolupmu amérika we yawropa ittipaqi, iranning yadro programmisini yadro qorallirini tereqqiy qildurushqa ishlitishi mumkinlikidin endishe qilip keldi. Shundaqla amérika burunla bu mesilini birleshken döletler teshkilati bixeterlik kéngishige sunush kéreklikini otturigha qoyghan bolsimu, lékin atom énérgiye idarisidiki bashqa eza döletler buninggha qoshulmay kelgen idi. Emma analizchilar hazir, iran da'iriliri atom énérgiye idarisining qarshiliqigha qarimastin ular péchetliwetken eslihelerni qayta qozghatqandin kéyin, mezkur idarining bu mesilini emdi b d t bixeterlik kéngishige sunushqa mejbur boludighanliqini bildürmekte. (Peride)
Munasiwetlik maqalilar
- B d t yadro énérgiye idarisi iran yadro mesiliside söhbetleshmekchi
- Shimali koriye yadro qorallar söhbiti uzartildi
- Jyaw gobyaw: xitay générali ipadiligen idiyining hökümet bilen ortaqliqi bar
- Xitay générali zörür tépilghanda amérikigha qarshi yadro qorali ishlitishni teshebbus qildi
- Iranning yéngidin saylan'ghan prézidénti yadro programmisini dawamlashturidighanliqini éytti
- Iranning bundin kéyinki tashqi siyasiti qandaq bolidu?