Iraqta parlamént saylimi jeryanida amérikida turiwatqan iraqliqlar qizghin awaz berdi


2005.02.02

Erkin asiya radi'osining muxbiri richart finnining xewer qilishiche, amérika bashchiliqidiki birleshme qoshun iraqta sadam hökümitini aghdurghandin kéyin, yéqinda iraqta tunji qétim parlamént saylimi bashlan'ghan idi.

Saylam béliti tashlashtiki qizghinliq

Chet'ellerde turiwatqan iraqliqlarmu bu saylam üchün qizghinliq bilen bélet tashlidi. Xelq'araliq köchmenler teshkilatining bayanatchisi jérmi kopiland ependining éytishiche, iraqta saylam dawamlishiwatqanda, chet'ellerde turiwatqan iraqliqlardin 280 ming adem bélet tashlighan. Amérika da'irisidila 5 jayda saylam ponkiti qurulghan. Amérikining paytexti washin'gton shehirige yéqin jaydiki yéngi karolton sheherchiside qurulghan saylam ponkiti shularning biri bolup, bu ponkitta bélet tashlash uda ikki kün dawam qilghan.

Xewerde bayan qilinishiche, xelq'araliq köchmenler teshkilatning bayanatchisi kopilend ependi "mushu bir nechche kün ichide hawa rayi jehette chong qolaysizliq yüz bergen bolsimu, emma saylam nahayiti ongushluq dawamlashti. Héchqandaq kütülmigen ehwal yüz bermidi. Belki hayajanliq ewjige chiqti, bélet tashlighuchilarning chirayidin tebessum yéghip turdi" dégen. Kopilend ependining bayan qilishiche, ötken jüme küni bir kün ichidila dunyaning her qaysi jaylirida 85 ming iraqliq bélet tashlighan. Amérikida 5600 iraqliq bélet tashlighan. Buning ichide yéngi karoltin sheherchisidiki saylam ponkitidila bélet tashlighan adem sani 500 din ashqan. Bélet tashlighuchilar bu qétimqi saylamning netijisi chiqidighan künni "iraqning qaytidin dunyagha kélidighan küni" dep atighan.

"Iraqqa erkinlikning uruqi chéchildi"

Xewerde bayan qilinishiche, bélet tashlash üchün yiraq jaydin 5 sa'et mashina heydep yéngi karoltondiki saylam ponkitigha kelgen aldulhüseyin eziz ependi "bir namzatqa awaz bergendin yüz namzatning ichidn tallap awaz bergen yaxshi, bu gepni birkim sadam hüseyin'ge yetküzüp qoysiken deymen. Burun biz bir namzatqila awaz bérishke mejburlan'ghan, hazir biz 100 namzatning ichidin özimiz tallap awaz bériwatimiz. Bu saylam biz üchün intayin muhim ish. Hazir bu saylam bilen iraqqa erkinlikning urughi chéchildi" dégen.

Abdulhüseyn eziz ependi yene " bu saylam choqum netijilik bolidu, bu netije bilen birleshme qoshunlarning iraqtin baldurraq chiqip kétishige shara'it yarilidu. Héchkim iraqning ishghal qilinishini yaki ishghal qilishni yaki iraqta turiwélishni xalimaydu" dégen.

Awaz bérish bizning hoquqimiz

Xewerde bayan qilinishiche, xatam mokif el-jabari xanim "amérika qushunliri hazir iraqtin chiqip ketmey turiwersun. Emiliyettimu ular iraqta turup qélishni meqset qilmaydu, waqti kelgende chiqip kétidu. Yéngi hökümet saylinip xizmet qilishqa bashlap, hemme ish yolgha chüshüp bolghiche ular iraqtin chiqip ketmey turushi kérek. Chünki, iraqta déktatorluq we bésim 35 yil dawam qildi, u bir kéchidila tinch bolup ketmeydu, biz buni obdan bilimiz." Dégen.

Xatam mokif el-jabari xanim yene erkin asiya radi'osi muxbirining su'aligha jawap bérip "eger men iraqta bolsam, térrorchilar hujum qiliwatqan ehwal astidimu, özemla emes pütün a'ilemdikilerni bashlap saylam ponkitlirigha bérip bélet tashlayttim. Awaz bérish bizning hoquqimiz. Döletning her - bir puxrasi bu démukratiyidin behriman bolushi kérek. Her qandaq adem , öyde oltursimu yaki kuchigha chiqsimu, meyli qayerde bolmisun, ejel kelse ölidu. Her bir iraqliq özining ada qilishqa tigishlik burchini ada qilishi kérek, ularning burchi öz dölitini yéngi hayati kuchqa ége qilishtin ibaret " dégen.

Xewerde bayan qilinishiche, bu qétimqi saylamda iraqta resmi hökümet saylinip chiqquche "ötkünchi" hoquqluq organliq rolini jari qilduridighan 275 kishilik dölet parlaminti saylap chiqilidiken. Bu parlamént bir prézidént we ikki mu'awin prézidént saylap chiqidiken. Bu parlamént yene 8 - ayning 15 - künidin burun iraqning asasi qanunini tüzüp chiqip , 10 - ayda pütün xelq awaz quyup testiqlaydighan mémurandumgha teyyarliq qilidiken. (Weli)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.