Iraq krizisini hel qilish yolida teklipler otturigha qoyulmaqta

Iraqta weziyet künséri jiddiylishiwatqan bolup, jurj bush hökümiti teripidin iraqta élip bériliwatqan siyasetning iraqtiki toqunushlarning aldini alalmaydighanliqi hemde mewjut siyaset bilen iraqta tinchliqni qaytidin tikleshning mumkin emeslikini peqet démokrat partiysidiki jurj bushning reqiplirila emes, jumhuriyetchi partiyining muhim rehberliri dep qaralghan kishilermu ochuq- ashkara siyasiy sorunlarda tilgha élishqa bashlidi. Xewerlerge qarighanda, bolupmu iraq hökümitining shi'e we sünniyler arsidiki toqunushni toxtitish üchün jiddiy bir tedbir alalmaywatqanliqi hetta bush hökümiti ichidimu iraqta élip bériliwatqan siyasetni özgertish toghrisida munazirilerning bashlinishigha seweb bolghan.

Iraqta élip bériliwatqan heriketler toluq ünüm bermigen

Iraqtiki amérika herbiy qisimlirining bayanatchisi génral wlyam kolwldning peyshenbe küni, ikki aydin béri amérika herbiy qisimliri we iraq armiyisi teripidin baghdad shehirdiki toqunushlarni toxtitish we baghdadtiki qarshilashquchi küchlerni tazilash üchün élip barghan herbiy herikitining kütken netijini bermigenlikini jakarlishi, amérikining iraqtiki mewjut siyasitini özgertishi kérekliki toghrisidiki munazirilerni téximu kücheytti.

Iraq bash ministiri nuri elmaliki baghdadning istratégiyilik ehmiyiti tüpeylidin amérika herbiy qisimlirining yardimi bilen herqandaq qilip bu sheherdiki toqunushlarni toxtitish we sheherni qarshilashquchi küchlerdin tazilash üchün keng kölemlik bir herbiy heriket bashlatqan. Amérika nuri elmalikining pilanining emelge éshishigha yardem qilish üchün baghdadqa qoshumche 12 ming esker ewetken idi. Lékin ikki aydin béri élip bérilghan heriket qarshilashquchi küchlerning hujumlirining hemde mezhepler ara toqunushlarning aldini alalmidi. Baghdadta qarshilashquchi küchlerning hujumliri we sünniyler bilen shi'eler otturisidiki toqunushlar téximu köpiyip, toqunushlarda yüzligen kishi öldi hemde öktebir éyi ichide öltürülgen amérika eskerlirining sani 71‏ ge yetti.

Iraq krizisidin chiqish üchün türlük teklipler otturigha qoyulmaqta

Weziyetning jiddiylishishi amérikida iraq krizisdin chiqish üchün türlük tekliplerning otturigha qoyulushigha seweb bolmaqta.

Iraqtiki toqunushlarni toxtitish hemde iraq krizisidin chiqish üchün amérikida otturigha qoyuluwatqan tekliplerning béri iraqni diniy we milliy rayonlar asasida üch qisimgha yeni shi'e, sünniy we kord rayonlirigha bölüp, andin qoshna döletlerdin kélidighan tehditlerning aldini élish üchün bir miqdar amérika herbiy qisimlirini iraqta qaldurup asasliq qismini tedriji halda iraqtin chékindürüp chiqish. Lékin prézidént bushning iraqni üch qisimgha parchilash tekliplirige qarshi chiqqanliqi bildürülmekte.

Otturigha qoyuluwatqan tekliplerning yene biri bolsa, amérika teripidin terbiyilen'gen iraq armiyisining iraqning bash minsitiri nuri almalikining hakimiyitini aghdurup, uning ornigha iraqta iraqtiki bir-birige qarshi guruppilarni boyun egdüreleydighan bir kishni tiklep chiqishi. Bu teklip iraq milliy rehberlirining köpinchisi qollawatqan bir teklip iken.

Gerche prézidénti bush düshenbe küni iraq bash ministiri nuri almalikige téléfon qilip, amérikining nuri elmalikining hökümitini pütün küchi bilen qollaydighanliqini qaytidin tekitligen bolsimu, emma iraqta weziyetning künséri keskinlishishi we iraq hökümitining buninggha qarshi teqdir élishta ajiz qalghanliqi, amérikining iraq bash ministiri nuri elmalikigha bolghan ishenchisini yoqatqanliqi toghrisida xewerlerning keng tarqilishigha seweb bolmaqta.

Mushu sewebtin bolsa kérek, hakimiyitining künséri ajizlishiwatqanliqini sezgen bash minstir nuri elmaliki düshenbe küni iraq shi'elirining eng aliy derijilik rehbiri ayetulla sistani we iraqtiki radikal shi'e herikitining rehbiri muqtida elsedirning yardimige érishish üchün ular bilen uchrashqan. (Qanat)