Xitay da'iriliri Uyghur élide charwa mallargha késel tarqalghanliqini yushurmaqta

• Muxbirimiz gülchéhrening bu heqtiki programmisini anglang
• Download story audio

Uyghur élidin igilishimizche nöwette Uyghur élide qoy , kala qatarliq charwa mallargha bir xil téz yuqidighan yuqumluq késel tarqalmaqta. Bu xil késellik bilen yuqumlan'ghan charwilarda aghzidin shalwaq éqish , tuyaqliri sésish , tili sanggilash ,éghir bolghanda ölüp qélishqa oxshash alametler körüliwatqan iken . Gerche xitay da'iriliri charwichiliq rayonlirida bir ay burun tarqilishqa bashlighan bu xil késellikni kontrul qilish üchün heriket qilishqa bashlighan bolsimu , bu xil késellikning xaraktéri hemde tarqilish ehwalini ammidin we axparat orunliridin yushuruwatqanliqi ,charwéchilarda hemde buningdin xewerdar bolghan ammida, her xil teshwéshlerni peyda qilmaqta iken .

Gumanliq késel

Biz gerche Uyghur élidiki munasiwetlik sehiye tarmaqliridin charwa mallarda körüliwatqan késelning nime késel ikenliki heqqide jawap élishqa tirishqan bolsaqmu , xitay hökümet da'iriliri bu heqtiki uchurlarni qattiq qamal qilghanliqi üchün qana'etlinerlik jawap alalmiduq.

Bu munasiwet bilen biz téléfon arqiliq Uyghur élidiki birqanche kishini ziyaret qilip, ularning bu késel heqqidiki qarishi we xitay hökümitining bu heqtiki chariliri heqqide soriduq.

• Ular bu heqte mundaq sözlep berdi
• Download story audio

Mutexessisler nime deydu

Biz mezkür melumatlargha érishkendin kéyin ,charwélardiki bu xil késelning zadi qandaq késel bolishi mümkinliki hemde uning ademlerge yuqush éhtimalliqi bar yoqliqi heqqide Uyghur éli xelqini toghra melumatlardin xewerdar qilish üchün xelqaradiki mutexessislerdin bu mesile heqqide meslihet soriduq .

Amérka yéza igilik ministérliqi mutexesislirining körsitishiche , tuyaq , éghiz yuqumluq wérosi namliq bir xil késellik bolup , uning alametliri asasen Uyghur élidiki charwa mallarda tarqiliwatqan , xitay -5nomurluq késel dep atighan bu xil yuqumluq késellik bilen oxshash iken .

Alamet we aqiwet

Yeni bu tuyaq éghiz yuqumluq wérosi asasen qoy , kala, öshke, bugha qatarliq tuyaqliq haywanlargha yuqudiken. Eng éniq bolghan késellik amaletliri asasen , aghzidin shölgey éqish, hemde tuyaqliri sésish bolup , buningdin bashqa yene , qizzitmisi örlesh, tili sanggilash qatarliq belgilirimu körülidiken.

Mutexessislerning bildürishige qarighanda , tuyaq éghiz yuqumluq wérosi , konturul qilish eng qiyin bolghan, charwéchilar hemmidin bek qorqidighan , tuyaqliq charwa mallarda tuyuqsiz körülidighan késellik bolup , haywan, adem, qatnash qoralliri we bashqa esliheler arqiliq keng da'iride yuqush éhtimali bolghachqa , tarqilishi nahayiti téz bolidiken.

Egerde charwa mallar bu xil wéros bilen yuqumlansa , köp sanda charwilar ölüp kétidiken ,uning iqtisadi we sehiye jehettin élip kélidighan ziyini hemmidin éghir bolup , 2001 - yili en'giliyide charwa mallargha bu xil késel tarqap 11.6 Milyard dollar qimmitide ziyan élip kelgen.

Dunyada 2002 - yilghiche 48 döletla bu xil wérosning tarqilishining aldini alallighan bolup , amérka qoshma shitatlirida 1926 - yilidin buyan bu xil késellik körülmigen.

Nöwette xitay da'irilirining Uyghur élide mal charwilargha tariliwatqan késellik alametlirini yushurishi türlük gumanlarni qozghawatqan bolup , mutexessisler " eger mezkür késellik ünümlük qamal qilish tedbirliri bilen kontrul qilinmighanda , élip kélidighan ziyanlirini mölcherlesh qiyin" dep bildürmekte. (Gülchéhre)