Давамлишиватқан икки чоң һәрбий маневир үч дөләт оттурисидики назук мәсилиләрни ашкарилимақта
2007.08.14

Һазир дуняда, шаңхәй һәмкарлиқ тәшкилати орал тағлирида башлиған 'тинчлиқ 2007' бәлгилик бир һәрбий маневиридин башқа, америка тинч окяндики гуам арилида башлиған 'җәсур қалқан 2007' бәлгилик йәнә бир һәрби маневир давам қиливатиду. Гәрчә бу маневирни бир-биригә қариму қарши пиланланған дейишкә мумкин болмисиму, әмма икки җайда давамлишиватқан бу икки маневир, әмәлийәттә хитай, русийә вә америкидин ибарәт үч дөләтниң мунасивитидики назук мәсилиләрни ашкарилимақта.
Шаңхәй һәмкарлиқ тәшкилатиниң һәрбий маневириға даир йеңи учурлар
'Мәркизи агентлиқи' ниң 13 - авғуст күни урал тағлиридин хәвәр қилишичә, шаңхәй һәмкарлиқ тәшкилатиниң һәрбий маневири сибирийидики челябински районида уштумтут йүз бәргән иссиқ һава килиматиниң тәсиригә учриған. Йеқинқи күнләрдин буян давамлишиватқан 30 нәччә градуслуқ иссиқта, маневирниң су тәминати, қоманданлиқ шитаби турған чебаркулдин башқа җайларда, йәрлик даириләр тәрипидин үзүп қоюлған. Мухбирларниң ейтишичә, бу қетимқи маневир су тәминати мәсилисидин башқа дуч кәлгән йәнә бир қейин мәсилә --- удул кәлгән җайға тәрәт қилишқа мәҗбур болғанлиқ. Бу икки мәсилә мухбирлардиму җиддийлик пәйда қилған.
Хәвәрдә баян қилинишичә, шаңхәй һәмкарлиқ тәшкилати урал тағлирида елип бериватқан бу қетимқи 'тинчлиқ 2007 ' бәлгилик һәрбий маневирда, русийә, хитай, қазақистан, таҗикистан, қирғизистан, өзбекистан қатарлиқ дөләтләрдин кәлгән 6000 дәк әскәрдин тәшкилләнгән пәвқуладдә қисим, адәттә һава вә топчи қисимларниң һимайиси астида террорчиларни тазилаш җәһәттә мәшқ елип барған. Хитайниң парашутчи қисимлири дәсләптә һавадин отлақларға сәкрәш мәшиқигә қатнишишни рәт қилған. Бу һәқтә хитай азадлиқ армийисиниң қомандани 'буларниң қумлуқта һәрикәт қилиш тәҗрибиси бар, әмма отлақларда һәрикәт қилишни өгинишигә йәнә бир мәзгил вақит кетиду' дәп чүшәнчә бәргән.

Хәвәрдә ейтилишичә, бу маневирниң рәсмий етиш мәшиқи 17 - авғуст күни елип берилиду. Униңға урушчи айропиланлар, м -24 бәлгилик тик учарлар вә парашутчи қисимлар қатнишиду. Бу күндики рәсми мәшиқ үчүн һазир һәрқайси мәһәллиләрдә әски тамлар ақартилмақта, йолларға асфалит ятқузулмақта. Мәһәллиләр ара кимлик тәкшүрүлмәктә, йәрлик хәлқниң қолидики ов милтиқлириму йиғивелинмақта. Бу җәрянда хитай қисимлири йәрлик даириләр билән алақә қилишта еғир тил тосалғусиға дуч кәлгән.
Русийә өзиниң һәрбий күчини әслигә кәлтүрүватқанлиқини ипадилимәктә
'Франсийә агентлиқи'ниң баян қилишичә, шаңхәй һәмкарлиқ тәшкилати урал тағлирида елип бериватқан 'тинчлиқ 2007 ' бәлгилик һәрбий маневир үчинчи бир дөләткә қаритилмайду, тәһдит болмайду, зиян салмайду дәп җакарлиған болсиму, әмма мушу күнләрдә, русийиниң икки узун мусапилиқ бомбардиманчи айропилани өзиниң йирақ шәрқтики һәрбий базисидин 13 саәт учуп, ғәрбий тинч окянниң гуам арилидики америка һәрбий базисиниң һава бошлуқиға келип, америкиниң урушчи айрупиланлири алдини тосқандин кейин кәйнигә қайтқан. Буниңдин бирнәччә күн бурун, грузийә даирилириниң баян қилишичә, русийә һәрбий қисимлири грузийә тәвәликигә қаритип бир башқурулидиған бомба атқан иди.

'Ройтрс агентлиқи'ниң баян қилишичә, русийә йеқиндин буян америка вә натоға қарита тохтимай талаш-тартиш қозғаш арқилиқ, хәлқ' араға өзиниң һәрбий күчини әслигә кәлтүрүватқанлиқидин дерәк бәрмәктә. Мәсилән, 2 - авғуст күни, русийә шималий қутупниң деңиз тегигә русийиниң дөләт байриқини қадаш арқилиқ өзиниң шимали қутупта игилик һоқуқи барлиқини ипадилиди. Униңдин кейинла, оттура деңизда русийә деңиз армийиси өзиниң мәвҗутлиқини қайтидин җакарлиди. Русийә гәрчә он нәччә йилдин буян чечәнләр билән уруш қилип һалидин кетиватқан болсиму, әмма бу қетим йәнә шаңхәй һәмкарлиқ тәшкилатниң һәрбий мәшиқигә қатнашти.
Америка асия-тинч окян райониға бәргән вәдисиниң һөддисидин чиқалайду
Америка авазниң баян қилишичә, америка гәрчә өзиниң һәрбий маневирни шаңхәй һәмкарлиқ тәшкилатидәк биркимгә қаритилған яки қаритилмиғанлиқини җакарлимисиму, --- дәп мулаһизә қилиду америкиниң асия һәрбий мәсилилири мутәхәссиси лин чаңшен , --- әмма америкиниң тинч окянда елип бериватқан һәрбий маневирида ипадиләнгән йөнилиш наһайити муәййән, америка дунядин бир немини йошурғини йоқ.
--- Америка гуам арилида елип бериватқан һәрбий маневирға кичик лачин, нимиз, станнис қатарлиқ үч чоң авиаматка җәң системисиниң һәммиси қатнашти, --- дәп мулаһизисини давамлаштуриду бу мутәхәссис, --- бу маневирда 300 дин артуқ урушчи айропилан маһарәт көрсәтти. Америкиниң гуам һәрбий базисидики урушчи айропиланлар һазир 3 саәттә японийигә, 4 саәттә корийигә, 6 саәттә австралийигә йетип баралайду. Худди маневирниң баш қомандани генерал майор рик әпәнди ейтқандәк, бу чоң көләмлик һәрбий мәшиқ арқилиқ америка өзиниң асия-тинч окян райониға бәргән вәдисиниң һөддисидин чиқалайдиғанлиқини намайән қилмақта. (Вәли)
Мунасивәтлик мақалилар
- Ху җинтав қирғизистан пайтәхти бишкәктә
- Шаңхәй һәмкарлиқ тәшкилатниң һәрбий маневири һәққидики инкаслар
- Шаңхәй һәмкарлиқ тәшкилатиниң һәрбий маневири уйғур елидә
- " Президент путин ғәрбкә қарши турушта ялғуз қилиши мумкин "
- Хитайниң һиндистан билән бирликтә өткүзмәкчи болған һәрбий маневириниң мәқсити немә?
- Қирғизистан сақчилири тәшкилатчи турсун исламниң оғлини тутуп кәтти
- Русийиниң таҗикистандики базисида реактип айропиланлирини көпәйтиштики истратегийилик мәқсити немә?
- Оттура асияниң чиқиш нуқтиси - йипәк йолини қайта қуруш
- Хитай вә русийиниң маневир арқилиқ еришмәкчи болған йошурун мәқсәтлириму бар
- Хитай хәлқара қудрәтлик дөләт болуш орнини тикләшкә тиришиватамду ?
- " Иттипақ" җәмийити өз паалийәтлирини техиму күчәйтмәкчи
- Русийиниң мәхпий архиплири давамлиқ ашкариланмақта
- Хитайниң һәрбий тәрәққияти америка билән австралийиниң әндишисини күчәйтмәктә
- Буш -путин сөһбәтлири