Akisi xitay hakimiyiti teripidin ölüm jazasigha höküm qilin'ghan bir yash bilen söhbet
2007.12.21
Dunyada köpinche döletlerde siyasiy jinayetchilerni ölüm jazasigha höküm qilish emeldin qaldurulghan bolsimu, bu mesile xitayda yenila éghir derijide dawam qilmaqta. Xitay hakimiyiti Uyghur siyasiy pa'aliyetchilerni basturush üchün ölüm jazasini köplep ijra qilip kelmekte, Uyghur rayonidiki xitay kommunist diktator tüzümidin qutulush meqsitide erkinlik üchün heriket qiliwatqan Uyghur siyasiy pa'aliyetchilirige her xil türdiki éghir jinayetlerni artip, ölüm jazasigha höküm qilip, dunyaning köz aldida ashkara we mexpiy halda qoral bilen étip ijra qilmaqta.
Mana shulardin biri hamut dawut ölüm jazasigha höküm qilinip xitay saqchiliri teripidin qoral bilen étip ijra qilin'ghan yashlarning biri.
Hamut dawut 1960 - yili xoten wilayitining guma nahiyiside tijaretchi a'ilide dunyagha kelgen. 1982 - Yildin bashlap xitayning ölkiliride tijaret kespi bilen shughullan'ghan. Xitay zulumidin qéchip xitay ölkilirige kelgen Uyghur yashlirini himaye astigha élip panahliq bergen, maddiy we meniwiy jehettin yar - yölekte bolghan.
Hamut dawut 2000 - yili 11 - ayning 16 - küni lenju shehiride xitay saqchiliri teripidin qolgha élin'ghan. 2002 - Yili 7 - ayning 18 - küni guma nahiyilik ottura sot mehkimisi hamut dawutqa ochuq sot échip, "milli bölgünchilik herikiti bilen shughullan'ghan", "wetenni parchilashqa urun'ghan", "yashlarni ghazat herikiti élip bérishqa yétekligen", "tutush buyruqi chiqirilghan jinayetchilerni himaye qilip, yoshurup qoyghan" dégendek jinayetlerni artip, ölümge höküm qilghan hemde shu küni qoral bilen étip ijra qilghan.
Hamut dawutning jesidini a'ilisige bermigen, a'ilisi jesetni qayturup bérishni telep qilghanda, jinaza namizigha sirttin adem qatnashturmasliq, jinaza namizini peqet uruq - tughqanlirila oqush sherti bilen jesetni bergen hemde xitay saqchiliri nazaret qilip, sirttin jinaza namizigha kelgenlerni tosup qatnashturmighan. Merhum hamut dawutning jesiti depne qilin'ghandin kéyin xitay saqchiliri qebre béshida 3 ay nazaretchilik qilip ziyaretke kelgenlerni yéqin yolatmighan. Igilinishiche, hamut dawutning adwokat tutup özini aqlishigha xitay sotchiliri purset bermigen.
Biz bu heqte toluq melumat élish üchün hamut dawutning chet'elde yashawatqan inisi hüseyinjan dawütni ziyaret qilduq. (Arslan)
Munasiwetlik maqalilar
- B d t yighinida, ölüm jazasini emeldin qaldurush teklip layihisi köp sanliq awaz bilen maqulluqtin ötti
- Birleshken döletler teshkilati omumiy yighinida ölüm jazasini emeldin qaldurush heqqidiki teklip maqullandi
- Sir tutulghan toqunush -- shayar weqesi
- Kishilik hoquqni közitish teshkilati, awstraliye bash ministirini xitaygha bésim ishlitishke chaqirdi
- Insan heqliri künide insanliq tragédiyisi
- Almatada Uyghurlar kishilik hoquq künini xatirilidi
- Kanadada Uyghurlar sükütte turup kishilik hoquq künini xatirilidi
- Uyghurlar dunya insan heqliri künini enqere sheher merkizide xatirlidi
- Uyghurlar dunya kishilik hoquq künini washin'gtondiki xitay elchixanisi aldida xatirilidi
- Gollandiyide " Uyghurlarning hej pa'aliyitige erkinlik" dégen shu'ar astida keng kölemlik namayish ötküzüldi
- Démokratiyining insan heqlirige bolghan tesiri
- Xelq'ara insan heqliri küni munasiwiti bilen shiwétsiyide namayish
Köp körülgen xewerler
RFA
- Abduweli ayup: “Xitaygha bérip kéliwatqan Uyghurlarning köpiyishi jiddiy mesile!”
- Hamutxan köktürk: xitayning puli bilen xitayning méhmani bolup weten'ge barghanlar sherqiy türkistan dewasigha xiyanet qilghan bolidu
- Qirghizistan we özbékistanning musteqilliqi shu döletlerde yashaydighan Uyghurlargha némilerni ata qildi?
- Analizchilar: naraziliqini ipadiligen xelqni qoralliq esker bilen basturush peqet xitaydek mustebit hakimiyetke mensup
- Mutexessisler: xitay hökümiti teywenliklernimu Uyghur élidiki jinayetlirige shérik qilmaqchi