Bu yil téximu köpligen aliy mektep püttürgen oqughuchilar ishsiz qalidu

• Muxbirimiz méhribanning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitay dölet tereqqiyat we islahat komitéti yéqinda bu yil aliy mektep püttüridighan oqughuchilar sanining ilgiriki yillargha qarighanda 22% köpiyidighanliqini hemde mektep püttürgen oqughuchilarning xizmetke teqsim qilinish mesilisi ilgirikidin téximu teske toxtaydighanliqini melum qilghan.

Aliy mektep püttürgen oqughuchilarning xizmet tépishi qéyin bolmaqta

Yéqinda xitayda élan qilin'ghan bir qétimliq weziyet analiz qilish doklatida körsitilishiche, bu yil xitaydiki aliy mektep püttürgenlerning az dégende 60% i ishsiz qalidiken. Ishqa orunlishish weziyiti heddidin ziyade nachar bolghanliqtin, aliy mektep püttürgen oqughuchilar arisida, xizmet izdeshte ma'ash sürüshtürmey" meyli qandaq xizmet bolsa boliwiridu" deydighan ehwal nahayiti omumliship ketken.

Bir qisim ma'arip mutexessislirining körsitishiche, aliy mektep püttürgen oqughuchilarning xizmet tépishta bu xil haletke chüshüp qélishi 90 - yillarning axiridin bashlap 2005 - yiligha qeder, xitaydiki her qaysi aliy mekteplerning oqughuchi qobul qilishta " kéngeytip oqughuchi qobul qilish" siyasitini qollan'ghanliqidin iken. Chünki nurghun mektepler bu jeryanda, pul tépish üchün, qobul qilidighan oqughuchilar sanini qarighularche hedidin ziyade köpeytiwetken.

Yéqinda xitay ma'arip ménistérliqi élan qilghan melumatta körsitilishiche, 2006 ‏- yili aliy mektep püttüridighan oqughuchilar sani 4 milyon 130 mingdin ashqan bolup, bulturqigha qarighanda 22% köpeygen. Lékin herqaysi xizmet orunlirining mektep püttürgen oqughuchilargha bolghan éhtiyaji intayin töwen bolghan.

Uyghur élidiki ishqa orunlishish weziyiti téximu nachar halette

Uyghur élidiki aliy mektep püttürgen oqughuchilarning xizmet tépish mesilisi téximu teske toxtimaqta. Mesilen, ziyaritimizni qobul qilghan aqsu rayonidiki bir déhqan ayalning melum qilishiche, mezkur rayondiki aliy mektep püttürüp, unwan élip öz yurtigha qaytip kelgen oqughuchilar xizmetke orunlishish üchün qolida diplom turuqluq yene bir qétim imtihan béridiken. Kishini epsuslanduridighini, imtihandin öteleydighanlar peqet puli bar we yoli bar yerlik emeldarlarning perzentliri bolup, puli yoq kembeghel déhqan balilirining bu xil imtihandin ötelishi mumkin emes iken.

Ziyaritimizni qobul qilghan bu déhqan ayalning éytishiche, mezkur rayondiki xizmetke orunlishish weziyiti yillardin buyan intayin nachar bolghanliqtin bir qisim aliy mektep püttürüp kelgen oqughuchilar ürümchige qeder bérip erz qilghan. Shuning bilen bu xil imtihan bérish arqiliq xizmetke orunlishish tüzümi yéqinqi bir ‏- ikki yildin buyan ijra qilinishqa bashlighan. Lékin her yili aqsu rayoni boyiche aliy mektep püttürgen oqughuchilar sani 5000 etrapida bolsimu, mezkur imtihandin ötüp ishqa orunlishalaydighanlar peqet 50 ‏- 60 etrapida bolup, ularning arisida déhqan balisining orunlishishi yenila mumkin emes iken.

Ziyaritimizni qobul qilghan bu déhqan ayal söhbet jeryanida yene, yéqinqi bir ‏-ikki yildin buyan xizmetke orunlishiwatqan bu az sandiki oqughuchilarning ayliq ma'ashi peqet 300 yü'en etrapida ikenlikini sözlidi. Ziyaritimizni qobul qilghan bu déhqan ayal sözining axirida Uyghur déhqanlirining teqdiri heqqide toxtilip, özining, hökümetning yéza rayonlirida yürgüzüwatqan siyasitidin qattiq ümidsizlinidighanliqini bildürdi.(Méhriban)