Iraqta mediniy miraslarni bulang -talang qilish qilmishliri dawamlashmaqta

Iraq medeniyet sahesi xadimlirining bildürüshiche, gerche iraqta muzéylarni bulash qilmishliri toxtighan bolsimu, amma bulangchilar yenila ölkimu -ölke yürüp, arxi'ologiyilik izlarni bulash qilmishlirini sadir qilmaqta.

Iraqtiki asare - etiqe merkezliri bulang - talanggha uchridi

Iraq muzéy mes'ulining éytishiche, hazirgha qeder, her qaysi muzéylar we medeniy miras orunliridin 15 ming parche asare- etiqe bulap kétilgen bolup, mezkür asare -etiqiler tarixi ehmiyetke ige bolup, intayin qimmetlik buyumlardin iken.

Xarabiliqqa aylan'ghan mosul saqchi idarisi. 2003-Yil april. RFA Ömer qanat fotosi

Iraq muzéyining mes'uli sözide: "pil chishi bilen yasalghan asiriyilik adem bilen chishi shirning heykili, dunyagha meshhur qimmetlik buyumlardin idi, biz mezkur qimmetlik asare - etiqilerni yoqitipla qalmastin, yene téxi shumér xanliqi padishasining heykilinimu yoqutup qoyduq, bu bizning uzaq yillardin béri saqlap kelgen döletning bayliqini yoqutup qoyghanliqimiz hisaplinidu" dep körsetti.

Bulangchiliq herketlirining aldin pilanlan'ghanliqi otturigha chiqmaqta

Gerche, bir qisim medeniy yadikarliqlarxelq'ara saqchilar bilen yéngidin tesis qilin'ghan mediniy miraslarni qoghdash bashqarmisidiki qoghdughuchilar teripidin qayturup kélin'gen bolsimu, lékin yenila köpligen qimmetlik buyumlar namrat kishiler teripidin oghirilinip sétiwitilgen.

Bulan'ghan muzéylarda élip bérilghan tekshürüsh netijisidin qarighandimu, muzéyning ishik deriziliri nahayiti epchillik bilen buzulghan, hetta bir qisim bulangchilar muzéyning qulupli'irini achidighan achquchlarni yasap chiqqan bolup, bulangchilar, aldin - ala bulangchiliq qilish layihisini tüzüp chiqqan.

Iraq medeniyet ministirliqining ministiri xamidning éytishiche, bir qisim kishiler asare - etiqlerning qeyerge qoyulghanliqidin xewerdar iken, chünki bulangchilar tok bolmighan qarangghu muzéyning ichige kirip, muhim qimmet bahaliq buyumlarning hemmisini oghrilap élip ketken.

Iraq asare- etiqilerni yighiwilish üchün, gherib döletlirining yardimige muhtaj

Iraq, nöwette mexsus qara tizimlik xatirisi turghuzup, organ we shexslerning bulan'ghan medeniy yadikarliqlarni tetqiq qilish pa'aliyetlirini cheklidi, bu heqte toxtalghan iraq muzéyining mes'uli mundaq didi: "eger medeniy yadikarliqlargha bolghan éhtiyaj kémeyse, iraqning medeniy buyumli'irning sirtqa chiqip kétishidin saqlan'ghili bolidu, bolupmu iraq chégrisi sirtidiki amérikiliqlar, yawrupaliqlar we yaponiyilikler bulap kétilgen mediniy yadikarliqlarni izdesh xizmitige kiriship ketti, ular hetta intayin köp pul serp qilip, mezkur buyumlarni sétiwilishni teshebbüs qilmaqta. Eger sétiwalghuchi chiqmisa, elwette bu asare - etiqiler sétiwitilmeydu, shuning üchün iraqning asare - etiqilirini sétiwalmaqchi bolghan bu kishilerning mes'uliyitini sürüshtürüsh kérek".

2003 -Yili, iraqta istansimiz muxbirimiz ömer qanatning ziyaritini qobul qilghan baghdat shehiridiki bir muzéyning mes'uli, amérika eskerlirining medeniy miraslarni bulash qilmishlirini tosimighanliqini bildürgen, u amérika eskerliridin muzéyni qoghdashni telep qilghanda, amérika eskerliri "biz bu yerge muzéylarni qoghdighili kelmiduq, urush qilghili, sadamni yoqatqili kelduq" digen jawapni bergenlikini éytip bergen.

Démek, eyni chaghda iraqliqlar bulan'ghan asare atiqilerni amérikiliqlarning qoghdap qélishini ümid qilghan iken.

Iraq, nöwette nyo-yorktiki dunya miraslirini qoghdash fondining hemkarliqi astida medeniy miraslargha nomur qoyup retlesh xizmitini élip barmaqta, medeniyet mütexesisslirining qarishiche, qimmet bahaliq tarixi buyumlar shexsler teripidin yoshuriwilin'ghanliqi üchün, mezkur miraslarni yéqinqi dewirde qayturup élish esla mumkin emes iken. (Eqide)