Amérikining iraq istratégiyisi toghrisidiki mulahiziler

Amérikining iraqta saddam hakimyitini aghdurup tashlap, mezkür dölette démokratik tüzüm berpa qilish istiki emelge ashmayla qalmay, biguna xelqning ölümi we özini öltüriwilish xaraktérlik hujumlarning sani kündin - kün'ge köpiyishi netijiside metbu'atlarda , amérikining iraq istratégiyisi heqqide her xil mulahize we tehliller yürgüzülmekte.

Amérika eskerlirining yéqinda iraqta turushluq iran elchixanisida élip barghan axturush herikiti, iraqtiki bir qisim siyasiy rehberler teripidin, "iraq hakimyitige mudaxile qilghanliq" dep qaralmaqta. Iraq shiye inqilawiy kéngishining re'isi abdul eziz elhekimi, muxbirlarning ziyaritini qobul qilip, amérika bilen iran otturisida üzlüksiz dawamlishiwatqan ziddiyetning, iraqqa eks tesir körsitiwatqanliqini bildürdi.

Közetküchiler , bu , iraqning amérikining iran siyasitidin barghanséri xatirjem bolalmaywatqanliqining ochuq ipadisi we eng küchlük tenqididin ibaret déyishmekte.

Gerche abdul eziz elhekimining iran bilen munasiwiti qoyuq bolup, ilgiri iranda sürgünde yashighan, uning prézidént bush bilen munasiwiti intayin yaxshi , yéqinda u washin'gtonda bush bilen uchrashqan bolsimu , biraq elhekimi bilen amérika otturisida ikki neper iranliqning qolgha élinish mesiliside ixtilap yüz bergen.

Ötken yilining axiri, amérika eskerliri abdul eziz elhekimining öyige tuyuqsiz hujum qilip, ikki neper iranliqni élip ketken, amérika eskerliri shu chaghda ikki iranliqning qarshiliq körsetküchi qoralliq küchlerge yardem bergenlikini qeyt qilghan .

Nöwette, elhekimi iranning meydani qandaq bolushidin qet'iy nezer, amérikining herikiti xata hemde bu iraqning hoquqigha arilashqanliq dep körsetti.

Iraqta yüz bériwatqan bihude ölümning aldini élish üchün qandaq qilish kérek ?

Buningdin sirt iraqta yüz bériwatqan zorawanliqta qaza qilghanlar sani bilen özini öltüriwilish xaraktérlik hujumlarning sani köpiyip, amérika we en'giliyige qattiq bésim élip keldi, bu amérikining iraqqa qarita yéngi bir istratégiye tüzüp chiqishqa türtke boldi.

Bu arida amérika prizidénti jorj bush, démokratlar köp sanliqni igiligen amérika dölet mejlisining qarshiliq körsitishige qarimay, iraqta amérika eskerlirining sanini köpeytish pilanini otturigha qoyup, bu pilanni qet'iy ishqa ashurush kéreklikini tekitlidi.

Prézidént bush ötken hepte muxbirlarning ziyaritini qobul qilip, özining dölet mejlisining qarshiliq körsitishige qarimaydighanliqini, prézidént bolush süpiti bilen herqandaq bir heriket élip bérishqa tamamen hoquqluq ikenlikini bildürdi.

Mu'awin prézidént dik chéyniymu, peqet prézidéntning amérikining aliy derijilik herbiy qomandani bolalaydighanliqini, aq sarayning bolsa herqandaq dölet mejlisi ezasining iraq istratégiyisige qomandanliq qilishini qobul qilalmaydighanliqini körsetti.

Dik chénéy sözide yene": düshmen, héchqachan urush meydanida merdaniliq bilen amérikini yéngelmeydu, düshmen peqet amérikiliqni qanche köp öltürsek amérika qol kötürüp teslim bolidu dep xata qiyas qildi, ular hergiz bu meqsidige érishelmeydu" dédi.

Amérikining besh burjeklik binasi, mezhepler otturisida toxtimastin ewj éliwatqan zorawanliq heriketliri, iraqning bixeterliki we muqimliqi üchün eng chong tehdit ikenlikini bildürdi.

Amérika bash qomandanliq shitabining mes'uli général abiziy, dölet mejliside ispat bérip mundaq deydu": méningche, mezhepler otturisidiki toqunush buningdin artuq bolmaydu, bolupmu baghdatta . Eger buning aldi élinmaydiken , iraqta ichkiy urush resmiy qozghilidu"

Iraqta ichki urush

Undaqta 2007 ‏- yili iraqta ichkiy urush partlamdu? metbu'atlarda 2006 ‏- yili iraqta alliqachan ichkiy urush partlidi dégen témilarda maqaliler élan qilin'ghan bolup, 2007 ‏- yili iraq téximu chong xéyim - xeterge duch kélidu déyilgen idi. Kishiler endishe qilghandek hazir iraqtiki zorawanliq künséri küchiyip, rayonda üch terepte ichkiy urush partlash éhtimali körülmekte.

Közetküchiler":pelestinde xamas bilen prézidént abbasni qollaydighan küchler otturisidiki toqunush jiddiyleshmekte, liwanning weziyitimu yaxshi emes, bu rayondiki kishiler wehime ichide yashawatidu. Shunga ‏2006- yili xelq'ara xewerlerde asasliq orunni igiligen muhim mezmunlar , 2007 ‏- yilimu oxshashla muhim orunni igileydu " déyishmekte.

Amérika iraq mesilide bashqa döletlerning yardimige muhtaj

Iraq tekshürüsh guruppisining mes'ulliridin biri mundaq deydu": eger amérika iraq mesilisini bir terep qilimiz deydiken, choqum rayondiki qoshna döletlerning yardimige érishishi kérek" .

Iraq tekshürüsh guruppisi teripidin élan qilin'ghan doklatta, iraqta ichkiy urushning küchiyip kétishining aldini élish eng muhim wezipe bolup, aldi bilen iraq eskerlirini küchlendürüsh, wezipisi yoq bir qisim armiyini 2008 ‏- yilidin burun iraqtin yötkep kétish kérekliki otturigha qoyulghan.

Doklatta yene, iraq hökümitining bixeterlikni yaxshilaydighan eqelli ölchemlerni békitishi, eger bu xizmetlerni ishqa ashuralmighanda amérikining herbiy we iqtisadiy yardemni toxtishi kérekliki shuningdek iran we süriyini öz ichige alghan iraqning qoshna döletliri bilen bolghan munasiwetni yaxshilash heqqidiki bir qatar layiheler otturigha qoyulghan. (Eqide)