Америкидики мутәхәссисләр вә тәшкилат рәһбәрлири хитайниң кишилик һоқуқ мәсилиси үстидә муһакимә елип барди
2007.03.06
Америка карниги хәлқара фонди җәмийити, америкиниң пайтәхти, вашингтонда "хитай сиясити һәққидики муназириләр" намида муһакимә йиғини өткүзүп, буниңда "хитайниң кишилик һоқуқ мәсилиси һәмдә америка сияситиниң хитайниң кишилик һоқуқиға көрсәткән тәсири" дегән тема йиғинниң асаслиқ мәзмуни қилинди.
Бу қетимқи муһакимә йиғиниға , пенсилванийә университети қанун институтиниң тәтқиқатчиси, хитай қанун мутәхәссиси, пирофеиссор җак деләйси билән америкидики хитай кишилик һоқуқ тәшкилатиниң мудири шәрин хом қатнашқан болуп, улар айрим - айрим америка билән хитай оттурисиидики сиясий мунасивәт, болупму америкиниң, хитайниң кишилик һоқуқини яхшилашта көрсәткән роли һәмдә қандақ қилғанда хитайниң кишилик һоқуқини техиму чоңқурлиған асаста яхшилаш мәсилиси үстидә өз пикирлирини оттуриға қойди.
Сиясий пикир әркинлики җәһәттә, хитайниң кишилик һоқуқ хатириси толиму начар
Пенсилванийә университетиниң профессори җак деләйси сөзидә мундақ дәп тәкитлиди: "шәк шүбһисизки, хитайниң нөвәттики кишилик һоқуқ әһвали, мав зедуң дәври билән 1989 - йили тийәнәнмин вәқәси йүз бәргәндин кейинки бир муддәткә қариғанда бир қәдәр өзгириш ясиди. Бирақ нурғун тәрәпләрдин қариғанда йәнила интайин йирақ вә мәвҗут мәсилиләр йәнила интайин еғир. Болупму сиясий пикир әркинлики җәһәттә, хитайниң кишилик һоқуқ хатириси толиму начар. Ху җинтав һөкүмитиниң әркин пикир баян қилиш җәһәттики хатириси, җаң земин дәвригә йәтмәйду".
Мәркизи нюйорктики "хитай кишилик һоқуқ тәшкилати" ниң мудири шәрин хом созидә мундақ деди: "хитай һөкүмити учур, мәтбуат вә пикир әркинликини қаттиқ контрол қилмақта. Америкиниң хитайниң кишилик һоқуқини яхшилишиға һәмкарлишип, униңдин нәтиҗә һасил қилишиға баһа бериш хели қейин бир мәсилә, болупму йеқинқи бир қанчә йиллардин бери хитай һөкүмити, пикир әркинликигә қаратқан бастурушини күчәйтмәктә".
У сөзидә йәнә мундақ дәп тәкитлиди: "хитай 2008 - йиллиқ бейҗиң олимпик тәнтәрбийә мусабиқисини яхши бир образ билән өткүзүшкә әһмийәт бериватиду, шуңа хәлқара җәмийәт бу пурсәттин пайдилинип, америкиғила тайинип қалмастин, яврупа иттипақиға әза һәрқайси дөләтләр һәмдә һөкүмәтсиз тәшкилатлар, ширкәт - карханилар, хитайда кишилик һоқуқни һөрмәт қилиш нәзирийиси вә тәшвиқатлирини илгири сүрүши керәк"
Канигий хәлқара фонди җәмийитиниң келәр қетим" хитай, америкиниң асия , тенч окияндики биринчи чоң дөләтлик орниға дәссәшкә урунуватамду? " дегән тема үстидә муһакимә елип беришни пилан қилмақта. (Әқидә)
Мунасивәтлик мақалилар
- Дуня кишилик һоқуқ күни йетип келиш һарписида бейҗиңдики давагәрләр қолға елинмақта
- Хитай бейҗиң олимпик йиғинидин бурун кишилик һоқуқи әһдинамисини тәстиқлиши мумкин
- Бейҗиңда кишилик һоқуқ муһакимә йиғини җәрянида, һәрби һаләт елип берилмақта
- Бейҗиңдики кишилик һоқуқ көргәзмисидә әрздарлар сақчилар тәрипидин тутуп кетилмәктә
- Хитай ташқи ишлар министири ли җавшиңға рәддийә