Jang chingli tibet aptonom rayoni partkomining muwappeq sékritarliqigha teyinlendi

• Muxbirimiz arzuning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Jang chingli kim?

Shendungluq jang chingli 1979 - yilidin bashlap xitay kommunistik yashlar ittipaqi merkizi komitétida xizmet qilip, 1986 - yili shendong dungyin shehirige qayturup kélin'gen. 1998 - Yili u gensu ölkilik partkomning da'imiy hey'et ezasi, teshwiqat bölümining bashliqi qatarliq wezipilerni ötigen. 1999 - Yili jang chingli xitay hökümitining Uyghur élidiki ishlepchiqirish qurulush bingtü'enining bash qomandanliqigha teyinlen'gen, 2004 - yili Uyghur aptonom rayonluq partkomning mu'awin sékritarliq wezipisini ötigen.

Roytirs agéntliqining xewirige qarighanda, xu jintawning bu kona sepdishini tibettiki eng muhim orun'gha qoyushi, uning siyasiy ulini téximu mustehkemleshtürgen.

Emma amérikida turushluq, uzundin buyan xitaydiki emeldarlarning almishishigha diqqet qiliwatqan hemde bu heqte nurghun eserlerni yazghan yazghuchi gang shin ependi, jang chinglining ösishining bu qétim tibetke teyinlinishidin bashlanmighanliqini bildürdi:

"Jang chingli tibetke teyinlinishtin burunla, ölke derijlikke östürülüp bolghan. Tibet shunchilik muhim bolghachqa, xujintaw uni tallap, buni tallap axiri yene ölke derijilik birsini qoyushni toghra tapti. Eger tibetning partkom bash sékritari yang chü'entang aghrip qélip, mesile chiqmighan bolsa, jang chingli bu orun'gha qoyulmaytti. Jang chingli esli wang léchü'enning arqa sep orunbasari idi. U , wang léchü'en merkezge yötkelsila, Uyghur aptonom rayonini qolgha élishni kütüp turghan. Shunga jang chinglining muhim orun'gha qoyulushi burunla mölcherlen'gen".

Uyghurlarni basturushqa tejribilik

Gang shinning qarishiche, xitay hökümitining Uyghur élide milliy musteqilchilerni basturush tejribisi bar jang chinglini tibetke yötkishi, xitay hökümitining tibetke alahide étibar bériwatqanliqidin dérek béridu. U mundaq deydu:

"Xitay kompartiyisi tibetning jughrapiyilik, siyasiy we diplomatiyidiki muhim ornigha alahide diqqet qilidighanliqi üchün, xalighan bir mu'awin ölke derijilik emeldarni tibetke yötkeshte xatirjem bolalmighan. Ular, choqum merkezning qattiq ishenchisige érishken hemde bashqurush qabiliyiti, siyasiy bashqurush tejribisi mol bir kishige muhtaj. Halbuki, jang chingli uzun mezgil Uyghur élide musteqilchilerni basturushta chéniqqan. Uning üstige, u yérim herbiy xaraktérge ige bingtü'en'ge qomandanliq qilghan. Shunga xu jintaw uni tibetke qoyushni toghra tapqan."

Tibetke bolghan kontrolluq küchiyishi mumkin

Bir qisim tibet pa'aliyetchiliri bolsa jang chinglining tibetke yötkilishige endishe bilen qarimaqta. Xongkongdiki nenxu'a seher gézitining, merkizi londondiki tibet uchur torining mes'uli dodenning sözini neqil keltürüshiche, xu jintaw jang chinglini tibet aptonom rayoni partkomining muweppeq bash sékritarliqigha teyinlesh arqiliq tibetke téximu köp hoquq bérish emes, belki kontrolluqini kücheytishi mumkin. Shunga bu tibet xelqige paydiliq bolushi natayin. Emma uning körsitishiche, xu jintaw biraz emeliy ish köridighan bolghachqa, eger u tibet xelqige köprek hoquq bérish, öz hökümitige téximu köp payda élip kélidu dep qarisa, shu yolni tutishimu mumkin iken. (Arzu)