Yash – ösmürler telim – terbiye kursi yawropada kéngeymekte

• Ixtiyari muxbirimiz ekremning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Gérmaniyide yolgha qoyulghan yash – ösmürler telim – terbiye kursi yawropadiki qoshna ellerge kéngeymekte.

Ünüm bériwatqan ejir

Gérmaniyidiki bu kursni dunya Uyghur qurultiyining medeniyet – ma'arip bölümi 2005 – yili 1 – awghusttin bashlap yolgha qoyghan. Uninggha "erkin alptékin telim – terbiye merkizi" dep nam bergen. Uyghur perzentlirining eslige sadiq halda yétilishini kapaletke ige qilish üchün, yash – ösmürler telim – terbiye kursida nuqtiliq halda Uyghur ana tili we yéziqi, Uyghur medeniyiti we tarixi bilimliri, diniy bilimler hem Uyghur örp – adet bilimliridin ders ötken.

Qisqighina 6 ay ichide yash – ösmürlerge qarita élip barghan bu derslerdin yaxshi ünüm hasil qilinip, gérmaniyidiki Uyghur ata – anilarning medhiyisige sazawer bolghan. Bu kursqa atap mexsus Uyghurche derslik kitablar tüzülgendin sirt, Uyghur wetinidin türlük oqushluqlar we herxil derslik plastinkiliri keltürülüp, oqughuchilarning öginish qizghinliqi yuqiri kötürülgen. Türlük imtihanlar we mukapatliq zéhin sinash pa'aliyetliri Uyghur yash – ösmürlirini jelip qilghan.

Oqutush qoshna ellerge kéngeytilmekchi

2 – Ayning 5 – küni dunya Uyghur qurultiyining medeniyet – ma'arip bölümi qurultay xizmet binasida ata – anilar yighini chaqirip, perzentlerning telim – terbiye mesilisi heqqide söhbet élip barghan. Ata – anilarning iltimasliri we oqutquchilarning teklipliri muzakire qilin'ghan. Kursni izchil dawamlashturush heqqide hemme birdek pikirge kelgen. Bu yighinda yene, norwigiye we shwétsiye qatarliq qoshna döletlerdiki Uyghur teshkilatlirining yéqinda yash – ösmürler telim – terbiye kursini yolgha qoymaqchi bolghanliqi toghruluq xewer élan qilin'ghanda, Uyghur ata – anilar alqish yaghdurghan.

Biz Uyghur bolush süpitimiz bilen millitimizning menggü yoqalmaydighanliqini imkanimiz yar bergen barliq wasitilerge muraji'et qilip dunyagha we xitaygha bildürishimiz kérek. Mana shundaq milliy hem diniy terbiye arqiliq perzentlirimizni heqiqi Uyghur siyaqida yétishtürüp, Uyghurning iradisini namayen qilishimiz kérek. Biz yoqalmaymiz we yoqitalmaydu.

Dunya Uyghur qurultiyi medeniyet – ma'arip bölümining mes`uli alimjan ependining bergen melumatigha asaslan'ghanda, qoshna ellerdiki kurslarmu aldinqi aylar ichide bashlinidiken. Ular qoshna ellerdiki qérindashlirini oqushluq kitablar we derslik plastinkiliri bilen teminleydiken. Bu kitablar gérmaniyide tüzülgen bolup, uning bash muqawisigha sherqiy türkistan dölitining dölet bayriqi élin'ghan. Birinchi we ikkinchi betlirige 1933 – yili qeshqerde qurulghan sherqiy türkistan islam jumhuriyitining dölet gérbi, sherqiy türkistan jumhuriyitining xeritisi we yer kölimi heqqidiki bilimler yerleshken.

Millitimizning menggü yoqalmaydighanliqini barliq wasitiler bilen dunyagha bildürishimiz kérek

Dunya Uyghur qurultiyining re'isi erkin aliptékin ependi gérmaniyide dawam qiliwatqan meshrep we yash – ösmürler telim – terbiye kursining ehmiyitige yuqiri baha berdi. Assimilyatsiyige qarshi turush, Uyghur kimlikini saqlap qélish üchün her xil charilerge muraji'et qilishni tekitlidi. Erkin aliptékin ependi bu heqte mundaq deydu:

"Wetinimiz sherqiy türkistanda eziz xelqimiz türlük zulumlargha uchrighandin bashqa, yene küchlük assimilyatsiye bésimigha duch kéliwatidu. Xitaylar millitimizni öz tarixini untushqa mejburlawatidu. Xitayning örp – aditige maslishishqa mejburlawatidu. Xitay tili bilen yétilishke we yashashqa mejburlawatidu. Özimizning milliy we diniy eqidiliridin waz kéchishke mejburlawatidu. Dunya jama'iti bolsa xitayning bu xil meynet siyasitidin yirginiwatidu. Xitay hökümétige lenet éytiwatidu. Biz Uyghur bolush süpitimiz bilen millitimizning menggü yoqalmaydighanliqini imkanimiz yar bergen barliq wasitilerge muraji'et qilip dunyagha we xitaygha bildürishimiz kérek. Mana shundaq milliy hem diniy terbiye arqiliq perzentlirimizni heqiqi Uyghur siyaqida yétishtürüp, Uyghurning iradisini namayen qilishimiz kérek. Biz yoqalmaymiz we yoqitalmaydu".

Erkin aliptékin ependi yene mundaq deydu: yash – ösmürlirimizni layaqetlik Uyghur süpiti bilen yétishtürüshning sherqiy türkistan milliy mujadilisige zor paydisi bar. Biz iz basarlirimizni mutleq rewishte milliy iradimizge sadiq halda terbiyilishimiz kérek. Dewayimizning izchilliqi bizni axirqi ghelibige ulashturidu. (Ekrem)