"Бейҗиңниң аталмиш террорчилиққа қарши уруши, уйғурларға қаритилған рәһимсиз бастурушни йошурмақта" (3)

• Мухбиримиз өмәр қанатниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

Майкел шәридан йәкшәнбә вақит гезитидә елан қилған вә гезитниң оқуғучилири арисида қизғин муназирә қозғиған мақалисидә, ғулҗидики нөвәттики вәзийәтни тәсвирләп " : шәһәрдә мәҗбурий бир сукүт һөкүмран болуп, шәһәрдики чоң мәсчит йеқиндики кафехана ичидики уйғурларниң кафиханигә киргән хитайларға соғақ қарашлири, шәһәрдики һәқиқий вәзийәтни ипадиләп берәләйду " дәйду.

" Хитайлар һуҗумниң ғәлибилик болмиғанлиқини вә нурғунлиған милитанниң қечип кәткәнликини баян қилмақта "

Мәдәнийәтләр ара урушниң бүгүн динлар, мәдәнийәтләрниң учришиш мәркизи болған қәшқәрдә әң кәскин давамлишиватқанлиқини тәкитлигән аптур мақалисини мундақ давамлаштуриду ": январ ейида хитайниң аталмиш террорчилиққа қарши қисимлири қәшқәрниң ғәрбий җәнуби районидики бир тәрбийиләш лагириға һуҗум қилип, 18 кишини өлтүрди. Һуҗум җәрянида бир хитай сақчисиму өлгән . Хитай ахбарат васитилири бу һуҗумни қаттиқ қаттиқ тәқдирләп, уни шәрқий түркистан исламий һәрикитигә берилгән әҗәллик зәрбә дәп тәсвирлиди. Лекин районда яшайдиған хитайлар һуҗумниң ғәлибилик болмиғанлиқини вә нурғунлиған милитанниң қечип кәткәнликини баян қилмақта. "

Апторниң мақалисидә билдүрүшичә, пенсийигә чиққан бир хитай армийә офитсери, хитайниң аталмиш террорчилиққа қарши қисимлириниң январ ейидики һәрикити үстидә тохтилип " улар һәрикәтни яхши елип баралмиди. У адәмләр техичә шу йәрдә. Биз уларниң нурғун қораллири барлиқини билимиз. Шуниң үчүн һөкүмәт һазир биңтүәндикиләрни тәрбийиләш үчүн қорал тарқатмақта " дегәнликини әскәрткән.

Қәшқәрдин җәнубға қарап маңған пүтүн аптомобилларниң йолниң бир бөлүмидин қораллиқ сақчиларниң қоғдиши астида өтидиғанлиқини тәкитлигән майкел шәридан, мақалисини мундақ давамлаштуриду ": хитай һөкүмити қәшқәрдики һейтгаһ җамәси алдидики мәйданни ясаш, ғәрблик саяһәтчиләрниң туруши үчүн меһманхана селиш үчүн қәшқәргә милярдларчә йүән мәбләғ салған. Шундақла қәшқәрдә ясиливатқан йеңи биналарда олтуруши үчүн миңлиған хитайни қәшқәргә импорт қилған. Улар асасән шәһәрниң кона районида хам хишлардин ясалған өйләрдә яшайдиған уйғурлардин айрим районларға орунлаштурулмақта."

Хитай компартийисиниң җәмийәтни сиясийлаштүрүш арқилиқ, милләтләр арсидики иттипақлиқни күчләндүрүшкә тиришиватқанлиқини тәкитлигән аптур мақалисини давамлаштуруп мундақ дәйду ": гәрчә қәшқәр күндилик гезити, қәшқәрдики компартийә әзалириниң 84% иниң йәрлик уйғурлардин тәшкил тапқанлиқини билдүргән болсиму, лекин қәшқәрдә хитайлар билән уйғурлар арсидики мунасивәтләр һелиму кәскин. "

Хитайниң уйғурларға тутқан сиясити " классик мустәмликичилик сиясити "

1949 ‏- Йили уйғурларниң уйғур елидики нопусниң % 90 пирсәнтини тәшкиллигәнликини вә бүгүн уйғурларниң саниниң уйғур елидики умумий нопусниң йиримиғиму йәтмәйдиғанлиқини тәкитлигән аптур майкел шәридан, "хәлқара кишилик һоқуқни көзитиш тәшкилатиниң тәтқиқатчиси николас бикүлин, бу вәзийәтни классик мустәмликичилик сиясити дәп көрсәтмәктә" дәйду.

Мақалисидә, хитай һөкүмитиниң бесиминиң үрүмчидики уйғурларни туңганлар қатарлиқ башқа рәқип мусулман гуруппилар билән бирләштүргәнликини байқиғанлиқини әскәрткән аптур, туңганларниң уйғурларға қариғанда радикал диний көз қарашларға игә икәнликини вә туңганлар арисида, ваһабизм тәсриниң техиму күчлүк икәнликини билдүрмәктә.

4000 Дин артуқ уйғур сәбий балилири ичкири өлкилиридә тиләмчилик вә оғрилиққа селинмақта

Хитай компартийиси аталмиш азатлиқтин кейин, әмәлдин қалдурулди дәп елан қилған оттура әсирдики ханлар һакимийити дәвригә аит мәҗбурий әмгәк вә қуллуқ тиҗаритиниң һашар нами астида һелиму давамлишиватқанлиқини тәкитлигән аптур мақалисидә йәнә мундақ дәйду ": хоңкоңда чиқидиған һәптилик фокс журнили өткән айдики бир хәвиридә 4000 дин артуқ елип қечип кетилгән уйғур сәбий балисиниң хитайниң ичкири өлкилиридә тиләмчилик вә оғрилиққа селиниватқанлиқини билдүрди. Уйғур елиниң йеза-кәнтлиридин аталмиш иш тәҗрибиси елиш вә һөнәр өгиниш намида елип кетилгән йүзлигән уйғур қизлириниң әһвали болса техиму ечинишлиқ. Нурғун аилиләр қизлириниң карханилардин паһишиханиларға өткүзүп берилишидин қайғурмақта.

Мақалисидә, әнәнивий бир мусулман җәмийитидә шәрәп вә номус қатарлиқ қиммәт қарашлириниң өлүмдинму яман дәп қарилидиғанлиқини тәкитлигән аптур, буниң милитанлар үчүн күчлүк бир түрткә болалайдиғанлиқини әскәрткән.

Мақалисидә хитай һөкүмитиниң қош тиллиқ маарип сиясити үстидиму тохталған майкел шәрдан, уйғур тилиниң университетларда чәкләнгәнликини тәкитләп, уйғур тили, әдәбияти, шеир вә музикиниң хитай мәдәнийитиниң һуҗуми астида қалғанлиқини , уйғур тарихиниң қайтидин йезиливатқанлиқини билдүрмәктә. (Өмәр қанат)