Jiger yallughi késellikige giripdar bolghuchi dewager oqughuchilar a'ile tawabi'ati hökümetning bésimigha uchridi
2006.11.08
Jiger yallughi tüpeyli a'ilisige qayturulghan 19 neper oqughuchining köp qisimi Uyghur aptonom rayonining qeshqer, turpan qatarliq wilayetlerdin ürümchige kélip oqumaqchi bolghan Uyghur balilar idi. Ata - anilar mektep da'irilirining perzentlirini a'ilisige qayturghanliqidin narazi bolup, sot mehkimisige erz sun'ghan. Lékin sot mehkimisi sot künige az qalghanda tuyuqsiz sotni kéchiktürdi.
Ata - anilargha bésim ishlitilgen bolushi mumkin
Bezi közetküchiler, hökümetning ata - anilargha erzni qayturuwélish toghrisida bésim ishlitiwatqanliqini, bezi ata - anilarning nazaret astigha élin'ghanliqini bildürmekte. Yuqiriqi 19 neper oqughuchining ichide 7 oqughuchining ata - anisi sheherlik ma'arip idarisini oqughuchilarning telim - terbiye élish hoquqigha dexli teruz yetküzdi, dep eyiblep, tengritagh sot mehkimisige erz bergen. Esli tengritagh sot mehkimisi peyshenbe küni sot échip, dewagerlerning erzini körüp chiqmaqchi idi. Lékin sot mehkimisi sot künige az qalghanda dewagerlerning adwokatigha sotning bikar qilin'ghanliqini uqturghan.
Dawager ata - anilarning adwokati jang yü'enchinning radi'omizgha eskertishiche, sot mehkimisi muhim bir guwahchining shu küni sot meydanida hazir bolalmaydighanliqini bahane qilip, peyshenbe künki sotni bikar qilghan, lékin sotning qachan'gha kéchiktürülgenlikini eskertmigen. Jang yü'enchin, sot mehkimisi "bizning muhim bir guwahchimiz kamandiropkigha ketti, hazirche qaytip kelmesliki mumkin. Guwahchi qaytip kelgendin kéyin ayrim uxturush qilimiz," digenlikini bildürdi.
Adwokatning eskertishiche, ata - anilar hökümet da'irilirining erzinamini qayturuwélish toghrisidiki bésimigha uchrimaqta. U, hazirgha qeder ata - anilardin erzni qayturuwélish toghrisida uqturush tapshuruwalmighan bolsimu, lékin bu ihtimalliqning mewjut ikenlikini chetke qaqmidi. Uning eskertishiche, ata - anilar perzentlirining tézrek mektipige qaytip kélishini ümid qilmaqta. Eger ma'arip idarisi semimi bolsa, mesilige aktip pozitsiye tutqan bolatti.
Ma'arip da'iriliri özlirini aqlimaqta
Jang yü'enchin, "ata - anilarning erzi qanuni jehette put tirep turalaydu. Bolmisa hökümet ulardin erzini qayturuwélishni telep qilmaytti. Eng yaxshisi balilarni eslidiki mektepke qayturup kélish. Hazirche erznamini qayturuwalidu, diyishke baldur. Chünki bu weqege jem'iyetning her qaysi qatlami diqqet qilmaqta. Lékin ma'arip da'iriliri xataliqini étirap qilmasliqi mumkin. Mesilining yeng ichide bir terep qilinishini ümid qilimiz," deydu. Lékin Uyghur aptonom rayoni ma'arip nazariti bu weqe toghrisida söhbet élan qilip, ürümchi sheherlik ma'arip idarisi bilen 15 - ottura mektepning qararini aqlidi.
Ma'arip nazariti, bu weqeni bezi metbu'atlar ulghaytiwetti, dep eyiplimekte. Ma'arip nazaritining eskertishiche, "bashqa oqughuchilarning salametliki, bimar oqughuchilar a'ilisining ghemxorliqi we dawalinishqa éhtiyaj bolghanliqi üchün a'ilisige qayturulghan." Lékin bu weqede ürümchidiki ali mektep oqughuchilirining insanperwerlik teshkilati qar leylisi eydiz yardem jem'iyiti bimar oqughuchilarni qollighanliqi üchün taqiwétilgen.
Qay leylisi jem'iyiti shu seweblik péchetlen'gen
Xitayning eydiz késili ammiwi telim - terbiye mutexessisi wen yenxey, bu teshkilatning pichetlinishige Uyghur aptonom rayoni da'irilirining siyasi mute'essipliki sewebchi bolghanliqini bildürdi. Wen yenxey, "ularning oqughuchilargha yardem qilish usuli da'irilerni bi'aram qilghan, bolupmu ularning teshwiqat wereqisi tarqitish herikiti qatarliqlar. Jem'iyetke teshwiqat élip bérish muhim. Lékin shinjang siyasi jehette nahayiti mute'essip alahide chégra rayon. Shunga yerlik da'irilerning ularni küzütidighanliqi teb'iy," deydu. Qar leylisi eydiz yardem jem'iyitning rehbiri chang kün, 2 - öktebirde ma'arip da'irilirini 19 neper oqughuchining telim terbiye élish hoquqini tartiwaldi, dep eyiblep, jem'iyetni bu mesilige köngül bölüshke chaqirghandin kéyin, saqchilar 18 - öktebirde qar leylisi jem'iyitini pichet ligen.
19 Neper oqughuchining a'ilisige qayturulush weqesi Uyghur aptonom rayonining ichi we sirtidiki ammiwi teshkilatlarning diqqitini qozghimaqta. Béyjingdiki eyjishing eydiz tetqiqat orni Uyghur aptonom rayoni da'irilirini neper oqughuchilarning ata - anilirigha bésim ishlitip, ularning metbu'at bilen uchrushushini chekligen, dep eyiblidi.
Mezkur jem'iyetning pida'i xadimi lu jün, "ata - anilar yerlik hökümetning erzini qayturuwélish heqqidiki bésimigha uchrimaqta. Bezi ata - anilar jama'et xewpsizlik idarisigha élip bérilip, erzini qayturuwélish iltimasigha qol qoyushni telep qilghan. Beziler kéche - kündüz nazaret qilinmaqta. Ata - anilar metbu'at sahesi bilen alaqe qilishtin qorqidighan bolup qaldi," deydu. Lu jünning eskertishiche, oqughuchilar mekteptin mejburi chékindürülgendin kéyin rohi jehette éghir zerbige uchrighan. U, mektep da'irilirining oqughuchilarni beden tekshürüshke zorlap, ularning shexsi mexpiyetlikige dexli - teruz qilghanliqini ilgiri sürdi. U, " hökümet qanun chiqirip, b tipliq jiger yallughigha grpdar bolghuchilarning hoquqini qoghdishi kérek," deydu. (Erkin)
Munasiwetlik maqalilar
- Ürümchi 15 - ottura mekteptiki jiger yallughi bilen yuqumlan'ghan oqughuchilarning köpchiliki yurtigha qayturuldi
- Ürümchide 10 neper oqughuchi jiger yallughi késili tüpeylidin mekteptin qoghliwitildi
- Béyjing " eyjishing" eydiz tetqiqat orni Uyghur aptonom rayoni da'irilirini tenqid qildi
- Jyangshidiki ikki aliy mektepte oqughuchilar isyan köterdi
- Oqush püttürgen Uyghur oqughuchilarning xizmet tépishi tes bolmaqta
- Ottura mektep oqughuchiliri jem'iyet, a'ile we mekteptin némilerni kütidu?
- Jéngju uniwérsitétidiki oqughuchilar isyan kötürüp namayish qilmaqta
- Aliy mektep imtihanigha qatnashqan xitaylar bilen bashqa millet oqughuchilirining qobul qilinishida perq chong