Хейлоңҗяңдики кан вәқәсидә өлгәнләрниң сани 148 кә йәтти

• Мухбиримиз арзуниң бу һәқтики мәлумати
• Download story audio

Йәкшәнбә күни кәчтә хейлоңҗяң өлкилик лоң көмүр кан гуруһиниң тармиқидики чи тәйхе ширкити башқуруватқан доңфең көмүр кенида шиддәтлик партлаш вәқәси йүз бәрди. Дәсләпки ениқлашларға қариғанда, вәқә көмүр тозаңлириға от кетиштин келип чиққан. Әйни вақитта, кан астида 221 нәпәр ишчи мәшғулат елип бериватқан болуп, вәқә йүз бәргәндин кейин, һөкүмәт даирилири нәччә йүзлигән қутқузуш хадимлирини әвәткән.

Шинхуа агентлиқиниң сәйшәнбә күни бәргән хәвиригә қариғанда, сәйшәнбә күни кәч саәт бәшкичә, вәқәдә 148 адәмниң өлгәнлики ениқланған. Йәнә, 3 адәмниң из ‏- дерики тепилмиған.

Ширкәттикиләр вәқәдин хәвәрсиз

Мухбиримиз тәпсилий мәлумат игиләш үчүн мәзкур ширкәткә телефон қилған болсиму, әмма телефон алған бәзилири, әһвалдин хәвәрсиз икәнликини, йәнә бәзилири өзлириниң бу ширкәткә иш беҗиришқа кәлгәнликини, кан партлаштин хәвәрсиз икәнликини билдүрди.

Хитай мәтбуатлири доңфең канида йүз бәргән партлашта өлгәнләрниң 148 кә йәткәнликини билдүрүватқан бир пәйттә, телефон зияритимизни қобул қилған читәйхе шәһәрлик һөкүмәтниң секритарлиқ орнидики хизмәтчи хадим, вәқәдә адәм өлгәнликини қәтий тилға алмиди:

"Тәпсили әһвалини уқмаймән, улар билән алақилишалмидуқ. Бу һәқтә кимниң мәлумат берәләйдиғанлиқини уқмаймән. Нәқ мәйданға бармидим. Бизниң шәһәр башлиқимиз нәқ мәйданға кәтти. Дөләт вә өлкә рәһбәрлириму бар. Бу өлкилик лоң гуруһиниң қармиқидики кан болғачқа, пүтүн күчимиз билән қутқузиватимиз ''

Һәр тәрәплимә хәвәрләр

Шинхуа агентлиқиниң хәвиригә қариғанда, хейлоңҗяң өлкилик һөкүмәт даирилири вәқәдин кейин, дәрһал җиддий йиғин ечип, һәр қайси җайлардин бихәтәр ишләпчиқириш чоң тәкшүрүши елип беришни тәләп қилған. Хәвәрдә өлгәнләрниң ахирәт ишлириниң җиддий бир тәрәп қилиниватқанлиқи көрситилгән.

Әмма б б с радио ‏- телевизийисиниң хәвәр қилишичә, қазаға йолуққан бир қисим кан ишчилириниң уруқ‏- туғқанлири қәһритан соғуқта канниң дәрвазисиниң алдиға келип, өзлириниң йоқалған тоғқанлирини издәшни тәләп қилған. Бу җәрянда, улар канниң аманлиқ қоғдиғучилири билән тоқунушуп қалған.

Йеқинқи йиллардин буян, хитай һөкүмити көмүр канларниң бихәтәрликигә алаһидә әһмийәт бериватқанлиқини билдүрүп, илгири‏- кейин болуп, һәр хил бәлгилимиләрни чиқарған иди. Пәқәт мәхсус кан бихәтәрликини назарәт қилишқила 30 миңдин артуқ хадимни қойған. Әмма хитайда әҗәллик көмүр кан вәқәлири көпләп йүз бәрмәктә. Хитай һөкүмитиниң истатестикилириға қариғанда, бу йилниң алдинқи йеримидила көмүр кан вәқәлиридә өлгәнләрниң сани 2600 дин ашқан. Бу сан техи, йәрлик һөкүмәт даирилири вә кан игилири тил бириктүрүп йошурған кан вәқәлириниң санини өз ичигә алмайду.

Вәқә һәққидики муназириләр

Хитайдики "шималий тәрәп тори" қатарлиқ бир қисим тор бәтлиридә, кишиләр, "әмәлдарлар вә кан игилириниң тил бириктүрүши" ниң кан вәқәлириниң айиқи үзүлмәсликтики бир түгүн дәп билдүрмәктә. Мәзкур вәқә йүз бәргән читәйхе шәһиридә бу йил 3 ‏- айдила бир қетим көмүр кан вәқәси йүз берип, 18 адәм өлгән иди. Вәқәдин кейин, кан игисиниң йәрлик бихәтәр ишләпчиқиришни назарәт қилиш идарисиниң муавин башлиқи икәнлики паш болған. Гәрчә хитай мәркизи һөкүмити әмәлдарларни көмүр канларға салған пай чекини қайтурувелишни тәләп қиливатқан болсиму, әмма әмәлдарларниң көмүр канларға салған " пейи" пул болмастин, һоқуқ болғачқа, бу усулниң үнүмиму көрүлмиди.

Франсийидә турушлуқ, атақлиқ хитай обзорчиси сәй зуңго әпәнди илгири елан қилған обзорида, "әҗәллик кан вәқәлириниң көпләп йүз бериши хитай һөкүмитиниң инавитини гүмран қиливатиду һәмдә хитай һөкүмитиниң қабилийәтсизликини көрситиватиду. Хитай һөкүмити қоллиниватқан, алақидар кан игилири, кархана вә һөкүмәттики мәсол хадимларни җазалаш, бихәтәр ишләпчиқириш өлчәмлиригә тошмиған канларни тақаш, бихәтәрликни күчәйтишкә мәбләғ селиш қатарлиқ вастилар толиму йитәрсиз. Әгәр хитай ишләпчиқириш бихәтәрликини назарәт қилиш түзүлмисини пүтүнләй ислаһ қилмиса, ишчиларни ишләпчиқириш бихәтәрликини назарәт қилишқа қатнаштурмиса, хитайдики кан вәқәлири азаймайду" дәп көрсәткән. (Арзу)