Rusiye, xitay we iran kosowa mesiliside xelq'ara qanun we prinsiplarni depsende qilmaqta

• Muxbirimiz ömer qanatning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Kosowa xelqining musteqilliq arzusi birleshken döletler teshkilati bixeterlik kéngishide tosqunluqqa uchridi. Bir milletning musteqilliqqe érishishi üchün, b d t we xelq'ara hoquqta bésip ötüshi kéreklik bolghan pütün qanuniy jeryanlarni ghelibilik bésip ötken, amérika we yawrupa ittipaqining qollishigha érishken kosowa xelqining öz musteqil dölitige ige bolush arzusi, yéqinda b d t bixeterlik kéngishide awazgha qoyulghanda, bixeterlik kéngishining da'imiy ezaliri bolghan rusiye we xitayning qarshi chiqishi bilen hazirche sugha chilashti.

Rusiye we xitayning kosowa xelqining musteqilliq arzusigha qarshi chiqishi, xelq'ara metbu'atta, bu ikki döletning néme üchün, b d t nizamnamisi we xelq'ara qanunlargha muwapiq bolghan hemde kosowa xelqining mutleq köpchilikining birdin ‏- bir arzusi bolghan kosowaning musteqilliqigha qarshi chiqiwatqanliqi shuningdek özini islam dunyasining qoghdighuchisi dep atawatqan iranning, nopusining %90 pirsenti musulman bolghan kosowaning musteqilliqi mesiliside rusiye bilen xitayning meydanida turuwatqanliqi toghrisida xewer we mulahiziler élan qilinmaqta.

Kanadada chiqidighan " wénipeg sen géziti" ning 23‏- dékabirdiki sanida id foyer teripidin élan qilin'ghan bir mulahizide, rusiye, xitay we iranning kosowaning musteqilliqigha qarshi turush sewebliri otturigha qoyulghan. Foyerning mulahiziside tekitlishiche, rusiye asasen ikki sewebtin kosowaning musteqilliqigha qarshi chiqmaqta iken. Birinchidin, kosowaning, ruslarning riqdishi hésablan'ghan sérblarning kontrolluqidin chiqip kétishini xalimaydiken. Ikkinchidin, musulman bir xelq bolghan kosowadiki albanlarning öz musteqil dölitige sahib bolushining, rusiyining hakimiyiti astidiki chéchenler qatarliq musulman xelqlerning musteqilliq arzulirini téximu kücheytiwitidighanliqidin qattiq endishe qilidiken.

Mulahiziside, xitayning kosowaning musteqilliqigha qarshi turush sewebliri üstide toxtalghan foyer mundaq deydu : "xitay kosowaning musteqil bir dölet bolup otturigha chiqishining, mol néfit we teb'iy gaz zapisigha ige shinjang Uyghur aptonom rayonida musteqil bir sherqiy türkistan döliti qurush üchün küresh qiliwatqan Uyghur musteqilchilirige yaman bir ülge yaritip bérishidin endishe qilmaqta."

Foyerning mulahiziside bayan qilishiche, rusiye, xitay we sérbiyining kosowaning musteqilliqigha qarshi chiqishining seweblirini chüshinish qéyin emes. Lékin özini islam dunyasining qoghdighuchisi, pelestinliklerning bash panahsi dep körsitiwatqan hemde amérika we gherb döletlirini musulmanlarning hoquqini depsende qiliwatidu dep eyiblewatqan iranning Uyghurlar we chéchenler mesiliside xitay we rusiyining pozitsiyisini qollawatqanliqi shuningdek, nopusining 90 pirsenti musulman bolghan kosowaning musteqilliqi mesiliside jim turuwélishi, ejeplinerlik bir hadise hésablinidiken.

Foyerning mulahiziside tekitlishiche, iranning bundaq bir meydanda turushning asasliq sewebi xitay we rusiyining iran bilen gherb döletliri otturisidiki yadro ixtilapida, rusiye we xitayning iranni qollawatqanliqi iken.

Uning éytishiche, rusiye, xitay we iranning kosowa mesilisidiki meydani, her qaysi döletlerning öz menpe'eti üchün xelq'ara hoquq prinsiplirini qandaq depsende qiliwatqanliqining janliq misali hésablinidiken. (Ömer qanat)