Русийә, хитай вә иран косова мәсилисидә хәлқара қанун вә принсипларни дәпсәндә қилмақта

• Мухбиримиз өмәр қанатниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

Косова хәлқиниң мустәқиллиқ арзуси бирләшкән дөләтләр тәшкилати бихәтәрлик кеңишидә тосқунлуққа учриди. Бир милләтниң мустәқиллиққә еришиши үчүн, б д т вә хәлқара һоқуқта бесип өтүши керәклик болған пүтүн қануний җәрянларни ғәлибилик бесип өткән, америка вә яврупа иттипақиниң қоллишиға еришкән косова хәлқиниң өз мустәқил дөлитигә игә болуш арзуси, йеқинда б д т бихәтәрлик кеңишидә авазға қоюлғанда, бихәтәрлик кеңишиниң даимий әзалири болған русийә вә хитайниң қарши чиқиши билән һазирчә суға чилашти.

Русийә вә хитайниң косова хәлқиниң мустәқиллиқ арзусиға қарши чиқиши, хәлқара мәтбуатта, бу икки дөләтниң немә үчүн, б д т низамнамиси вә хәлқара қанунларға мувапиқ болған һәмдә косова хәлқиниң мутләқ көпчиликиниң бирдин ‏- бир арзуси болған косованиң мустәқиллиқиға қарши чиқиватқанлиқи шуниңдәк өзини ислам дунясиниң қоғдиғучиси дәп атаватқан иранниң, нопусиниң %90 пирсәнти мусулман болған косованиң мустәқиллиқи мәсилисидә русийә билән хитайниң мәйданида туруватқанлиқи тоғрисида хәвәр вә мулаһизиләр елан қилинмақта.

Канадада чиқидиған " венипәг сән гезити" ниң 23‏- декабирдики санида ид фойәр тәрипидин елан қилинған бир мулаһизидә, русийә, хитай вә иранниң косованиң мустәқиллиқиға қарши туруш сәвәблири оттуриға қоюлған. Фойәрниң мулаһизисидә тәкитлишичә, русийә асасән икки сәвәбтин косованиң мустәқиллиқиға қарши чиқмақта икән. Биринчидин, косованиң, русларниң риқдиши һесабланған сербларниң контроллуқидин чиқип кетишини халимайдикән. Иккинчидин, мусулман бир хәлқ болған косовадики албанларниң өз мустәқил дөлитигә саһиб болушиниң, русийиниң һакимийити астидики чечәнләр қатарлиқ мусулман хәлқләрниң мустәқиллиқ арзулирини техиму күчәйтивитидиғанлиқидин қаттиқ әндишә қилидикән.

Мулаһизисидә, хитайниң косованиң мустәқиллиқиға қарши туруш сәвәблири үстидә тохталған фойәр мундақ дәйду : "хитай косованиң мустәқил бир дөләт болуп оттуриға чиқишиниң, мол нефит вә тәбий газ записиға игә шинҗаң уйғур аптоном районида мустәқил бир шәрқий түркистан дөлити қуруш үчүн күрәш қиливатқан уйғур мустәқилчилиригә яман бир үлгә яритип беришидин әндишә қилмақта."

Фойәрниң мулаһизисидә баян қилишичә, русийә, хитай вә сербийиниң косованиң мустәқиллиқиға қарши чиқишиниң сәвәблирини чүшиниш қейин әмәс. Лекин өзини ислам дунясиниң қоғдиғучиси, пәләстинликләрниң баш панаһси дәп көрситиватқан һәмдә америка вә ғәрб дөләтлирини мусулманларниң һоқуқини дәпсәндә қиливатиду дәп әйибләватқан иранниң уйғурлар вә чечәнләр мәсилисидә хитай вә русийиниң позитсийисини қоллаватқанлиқи шуниңдәк, нопусиниң 90 пирсәнти мусулман болған косованиң мустәқиллиқи мәсилисидә җим турувелиши, әҗәплинәрлик бир һадисә һесаблинидикән.

Фойәрниң мулаһизисидә тәкитлишичә, иранниң бундақ бир мәйданда турушниң асаслиқ сәвәби хитай вә русийиниң иран билән ғәрб дөләтлири оттурисидики ядро ихтилапида, русийә вә хитайниң иранни қоллаватқанлиқи икән.

Униң ейтишичә, русийә, хитай вә иранниң косова мәсилисидики мәйдани, һәр қайси дөләтләрниң өз мәнпәәти үчүн хәлқара һоқуқ принсиплирини қандақ дәпсәндә қиливатқанлиқиниң җанлиқ мисали һесаблинидикән. (Өмәр қанат)