Вәтән ичи вә сиртидики уйғур зиялийлириниң уйғур маарипи һәққидики мулаһизилири

• Мухбиримиз әқидәниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

Истансимиз мухбирлириниң игилишичә, уйғур зиялийлири, уйғур или маарипида йүз бериватқан мәсилиләр һәққидә өз пикирлирини һөкүмәткә билдүрүшкә интилсиму, әмма һөкүмәтниң түрлүк бесимлиридин әндишә қилип, бу һәқтә еғиз ечишқа питиналмайдикән. Чүнки хитай даирилири һөкүмәткә қарши пикир баян қилған өктичиләрни " бөлгүнчи", " қутратқучи" дегәнгә охшаш җинайәтләр билән әйибләп, җазалиғандин сирт һәтта түрмиләргә ташлайдикән.

Бир қисим дадил, җигәрлик зиялийларниң көз - қарашлири

юқурқидәк хәтәрләргә қаримай, уйғур маарипида вә җәмийитидә йүз бериватқан мәсилиләр вақтида һәл қилинмиса, интайин яман ақивәтләрниң мәйданға келидиғанлиқини мөлчәрлигән йәнә бир қисим зиялийлар, йәнила өз пикирлирини дадиллиқ билән оттуриға қоюшқа җүрәт қилалайдикән.

Вәтән ичидики бир зиялий, зияритимизни қобул қилип уйғурларниң маарип саһәсидә йүз бериватқан әһваллар, тәңсизлик шуниңдәк ишсизлиқ әһваллири тоғрисида тохталди.

Униң билдүрүшичә, уйғур елиниң чоң шәһәр вә чәт йеза ‏- қишлақлириғичә, уйғур ата ‏- анилар арисида пәрзәнтлирини хитайчә мәктәпләргә оқушқа беридиған һәрикәтләр әвҗ алған болуп, гәрчә ата - анилар балилириниң хитайчә оқушини арзу қилсиму, уйғур балилириниң хитай мәктәплиригә асан қобул қилинмайдиғанлиқини ейтти.

Уйғур елидики хитай вә уйғур мәктәплири оттурсидики пәрқ

Мәлуматларға қариғанда, уйғур елидә хитай мәктәплири билән уйғур мәктәплири оттурисидики пәрқ интайин чоң икән. Болупму оқутуш шараити җәһәттә хитай мәктәплиридә синиплар пакиз, азадә, үстәл - орундуқлар өлчәмлик ясалған, тәҗрибихана үскүнилири толуқ, оқутуш материяллири сәрхил тәйярланған болуп, буниң әксичә уйғур мәктәплиридики шараит интайин начар икән. Һәтта бир қисим наһийә вә йезиларда балилар оқуйдиған синип болмиғачқа, қиш күнлири балиларға дәрс беридиған җай тепилмай қалидикән.

Уйғур елидә йүз бериватқан ишсизлиқ мәсилиси, уйғур зиялийлири әндишә қиливатқан муһим амилларниң йәнә бири һесаблиниду. Вәтән ичидики уйғур зиялийлириниң ишсизлиқ һәққидики қарашлири қандақ ? уйғур зиялийси бу һәқтә немә дәйду? дегән суаллар тоғрисида вә хитай мәктәплири билән уйғур мәктәплири арисидики пәрқ тоғрисида тохталған бир уйғур зиялийси көз қарашлирини оттуриға қойди.

яврупа уйғур тәтқиқат мәркизиниң баш катипи үмид агаһи әпәнди, нөвәттә уйғур маарипида йүз бериватқан мәсиләр үстидә тәһлил йүргүзүп өтти. (Әқидә)