Istanbulda xantengri sadasi shé'iriyet küni
Yéqin tarixqa qaraydighan bolsaq Uyghurlardin nurghun sha'irlar yétishp chiqqan, xelqni oyghitip ilim - meripetke terghib qilghan, hetta zulumgha qarshi köresh qilishqa chaqiriq qilip shé'ir yazghan memet'éli tewpiq, lutpullah mutellip, abduxaliq Uyghur, bilal ezizi qatarliq ot yurek sha'irlar yazghan shé'irliri sewebidin zalim hökümdarlar teripidin shehid qilin'ghan.
Chet'elde yashawatqan Uyghurlarning arisidimu weten, milletning istiqbaligha qayghuridighan, weten milletni küylep shé'ir yazidighan sha'irlar az emes.
2009 - Yili 5 - ayning 9 - küni merkizi istanbulgha jaylashqan sherqiy türkistan wexpining uyushturushi bilen wexpining yighin zalida "xantengri sadasi shé'iriyet küni" yighini ötküzüldi. Yighin'gha sherqiy türkistan wexpining mu'awin bashliqi proféssor doktur sultan mehmut qeshqiri we idare hey'et rehberliri , sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining mes'ulliridin ablikimxan mexsum , istanbuldiki Uyghur sha'irlar shundaqla istanbulda yashawatqan Uyghur hemsheherler we oqughuchilardin bolup köp sanda kishi ishtirak qildi.
Yighin istiqlal marshi oqulush bilen bashlandi. Yighinda sherqiy türkistan wexpining mu'awin bashliqi proféssor doktur sultan mehmut qeshqerli ependi échilish nutiqi sözlidi, kéyin sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining mes'ulliridin ablikimxan mexsum söz qilip shé'ir we sha'irlar we ularning milletni yétekleshtiki roli heqqide söz qildi.
Yighinda istanbulda yashawatqan Uyghur sha'irlar arqa - arqidin munberge chiqip özliri ijad qilghan shé'irlirini déklamatsiye qildi. Sha'ire siytinsa loqman özi ijad qilghan, 'aldida', 'qorqmisaq', dégen témdiki shé'irlirini déklamatsiye qildi, sha'ir mehmet'imin posma özi yazghan 'ewladimgha bir söz' namliq shé'irni déklamatsiye qildi, kéyin sha'ir mirkamil qeshqiriyning 'musapir roh' , 'özlükini tonush', 'sebiyler sadasi' qatarliq shé'irliri déklamatsiye qilindi. Sha'ire nur'ela köktürk 'Uyghurum', 'kimsen', 'weten sanga xas' qatarliq shé'irlirini déklamatsiye qildi, sha'ir sultan mehmut qeshqerli özi yazghan 'wetinim séni séghindim', namliq shé'irni déklamatsiye qildi. Kéyin méhri'ay isimlik oqughuchi muhemmedjan rashidinning 'yatlashtuq' namliq muxemmesini déklamatsiye qildi. Kéyin zeynure öztürk özi yazghan 'körmigen' , 'dertmen qelbi' témilardiki ijadiyet shé'irlirini déklamatsiye qildi.
Yighin axirida sherqiy türkistan wexpining bash katipi hamut köktürk ependi söz qilip bu yighinda shé'ir oqughan sha'irlargha yoqiri baha berdi we yighinda teqdim qilin'ghan shé'irlarni tallap sherqiy türkistan awazi zhurnilida élan qilidighanliqini we bu xildiki edebiyat - sen'et pa'aliyetlirining buningdin kéyinmu dawamlishidighanliqi bildürdi. Yighin nahayiti qizghin keypiyat ichide axirlashti.