Elixan törining türkistan qayghusi namliq kitabi Uyghur tilida neshir qilindi
2007.07.25
1944-Yili 11-ayning 12-küni ghuljida élan qilin'ghan sherqiy türkistan jumhuriyitining re'isi elixan töre saghuni yazghan türkistan qayghusi namliq kitabning birinchi qismi neshirdin chiqti. Dunya Uyghur qurultiyi teripidin neshir qildurulghan kitabni haji abduréshit kérimi hazirqi zaman Uyghur tili imlasi boyiche yézip chiqqan. Eslime xaraktéridiki bu kitabta ötken esirning 20-30- yilliridiki Uyghur diyarining omumi weziyiti we elixan törining 1938-yili kuchada tutqun qilinishighiche bolghan ariliqitiki tarixi jeryan bayan qilin'ghan. Kitabni oqughiningizda peqet eyni zamandiki Uyghur diyarining weziyiti bilenla emes, belki gherbi türkistanning qismen ehwalliri bilenmu tonushup chiqalaysiz.
Türkistan qayghusi namliq kitabning 1- qismi 269 bettin terkip tapqan bolup, töwendikidek témilar yer alghan: elixan töremning terjimihali, türkistan qayghusi, kommunsitlarning rezillikliri, sherqiy türkistan'gha ötüshümning sewebliri, qoqende muxtariyitige munasiwetlik weqeler , atti'ézim bilen küresh, kommunistik tüzüm bilen char hökümitining perqi, qutulush yoli, hijritimizning toxtilishi, tutqunluq we qéchish, sherqiy türkistan'gha hijret, ghulja we ili heqqidiki xatirilirim, qumul inqilabi, shing dubenning kirimlin teripidin wezipige teyinlinishi we xoten inqilabi, shing dubenning zulumidin qéchish we türme .
Elixan töre saghuni türkistan qayghusi namliq bu kitabni chaghatay tilida 1966 - 1973-yilliri arisida eslime qilip yézip qaldurghan bolup, kitab 40 yil aridin kéyin hazirqi zaman Uyghur tili bilen oqurmenliri bilen yüz körüshti.
Biz bu kitabni hazirqi zaman Uyghur tilida neshirge teyyarlighan abduréshit kérimi ependi bilen kitabning teyyarlinish jeryani, kitabning ilmi qimmiti we özbékche nusxisi bilen bolghan perqi heqqide söhbet élip barduq.
Yuqiridiki ulinishtin, muxbirimiz erkin tarimning abduréshit kérimi bilen élip barghan söhbitining tepsilatini anglaysiz.
Munasiwetlik maqalilar
- Memet salih atush ependimning 85 yilliq hayat musapisi tebriklendi
- Uyghur tarixidin kelgen qehriman pérsonazh - qara oghlan
- "Yüsüp mamay we manas dastanining sherqiy türkistan wariyanti" namliq kitab türkiyide neshir qilindi
- Qirghizistandiki Uyghurlar rabiye qadir heqqidiki kitabtin shadlandi
- Shwétsiyidiki Uyghurlar ana til mektipini tebriklidi
- Rabiye qadir xanimning terjimihal xaraktérlik esirining neshirdin chiqish munasiwiti bilen, dolqun eysa söhbette
- Rabiye qadirning terjimihalining neshirdin chiqish murasimi toghrisida
- Abduqadir damollamning meshhur 3 esiri toghrisida
- "Axirqi dunyawi kozur - amérika turani " namliq kitab heqqide
- Merhum doktor abduqadir tashning bir parche maqalisi heqqide
- Eysa yüsüp aliptékin ependining "esir sherqiy türkistan üchün" namliq kitabining dawami yoruq kördi
- Qazaqistanda yüsüp muxlisning " mesh'el" romani neshirdin chiqti
Köp körülgen xewerler
RFA
- Ürümchidiki meshhur bina—“Rabiye qadir soda sariyi” ning chéqiwétilgenliki delillendi
- Kanada hökümitining on ming Uyghurni orunlashturushining tunji qedimi muweppeqiyetlik bésildi
- “Uyghur sen'et körgezmisi” ge yandashqan Uyghur qirghinchiliqi muhakime yighini bashlandi
- Rishat abbas amérika dölet mejliside Uyghur tili, medeniyiti we xatirisini qoghdashqa téximu köp iqtisad ajritishqa chaqirdi
- Nuri türkel: “Amérikaning anamni ekélishini Uyghurlargha körsitiwatqan ghemxorluqining ipadisi, dep qaraymen”