Béyjing olimpik tenheriket yighini heqqidiki munaziriler kücheymekte (1)

• Muxbirimiz ömer qanatning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitay hökümitining 8‏- awghust küni béyjingda 2008‏- yilliq béyjing olimpik tenheriket yighinigha bir yil qalghanliqini tentenilik murasimlar bilen qarshi élishi bilen birlikte, uzundin béri 2008‏- yilliq olimpik tenheriket yighinigha sahipxanliq qilish hoquqining béyjinggha bérilgenlikining toghra bir qarar bolup- bolmighanliqi heqqide élip bériliwatqan munaziriler téximu küchiyishke bashlidi.

Xelq'ara jama'et, 2008‏- yilliq olimpik béyjinggha xata bérilgen dep qarimaqta

Xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliri, nurghunlighan metbu'at, siyasiyonlar we démokratiye pa'aliyetchiliri, xitayning kishilik hoquq xatirisining nacharliqi, xitay hökümitining Uyghur éli we tibette élip bériwatqan basturush siyasiti shundaqla darfurdiki qirghinchiliqning bash pilanlighuchisi bolghan sudan hökümitini qollawatqanliqi tüpeyli, 2008‏- yilliq olimpik tenheriket yighinigha sahipxanliq qilish hoquqining béyjinggha bérilgenlikini xata bir qarar dep körsetmekte.

Ularning éytishiche, 2008‏-yilliq olimpik tenheriket yighinining béyjingda ötküzülüshi, kommunist xitay hökümitige tépilmas bir teshwiqat pursiti yaritip béridu hemde uni kishilik hoquqni depsende qilish mesilside téximu jasaretlendürishi mumkin.

11‏-Awghust küni isra'iliyining y nit xewer tor bétide élan qilin'ghan bir maqalide, 2008‏-yilliq béyjing olimpik tenheriket yighini, 1936‏- yili fashist gérmaniyining paytexti bérlinda ötküzülgen olimpik tenheriket yighini bilen sélishturulghan.

Gélad nathan teripidin élan qilin'ghan maqalide mundaq déyilgen" weymer jumhuriyitining axirqi künliride 1936‏- yilliq olimpik tenheriket yighinining sahipxanliq hoquqi bérlin shehirige bérildi. Weymer jumhuriyitining gumran bolushi bilen gérmaniyide fashistlar hakimiyet béshigha chiqti. Gitlérning hakimiyet béshigha kélishi, olimpik tenheriket yighinining bérlinda ötküzülüshi toghrisida bezi munaziriler qozghighan bolsimu, lékin héchqandaq bir dölet uni bayqut qilishini xalimidi."

"72 Yil ötkendin kéyin, dunya 1936 - yilidiki xataliqni yene ötküzüwatidu"

Gitlér hökümitining 1936‏- yilliq olimpik tenheriket yighinidin özining qudriti namayan qilish üchün chong bir teshwiqat qorali süptide paydilan'ghanliqini tekitligen gélad nathan maqalisini dawamlashturup mundaq deydu ": olimpik tenheriket yighini fashist gérmaniyige oxshash diktator bir dölette ötküzüsh xataliqidin 72 yil ötkendin kéyin, dunya olimpik tenheriket yighinini ötküzüsh sheripini yene bir diktatorluqqa yeni xitaygha bériwatidu."

Maqaliside, gerche erkin bazar iqtsadiy sistémisini yolgha qoyghan bolsimu, xitayning hélimu döletni stalin hakimiyitining bashqurush usulliri bilen bashquruwatqanliqini tekitligen gélad nathan mundaq deydu ": xitay ochuq-ashkara öz puqralirining kishilik hoquq we jem'iyet hoquqini depsende qiliwatqan bir dölet bolup, dunya bazarlirigha nahayiti töwen ish heqqi bilen ishlitiliwatqan ishchilar teripidin ishlep chiqirilghan erzan we süpti töwen tawarlarni éksport qiliwatidu hemde iqtisadiy tereqqiyatini dawamlashturush üchün hawa, su we yerni kek-chégrisiz bulghawatidu. Xitay shundaqla dunyada ölüm jazasi eng köp ijra qiliniwatqan dölet bolup, xitay da'iriliri héch eymenmey ölüm hökümi ijra qilin'ghan kishilerning ich organlirini satmaqta.

Maqaliside, xitaydiki mewjut hakimiyetning diktatorluq we kapitalizimdin teshkil tapqanliqini tekitligen aptur, emdi xitay hökümiti gitlérge oxshash olimpik tenheriket yighinidin paydilinip öz küch we qudritini dunyagha körsitishke teyyarlanmaqta, dégen. (Ömer qanat)