Каризлар җиддий қутқузушқа муһтаҗ болмақта
2006.03.16
Дунядики әң төвән ойманлиқ һесабланған турпан ойманлиқиға нисбәтән, булақ сүйи бу җайдики бирдин - бир һаятлиқ су мәнбәси болған . Икки миң йиллар илгири әқиллиқ турпан хәлқи һаятини гүлләндүрүштә чәклик су мәнбәсидин йәниму үнүмлүк пайдилиниш үчүн кариздин ибарәт мөҗизилик су иншаат қурулушини иҗад қилған .
1957 - Йили статистика қилинишичә, каризларниң сани 1784 болуп 1993 - йилиға кәлгәндә каризларниң сани аран 614 кә чүшүп қалған .
Каризларниң барғанчә азлиши билән бу су мәнбәсидин пайдилинип кәлгән турпан, қумул, пичан хәлқиниң турмуши, деһқанчилиқи еғир тәсиргә учриған, кариз сүйини һаятлиқ мәнбәси қилған йешиллиқлар азлап екологийилик муһитму бәлгилик зиянға учриған .
Каризларниң кәң көләмдә қуруп кетишиниң турпан хәлқигә қандақ тәсирләрни елип келиватқанлиқини игиләш мәқситидә, мухбиримиз гүлчеһрә кариз қудуқлири бир қәдәр көп җайлашқан турпан чатқал йезисиға телефон қилип әһвал игилиди.
Мунасивәтлик мақалилар
- Турпан каризлирини римонт қилиш вә әслигә кәлтүрүш қурулуши елип берилиду
- Турпанда әң қисқа бир кариз тепилди
- Кариз хәвп астида қалди
- Түркийидә кариз тонуштурулди
- Кариз йоқилиш хәвпигә йүз тутмақта
- Тарим дәрясиниң төвән еқимидики йәрлик деһқанларниң бай болалмаслиқ сәвәби немә?
- Тарим дәрясиниң екологийилик бузғунчилиққа учришиниң сәвәблири немә?(2)
Көп көрүлгән хәвәрләр
RFA
- Абдувәли аюп: “хитайға берип келиватқан уйғурларниң көпийиши җиддий мәсилә!”
- Һамутхан көктүрк: хитайниң пули билән хитайниң меһмани болуп вәтәнгә барғанлар шәрқий түркистан дәвасиға хиянәт қилған болиду
- Анализчилар: наразилиқини ипадилигән хәлқни қораллиқ әскәр билән бастуруш пәқәт хитайдәк мустәбит һакимийәткә мәнсуп
- “уйғур хәлқ нахшилири” ни өгитишму яки уйғурларға “һәйвә” көрситишму?
- Мутәхәссисләр: хитай һөкүмити тәйвәнликләрниму уйғур елидики җинайәтлиригә шерик қилмақчи