Weten ichi we sirtidiki Uyghur ziyaliylirining Uyghur ma'aripi heqqidiki mulahiziliri
2007.05.15
Istansimiz muxbirlirining igilishiche, Uyghur ziyaliyliri, Uyghur ili ma'aripida yüz bériwatqan mesililer heqqide öz pikirlirini hökümetke bildürüshke intilsimu, emma hökümetning türlük bésimliridin endishe qilip, bu heqte éghiz échishqa pitinalmaydiken. Chünki xitay da'iriliri hökümetke qarshi pikir bayan qilghan öktichilerni " bölgünchi", " qutratquchi" dégen'ge oxshash jinayetler bilen eyiblep, jazalighandin sirt hetta türmilerge tashlaydiken.
Bir qisim dadil, jigerlik ziyaliylarning köz - qarashliri
Yuqurqidek xeterlerge qarimay, Uyghur ma'aripida we jem'iyitide yüz bériwatqan mesililer waqtida hel qilinmisa, intayin yaman aqiwetlerning meydan'gha kélidighanliqini mölcherligen yene bir qisim ziyaliylar, yenila öz pikirlirini dadilliq bilen otturigha qoyushqa jür'et qilalaydiken.
Weten ichidiki bir ziyaliy, ziyaritimizni qobul qilip Uyghurlarning ma'arip saheside yüz bériwatqan ehwallar, tengsizlik shuningdek ishsizliq ehwalliri toghrisida toxtaldi.
Uning bildürüshiche, Uyghur élining chong sheher we chet yéza - qishlaqlirighiche, Uyghur ata - anilar arisida perzentlirini xitayche mekteplerge oqushqa béridighan heriketler ewj alghan bolup, gerche ata - anilar balilirining xitayche oqushini arzu qilsimu, Uyghur balilirining xitay mekteplirige asan qobul qilinmaydighanliqini éytti.
Uyghur élidiki xitay we Uyghur mektepliri ottursidiki perq
Melumatlargha qarighanda, Uyghur élide xitay mektepliri bilen Uyghur mektepliri otturisidiki perq intayin chong iken. Bolupmu oqutush shara'iti jehette xitay mektepliride siniplar pakiz, azade, üstel - orunduqlar ölchemlik yasalghan, tejribixana üsküniliri toluq, oqutush matériyalliri serxil teyyarlan'ghan bolup, buning eksiche Uyghur mektepliridiki shara'it intayin nachar iken. Hetta bir qisim nahiye we yézilarda balilar oquydighan sinip bolmighachqa, qish künliri balilargha ders béridighan jay tépilmay qalidiken.
Uyghur élide yüz bériwatqan ishsizliq mesilisi, Uyghur ziyaliyliri endishe qiliwatqan muhim amillarning yene biri hésablinidu. Weten ichidiki Uyghur ziyaliylirining ishsizliq heqqidiki qarashliri qandaq ? Uyghur ziyaliysi bu heqte néme deydu? dégen su'allar toghrisida we xitay mektepliri bilen Uyghur mektepliri arisidiki perq toghrisida toxtalghan bir Uyghur ziyaliysi köz qarashlirini otturigha qoydi.
Yawrupa Uyghur tetqiqat merkizining bash katipi ümid agahi ependi, nöwette Uyghur ma'aripida yüz bériwatqan mesiler üstide tehlil yürgüzüp ötti. (Eqide)
Munasiwetlik maqalilar
- Turkiyediki Uyghur oqughuchilar ela netije bilen oqush püttürdi
- Xitay hökümiti " shinjang " siniplirini barghanche kéngeytmekte
- "Ili milliy ma'arip xalis fondi jem'iyiti" ning qurghuchisi ablimit hajimning teqdiri toghrisida
- Xitayning Uyghur élide yürgüzüwatqan "qosh til" da oqutushining mahiyiti néme?
- Uyghur aptonum rayoning ma'arip körsetküchi 5 – orunni igilemdu?
- Uyghurlar milliy ma'aripta jiddiy xewpke duch kelmekte
- Xitaydiki yézilarda 60% oqughuchi toluq ottura we aliy mekteplerde oquyalmaydu
- Xitayda aliy mekteplerning oqush heqqi 20 yil ichide 25 hesse ösüp ketti
- Xitay hökümiti yéqinda oqutquchiliq alahide programmisi pilanini otturigha qoydi
- Xitay we Uyghur éli ma'arip sahesidiki chiriklik mesilisi