Пүтүн дуняда коммунизмниң зиянкәшликигә учриған кишиләрни хатириләш үчүн абидә тикләш қурулуши вашингтонда башланди

• Мухбиримиз вәлиниң бу һәқтики мәлумати
• Download story audio

'Вашингтон таймис' гезити 9 ‏- айниң 25 ‏- күни, пүтүн дуняда коммунизмниң зиянкәшликигә учриған кишиләрни хатириләш үчүн америкиниң вашингтон шәһиридә бина қилинидиған абидә қурулуши 27 ‏- сентәбир күни башлинидиғанлиқини хәвәр қилған иди. Хәвәрдә баян қилинишичә, америкиниң пайтәхти вашингтон шәһиридә, дуняда йүз бәргән мәшһур вәқәләр хатирилинидиған мунарлар, музейлар вә башқа хилму-хил мәнзириләр наһайити көп. Дуняда коммунизмниң зиянкәшликигә учриған кишиләрни хатириләш үчүн, мәшһур һөрлүк илаһи һәйкилигә тәқлит қилип тәйярланған йәнә бир мис абидә дәл мушу мәнзириләр қатаридин орун алиду.Бу абидини зиярәт қилған кишиләр ' коммунизм түзүми йүз милйондин артуқ адәмни һаятидин айриди', ' коммунизм асаритидә туриватқан дөләт вә хәлқләргә әркинлик, мустәқиллиқ тиләймиз' дегән җүмлиләрни көриду.

Коммунизмниң зиянкәшликигә учриған кишиләрни хатириләш фонд җәмийити 1994 ‏- йили қурулған

Хәвәрдә баян қилинишичә, 1993 ‏- йили, коммунизмниң зиянкәшликигә учриған кишиләрни хатириләш тоғрисида америкиниң дөләт мәҗлисидә оттуриға қоюлған лайиһини, әйни вақиттики президент билл килинтон тәстиқлиғандин кейин, коммунизмниң зиянкәшликигә учриған кишиләрни хатириләш фонд җәмийити үчүн 900 миң америка доллири буйруп берилгән иди. Бу фонд җәмийити 1994 ‏- йили қурулғандин кейинла, коммунизмниң зиянкәшликигә учриған кишиләрни хатириләш қурулушини кеңәйтип, уни 'чоң қирғинчилиқ музейи' дегән музейиларниң һәҗмигә йәткүзүшни пиланланлиди. Ахир көп қетимлиқ мулаһизиләрдин кейин, 2003 ‏- йили һазирқи қурулуш шәкли муқимланди.

Бу абидә қурулуши келәр йили 6 ‏- айда пүтиду

'Хитай учур мәркизи'ниң хәвәр қилишичә, пүтүн дуняда коммунизмниң зиянкәшликигә учриған кишиләрни хатириләш үчүн америкиниң вашингтон шәһиридә бина қилинидиған абидә қурулушини башлаш мурасими 27 ‏- сентәбир күни әтигән саәт 10 да ечилған. Мурасимға пүтүн дуняда коммунизмниң зиянкәшликигә учриған кишиләрни хатириләш фонд җәмийити риясәтчилик қилған. Фонд җәмийитиниң башлиқи едворд әпәнди ' биз бу абидини, америкиниң пайтәхти вашингтон шәһиридики дуняда йүз бәргән мәшһур вәқәләр хатирилинидиған мунарлар, музейилар вә башқа хилму-хил мәнзириләр қатариға қоюш үчүн 10 йил тириштуқ. Есимиздә барки, 1989 ‏- йили, хитайниң бейҗиң шәһиридики тйәнәнмен мәйданида, оқуғучилар қозғиған демократик һәрикәттә тикләнгән әркинлик илаһиниң һәйкилини хитай коммунист армийисиниң танкилири йәнҗип ташлиған иди. Мана әмди бундақ бир мис һәйкәл пүтүн дуняда коммунизмниң зиянкәшликигә учриған һәммә кишини хатириләш үчүн америкиниң вашингтон шәһиридә бина қилинишқа башлиди. Бу һәйвәтлик мәнзирә келәр йили 6 ‏- айда пүтиду. Бу америкиниң сабиқ президенти реган әпәндиниң 1987 ‏- йили германийиниң берлин шәһиридики брәндсбург кочисида, хәлқни иккигә айривәткән 'берлин теми' өрүветилгән вақитта сөзлигән нутқиниң 20 йиллиқ хатирә күнигә тоғри келиду.

Болшевик партийиси башлиған коммунизм инқилаби 100 милйондин артуқ хәлқни қирди

Пүтүн дуняда коммунизмниң зиянкәшликигә учриған кишиләрни хатириләш үчүн абидә тикләш қурулуши вашингтонда башланған бүгүнки күндә, коммунизмниң зиянкәшликигә учриған кишиләрни хатириләш фонд җәмийитиниң тор бетидә, коммунизмниң қисқичә тарихи әсләп өтүлгән. Униңда баян қилинишичә, болшевик партийиси 1917 ‏- йили өктәбирдә башлиған коммунизм инқилаби 1990 ‏- йили совет иттипақи гумран болғанға қәдәр, 100 йилға йәтмигән вақит ичидә 100 милйондин артуқ хәлқни қирди. Униң тәпсилатида ейтилишичә йәнә, ленин йүзмиңлиған казак аһалилирини вәйран қилди. Сталин 6 милйон окрайинлиқни ачарчилиқта қалдурди. Мавзедоң он милйонлиған деһқанниң йәр-зимин вә мал-мүлкини тартивалди. Хузимин 850 миң адәмни җазалаш лагериға сүргүн қилди. Кастро һөкүмәт билән сияси көз қариши охшимайдиғанлики пуқрани тирик көмүвәтти.1989 ‏- Йилиға кәлгәндиму, бейҗиңдә оқуғучиларниң демократик авази дәпсәндә қилинди. .... Пүтүн дуня 'коммунизм' дегән алвастини һәргиз унтуп қалмайду.

Хитай коммунист партийиси техи мәвҗут

Пүтүн дуняда коммунизмниң зиянкәшликигә учриған кишиләрни хатириләш үчүн абидә тикләш қурулуши вашингтонда башланған бүгүнки күндә, америкидики 'мирас фонд җәмийити'ниң тор бетидә 'коммунизм пүтүнләй өлди дәп һисапламсиз? ' дегән тема астида бир қатар мутәхәссисләрниң мулаһзилири елан қилинди. Франк калзон, павл гобил, доктор едворд ли қатарлиқ мутәхәссисләр ниң баян қилғанлирида, дуняда коммунизм түзүми аллиқачан гумран болған, коммунист партийиләр тарқитиветилгән болсиму, лекин хитай коммунист партийисиниң техи мәвҗут икәнлики, у һазирму хәлқ ичидә әркинликни, демократийини қаттиқ чәкләватқанлиқи, шуңлашқа хитай коммунист партийисиниң әсли қияпитини вә һазирқи әмәлийитини нәзәрдин сақит қилишқа болмайдиғанлиқи тәкитләнгән. (Вәли)