Ottura asiya birlikini qurush kun tertipi yéqinlashmaqta
2007.10.02
Türkiyide chiqidighan jumhuriyet gézitining 9- ayning 28- künidiki sanida "ottura asiya birliki üchün heriketke ötüldi," mawzuluq maqale élan qilindi. Maqalini mahmut gür'er yazghan bolup, u maqalini mundaq dep bashlaydu: ottura asiyadiki türkiy döletler énérgiye jehettiki bayliqini siyasiy küchke aylandurush üchün yawrupa birlikige oxshash teshwishlinishke tirishmaqta. Qazaqistan jukur re'isi nursultan nazarbayéfning bashchiliqida élip bériliwatqan xizmetler netijiside qurulidighan bu birlikte türkmenistan, qirghizistan, tajikistan we ezerbeyjanning yer alidighanliqigha küchlük éhtimal bérilmekte. Emma "ottura asiyaning shiwitsariyisi" bolmaqchi boliwatqan özbékistan bolsa maqul keltürülmekchi iken.
Maqalide yézilishiche, nursultan nazarbayéfning ötken aylarda qirghizistan'gha élip barghan ziyariti jeryanida kün tertipke kelgen bu pilanni qirghizistan jumhur re'isi qurmanbék baqiyéwmu qizghin qollighan bolup, türkmenistan we tajikistanmu bu pilanni qollaydighanliqini bildürgen. Emma asiyaning terepsiz döliti bolush siyasitini élip bériwatqan özbékistanning birlikke eza bolushi üchün özbékistan'gha xizmet ishlenmekte iken.
Maqalining türkiyige hazirche bir teklip kelmidi, mawzuluq kichik témisi astida mundaq dep yézilghan: qurulidighan birlikning yawrupa birlikige oxshash bir qurulmigha ige bolidighanliqi déyilmekte . Sowét ittipaqi parchilan'ghandin kéyin musteqillikke érishken döletlerdin terkip tapidighan birlik üchün türkiyige hazirche héchqandaq bir teklip kelmidi. Emma türkiyining déplomatik menbeliri bundaq birlik qurulmaqchi bolghan teqdirde türkiyining choqum dewet qilinidighanliqini tekitlendi. Bu menbeler türkiyining, yuqiridiki döletlerning énérgiyisining ötüsh yoli bolush süpiti bilen muhim ehmiyetke ige ikenlikini tekitlidi.
Maqalining axirida yézilishiche, birlikke eza bolidighanliqigha küchlük éhtimal bériliwatqan döletlerdin ezerbeyjan, türkmenistan, özbékistan we qazaqistan néfit we tebi'iy gaz jehettin dunyaning eng bay rayonliri dep qaralmaqta iken. (Erkin tarim)
Munasiwetlik maqalilar
- Xitayning qattiq oyuni we yumshaq singip kirishi
- Islam kerimof özbékistanda prézidént saylimi élip bérishqa qoshuldi
- Uyghur karizlirigha seper namliq kitabtin tughulghan oylar
- Uyghurlarda zakat uqumi
- Shangxey hemkarliq teshkilati asiyadiki nato (NATO) bolup shekillinelemdu?
- " Tinchliq burchi 2007" namliq herbiy manéwiri ayaghlashti
- Dawamlishiwatqan ikki chong herbiy manéwir üch dölet otturisidiki nazuk mesililerni ashkarilimaqta
- Shangxey hemkarliq teshkilatning herbiy manéwiri heqqidiki inkaslar
- Rusiyining tajikistandiki bazisida ré'aktip ayropilanlirini köpeytishtiki istratégiyilik meqsiti néme?
- Ottura asiyaning chiqish nuqtisi - yipek yolini qayta qurush
- Merdlik we béxilliq heqqide
- Merkizi asiya ittipaqi- mustafa kamaldin nursultan nazarbayéfqiche (3)
- Amérikidiki xrist'an we musulman diniy jama'etler albaniyidiki Uyghurlargha yardem qilishqa bashlidi (1)
- Merkiziy asiya ittipaqi- mustapa kamaldin nursultan nazarbayéfqiche (2)
Köp körülgen xewerler
RFA
- Londonda xitayning zor kölemlik elchixana sélish pilanigha qarshi namayish ötküzüldi
- Awstraliye fédératsiye parlaméntida “Partiyeler ara Uyghurlarni qollash guruppisi” resmiy quruldi
- Amérika-xitay riqabiti pewqul'adde komitéti “Uyghur herikiti” teshkilatini nobél tinchliq mukapatigha namzatliqqa körsetken
- Uchturpandiki shoxla zawutining amérika qara tizimlikidiki xitayning COFCO-Sugar shirkitige tewe ikenliki aydinglashti
- “Shinjang sinipi” ning meghlubiyitidin xitay ma'aripining aqiwitige nezer