Istanbulning jawahér méhmanxanisida échilghan xelq'araliq yighinda Uyghurlarning ehwali tonushturuldi
2007.12.12
2007- Yili 12 - ayning 8 - 9 - künliri türkiyening istanbul shehiridiki jawahér méhmanxanisining bali zalida xelq'araliq yighin échildi. Ikki kün dawam qilghan bu yighin'gha Uyghurlarmu qatnashti. Yighinni "islam dunyasi ijtima'iy teshkilatlar birliki" jem'iyiti oyushturghan bolup, yighin'gha sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitimu teklip bilen qatnashti.
Bu yighin'gha türkiye dini ishlar ministirlikining mu'awin re'isi memet gürmes ependi riyasetchilik qildi. Yighin musulman bolmighan ellerning slamdin qorqush, islamgha düshmenlik bilen qarashtin ibaret xata chüshenchilerge tüzütüsh bérish meqsitide échilghan bolup, yighin'gha "islam'ofubiya yeni islamdin qorqush illiti yighini" dep nam bergen. Yighinda, "islam dunyasi ijtima'iy teshkilatlar birliki" jem'iyitining re'isi nejmi sadiq'oghlu, "türkiye köngüller we teshekküller " wexpining re'isi nijati jeylan, "xelq'ara islam qurultiyining bash katipi ekmeliddin éhsan oghli", maliziyening sabiq mu'awin re'isi enwer ibrahim, keshmirning sabiq re'isi serdar abdulqeyyumxan, en'gliyilik yazghuchi karen armsitrüng qatarliq rehberler échilish nutuqi sözlidi.
Yighin'gha, türkiye, amérika, en'giliye,fransiye, gollandiye, se'udi erebistan, misir, i'ordaniye, kuwéyt, malayisiye, pakistan, orugay, albaniye, qibris, iran, polsha qatarliq döletlerdin kelgen, dölet erbabliri, qurultay wekilliri, jem'iyet rehberliri, teshkilat ezaliri, alimlar, yazghuchilar, tetqiqatchilar, dokturlar, proféssorlar, akadimikler we oqutquchilar qatnashti.Yighin'gha 650 chet'ellik méhmanlar bolup jem'i 1000 mingdin artuq kishi qatnashti.
Yighinda misir el'éhram siyaset we istiratégiye tetqiqat idarisining mu'awin bashliqi hesen ebu talip "xelq'araliq chong küchlerning islamgha we musulmanlargha tutqan pozitsiyisi" témida söz qilip, mundaq dédi: xitayda 50 milyondin artuq musulman bar, lékin xitay hökümiti musulmanlarning sanini az körsitish üchün 45 milyon musulman barliqini élan qildi, xitay hökümitining islam döletliri bilen munasiwiti yaxshi bolsimu, shinjang rayonidiki musulmanlargha qattiq qol siyaset yürgüzmekte, kommunist hakimiyet musulmanlargha zulum qiliwatidu, Uyghur rayonidiki musulmanlar bésim, diktator astida yashawatidu.
Yighin axirida sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining mes'ulliridin hidayetulla oghuz ependi hesen ebu talip ependi bilen uchriship, yighinda Uyghurlarning ehwalini tonushturghanliqigha Uyghurlargha wakaliten teshekkur éyitti hemde sherqiy türkistandiki we xitaydiki musulmanlarning sani heqqide xata ipadiligenlikini chüshendürüp tüzütüsh berdi.
Biz bu heqte, melumat élish üchün yighin'gha qatnashqan sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining mes'ulliridin hidayetulla oghuz ependi bilen söhbet élip barduq. (Arsilan)
Munasiwetlik maqalilar
- Démokratiyining insan heqlirige bolghan tesiri
- Istanbuldiki Uyghurlar dunya insan heqliri küni munasiwiti bilen namayish ötküzdi
- Türkiyining radikal géziti Uyghur diyari heqqide maqale élan qildi
- Qeyseri walisining xoshlishish ziyapitige d u q mes'ulliri qatnashti
- D u q, türkiyining ulusal téléwiziyisining eyiblishige reddiye bildürdi
- Ezerbeyjan metbu'atida Uyghurlar
- Enqerede türkologiye ilmiy muhakime yighini chaqirildi
- Sabiq ministir abduxaliq chay bilen söhbet
- Ezerbeyjandiki "türkistan" géziti
- Türk dunyasining aldini héchkim tosalmaydu
- 11 - Nöwetlik türkiy jumhuriyetler we türkiy milletler dostluq - qérindashliq - hemkarliq qurultiyi
- Türkiyining her qaysi sheherliride sherqiy türkistan jumhuriyetliri xatirilendi